B o topshirdi: Yarashov Abror Mavzu: Barqaror tok generatori (btg) sxemasi. Analog imslar haqida tushuncha

Muhammad Al Xorazimiy Nomidagi TATU
Qarshi filyali:KI-13-21 Guruh
Talabasi: Yarashov Abrorning
Elektronika va Sxemalar 2 fanidan Tayyorlagan

3-Mustaqil Ishi

Qabulqildi:Tuychiyev.B.O Topshirdi:Yarashov Abror
Mavzu:Barqaror tok generatori (BTG) sxemasi. Analog imslar haqida tushuncha.
Reja:

1. 
   Barqaror tok
   
2. 
   Barqaror tok generatori (BTG) sxemasi.
   
3. 
   Analog imslar haqida tushuncha
   

1.Barqaror tok

• 
  Oʻzgarmas tok generator— oʻzgarmas tokni generatsiyalaydigan (hosil qiladigan) elektr mashina. Asosan, stator, yakor (rotor) va chulgʻamlar (sim oʻramlari)dan iborat. Aylanuvchi qismi (yakori)ning chulgʻamida induksiyalanuvchi oʻzgaruvchan tokni oʻzgarmas tokka oʻzgartiradi. Oʻzgarmas tok generatori g . ning uygʻotish tizimiga bogʻliq boʻladi. Oʻzoʻzidan uygʻotishli, mustaqil uygʻotishli va aralash uygʻotishli Oʻzgarmas tok generatorig .lari mavjud. Oʻzgarmas tok generatorig . bir necha Vt dan bir necha ming kVt gacha quvvatga, bir necha V dan bir necha ming V gacha kuchlanishga moʻljallab ishlab chiqariladi. Oʻzgarmas tok generatorig . prokat stanlarida, aerodinamik trubalarda, ekskavatorlar va boshqalarda ishlatiladi
  

2.Barqaror tok generatori (BTG) sxemasi.

• 
  B arqaror tok generatori yoki manbai (BTG) katta nominalga ega bo‘lgan rezistorning elektron ekvivalenti hisoblanadi. BTG qarshiligi R_Yu yuklamaga ketma – ket ulangan maksimal bo‘lishi mumkin bo‘lgan qarshilikdan ancha katta bo‘lishi kerak. Bu vaqtda BTG yuklamadan kattaligi uning qarshiligi va boshqa ta’sirlarga bog‘liq bo‘lmagan tok oqib o‘tishini ta’minlaydi. Ma’lumki, qarshiligi birlik MOm ga teng bo‘lgan rezistorlarni integral sxema ko‘rinishida yasash mumkin emas.
  
• 
  1 - rasmda BTG prinsipial sxemasi keltirilgan. Bu yerda Yu elementi nochiziqli yuklama, Ye1 – barqarorlangan kuchlanish manbaini bildiradi. Rezistor R0, hamda diod ulanish sxemasidagi VT1 tranzistor VT2 tranzistor sokinlik rejimini ta’minlash va barqarorlash uchun hizmat qiladi.
  

•

• 
  O‘zgarmas tok qiymatini faqat cheksiz katta dinamik qarshilikka ega bo‘lgan ideal tok manbai ta’minlashi mumkin. Ideal tok manbai VAXi gorizontal AV to‘g‘ri chiziqdan iborat (3.1 – rasm). UB sxemada ulangan BTning chiqish xarakteristikasi ideal tok generatori VAXiga yaqin bo‘ladi. Demak, UB sxemada ulangan tranzistor amalda tok generatori vazifasini bajarishi mumkin. Lekin, temperaturaviy barqarorlikni va keng dinamik diapazonni ta’minlash uchun amalda ikkita yoki undan ko‘p tranzistor ishlatiladi.
  
• 
  Eng sodda BTG sxemasi 3.2 – rasmda ko‘rsatilgan. Sxemada I1 tok zanjiriga to‘g‘ri siljitilgan diod ulanishli, tayanch tranzistor deb ataluvchi VT1 tranzistor ulangan. U juda kichik qarshilikka ega. SHuning uchun VT1 kuchlanish generatori vazifasini o‘taydi. U RYU boshqariluvchi zanjir bilan ketma – ket ulangan VT2 tranzistorning emitter – baza o‘tishini kuchlanish bilan ta’minlaydi.
  

• 
  VT2 uchun ishchi nuqta uning chiqish xarakteristikasining pologoy qismida joylashadi (UB sxemadagi BT chiqish xarakteristikasi rasmiga qarang). UB ulanish sxemasida tranzistor juda katta chiqish differensial qarshiligiga ega bo‘ladi (birlik MOm gacha). Ulanish sxemasiga ko‘ra ikkala tranzistorning ham baza – emitter kuchlanishlari UBE bir xil bo‘ladi. IB2 toki IE2 tokidan yuz martaga kichik. Shu sababli, bu tokni hisobga olmasak, IE1 IE2 ga teng bo‘ladi, demak I2= I1. Natijada I2 chiqish toki I1 tokni aks ettiradi. I2 toki deyarli VT2 tranzistor kollektor o‘tishidagi kuchlanishga bog‘liq bo‘lmaganligi sababli, Ye2 kuchlanish yoki yuklamadagi qarshilik qiymatlari o‘zgarsa ham bu tok qiymati deyarli o‘zgarmas qoladi.
  
• 
  Kirish toki I1 ni o‘zgartirib, chiqish toki I2 ni boshqarish mumkin. Buning uchun tranzistorlarning emitter zanjirlariga R1 va R2 rezistorlar ulanadi. Bunday qurilma aktiv tok transformatori deb ataladi (51 b - rasm). 51 b – rasmdan quyidagi tengsizlik kelib chiqadi: