B. S. Axrarov

Masalaning qo‘yilishi: x narxli tovar uchun muayyan у talab funksiyasi
у = x² + 2
tenglama bilan aniqlanadi, ushbu tovarga bo‘lgan z taklif esa z=3/ic + 4
tenglama bilan aniqlanadi. Ushbu tovar uchun narxning muvozanat nuqtasini aniqlang. Muvozanat nuqtasini [1,0; 3] oraliqda 0,1 qadam bilan hisoblang.
Masalani yechish tartibi:
Berilgan oraliq uchun 0,1 qadam bilan qiymatlar diapazonini to‘ldiramiz. b2 yacheykasi uchun talab funksiyasi, c2 yacheykasi uchun taklif funksiyasi qiymatlarini mos ravishda =а2^Л2+2, c2 yacheykasiga =3/a2+4 formulalarini kiritib hisoblaymiz. Formulalar natijalarini avtoto‘ldirish usuli bilan diapazon qiymatlari uchun joriy etamiz. Olingan natijalami belgilab nuqtali grafik (diagramma) yaratamiz. Hosil bo‘lgan diagrammadagi talab va taklif funksiyalari grafiklari kesishish nuqtasiga ko‘rsatkichni olib boramiz. Natijada x=l,9, ya’ni tovar narxi 1.9 birlik bo‘lganda talab va taklif funksiyalari teng, ya’ni 5.57 ga teng bo‘lishini ko‘rish mumkin (6.36-rasm).


6.36-rasm. Narxning muvozanat nuqtasini aniqlash.

6. 
   inashq. Gistogramma yaratish
   

Masalaning qo‘yilishi: Quyidagi 6.5-jadvalda ma’lumotlarga asosan, gistogramma yarating.
6.5-jadval

Sotish bo‘limlari
Chorak	1-bo‘lim	2-bo‘lim	3-bo‘lim
1	145	215	166
2	250	124	345
3	178	165	180
4	190	134	230

Masalani yechish tartibi:

1. 
   MS Excel dasturini ishga tushiring va Mashqlar.xlsx ishchi kitobini oching.
   
2. 
   Yangi varaq kiriting. Varaq yorlig‘i ustida sichqoncha chap tugmasini ikki marta ketma-ket bosing va varaq nomini «Sotuv bo‘yicha hisobot» ga o‘zgartiring.
   
3. 
   
   
   4. 
      A2 yacheykasiga Chorak, B2 ustuniga, ustun nomi 1- bo‘lim deb kiriting va avtoto‘ldirish usuli bilan boshqa ustunlar nomini to'ldiring.
      
   5. 
      A3 va A4 yacheykalariga mos ravishda Iva 2 qiymatlarini kiriting va avtoto'ldirish usuli yordamida A5, A6 yacheykalar qiymatlarini to‘ldiring.
      
   6. 
      Jadvalni 6.4-jadvaldagi ma’lumotlarga asosan to‘ldiring.
      
   7. 
      A2:D6 diapazonini belgilang.
      
   8. 
      Menyuning Вставка bandidagi Диаграммы paneli o‘ng tomonida joylashgan - tugmani bosing. Natijada Вставка диаграмм muloqot oynasi ochiladi.
      
   A1:D4 dapazoniga yacheykalami birlashtirib, unga “Sotish bo‘limlari” nomli jadval sarlavhasini kiriting.
   

9. 
   Tip ro‘yxatida 14 ta mumkin bo‘lgan turlardan Гистограмма bandini tanlang. Keyin esa « Гистограмма c группировкой « ko‘rinishini tanlang. OK tugmasini bosing.
   
10. 
    Natijada gistogramma shaklidagi diagramma joriy varaqning o'zida joriy etiladi. Diagrammani alohida varaqda joylashtirish uchun quyidagi amallami bajaring.