Baǵdarì 4-kurs 3003-19/1 tt(qq) topar studenti Nurmanov Quralbaydin’

2. Taktlı sinxronizaciya tarmaqlarında tiykarģı basqarıw sxemaları

Sinxronizaciyanıń tiykarģı máseleleri hám tiykarģı túsinikleri xalıq aralıq elektrbaylanıs shólkemi (XESh) G.810 [6] usınıslarında berilgen, olar cifrlı SHTBS ushın áhmiyetli esaplanadı.

Taktlı sinxronizaciyanıń maqseti - birlemshi taktlı interval uzınlıģı τ₀ yáki taktlı chastota f₀ haqqındaģı informaciyalardı bir tarmaqtıń barlıq qurılma/túyinlerine yáki barlıq óz ara tásirlesiwdegi tarmaqlarģa talap etiletuģın anıqlıqta uzatıwdan ibarat. Bul maqsetke erisiw tarmaq operatorına sinxronizaciya dereginiń berilgen anıqlıģı ushın tanlanģan waqıt aralında minimum júzege keliwshi múmkin bolģan sliplar sanı haqqında informaciyaģa iye bolıw imkanın beredi. Bul barlıq tarmaq túyinlerinde eń joqarı sapalı saqlawshı derek yamasa taymerdi ornatıw menen teńdey.
Kórsetilgen máseleni ápiwayılastlrıw múmkin: tarmaqtıń oraylıq túyinde bir joqarı anıqlıqtaģı generatordı ornatıw hám basqa tarmaq túyinlerinde onıń kórsetkishlerin translyaciya etiw hámde kóbeytiw.
Bunıń ushın tek ģana joqarı anıqlıqtaģı generatorģa emes, bálkim isenimli sinxronizaciya signalın bólistiriwshi sistema (SSBS) ģa da iye bolıwı kerek.
Eger tarmaq úlken bolsa, onda (sinxronizaciya maqsetine erisiw ushın) bir neshe regional tarmaqlarģa bóliniw múmkin, hár bir regional tarmaqta birlemshi generator ornatıladı hám sinxronizaciya signalın bólistiriw xızmeti shólkemlestiriledi. Bul sistema taktlı tarmaq sinxronizaciyasınıń úsh alternativ sxemaları boyınsha dúziliwi múmkin
Taktlı tarmaq sinxronizaciyasın dúziw usılları:
bir qáddili juldız sxeması (a), bir qáddili bólistirilgen sxema (b), iyerarxik kóp qáddili sxema (d)
-bir qáddili juldız sxeması (1.13- a súwret), bunda tarmaqtıń bárshe túyinleri taktlı impulslerdiń (juldız orayında jaylasqan) birlemshi etalon generator (BEG) (onı birinshi qáddili saqlawshı derek dep aytamız) deregi menen támiyinlenedi;
-O–tarmaqtıń sinxronizaciyalanatuģın túyinleri, SB–sinxronizaciya blokları, AChBG – aymaqlıq chastota beriwshi generator;
-bir qáddili bólistirilgen sxema (1.13-b súwret) bunda hár bir (yáki hár bir ekinshi) tarmaq túyini BEG yamasa onıń ekvivalent – BEG signalların qabıl etiw (máselen, GLONASS yamasa GPS sisteması) menen úskenelenedi;
-iyerarxik kóp qáddili sxema (1.13-d súwret) da BEG (iyerarxiyanıń birinshi qáddi) jaylastırılģan, bazalıq noqat anıqlanadı. BEG signalları terek sıyaqlı sinxronizaciya tarmaģınıń sinxronizaciya elementleri (SE) boylap ekilemshi iyerarxiya qáddine shekem bólistiriledi hám ekilemshi etalon (EEG) dı basqaradı. Óz náwbetinde EEG (TEG – tarmaq elementleri generatorı shınjırı arqalı) iyerarxiyanıń úshinshi qáddi - lokal/aymaqlıq sinxronizaciya dereklerin basqaradı. Ádette, bul basqarıw sxeması basqarıwshı-basqarılıwshı (master-slave) sxema delinedi.