Baholash ishi va investitsiyalar

“Xumo” kichik korxonasi ma’lumotlari
25
 
 
№ 
Ko’rsatkichlar 
 
 
1. 
Sotish xajmi
300x20 
6000 doll. 
2. O’zgaruvchan harajatlar 
300x12 
3600 doll. 
3. 
Yalpi foyda 
6000-3600 
2400 doll. 
4. 
Doimiy harajatlar 
1600 
5. 
Sof foyda 
2400-1600 
800 
“Xumo” kichik korxonasining sumkalari 
1. 
Sotish narxi 
20 doll. 
2. 
O’zgaruvchan xarajatlar 
12 doll. 
3. 
Farqi 
8 doll. 
- bitta sumkaning sotish narhi - 20 AQSh doll.; 
- bitta sumkani tayyorlash uchun ketgan o’zgaruvchan harajatlar - 12 AQSh 
doll.; 
- bir oydagi doimiy harajatlar – 1600 AQSh doll.; 
- korxona oyiga 300 dona sumka ishlab chiqaradi. 
Zararsizlik nuqtasi = C / (P –V) = 1600 / (20-12) = 1600/8 = 200 dona 
sumka. 
Demak, “Xumo” kichik korxonasi ishlab chiqarishining zararsizlik nuqtasi 
200 dona sumkaga teng. Korxona o’zining ishlab chiqarish xarajatlarini qoplashi 
uchun oyiga 200 dona sumka ishlab chiqarishi kerak. Korxonaning 200 dona 
sumkadan ortiq ishlab chiqargan mahsuloti korxonaning samarali faoliyat 
yuritishini ta’minlaydi 
O’rtacha kvadratli chetlanish – bu investitsiya loyihalarining risk darajasini 
25
Nosirov E.I., Mamatov B.S., Shoislomova N.Q., Sharifxodjaeva K.U. Investitsiya risklarini boshqarish. O’quv 
qo’llanma. / i.f.d., professor A.V.Vahobovning umumiy tahriri ostida. – T.: “Fan va texnologiya”, 2012. 50-bet. 

---

35 
baholovchi ko’rsatkichlar ichida eng ko’p qo’llaniladigan ko’rsatkichdir. Bu 
ko’rsatkichni hisoblash orqali kutilgan ko’rsatkichlarning mumkin bo’lgan 
chetlanishlarini hisobga olish imkoniyatini beradi. O’rtacha kvadratli 
chetlanishni hisoblash tartibi quyidagicha:
1. Ko’rsatkichning o’rtacha kutilgan qiymati aniqlanadi. O’rtacha kutilgan 
qiymat – investitsiya loyihasining barcha bo’lishi mumkin bo’lgan natijalarning 
o’rtacha tortilgan qiymatidir:
26