Bajardi : 015-18 guruh talabasi Ro’zimatov P. Mamadaliyev M. Xashimova d tekshirdi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

kafedrasi

fani bo’yicha

LABORATORIYA

Mavzu: Tizimni struktura sxemasini qurish. Tizim xisusiyatlariga ko’ra boglanish modelini o’rganish. Tizimni funksional sxemasini ishlab chiqish.

Bajardi : _015-18-_ guruh talabasi
Ro’zimatov P. Mamadaliyev M. Xashimova D
Tekshirdi:

Toshkent-2021

| Laboratoriya |

+----------------+
|
|
+--------------------------------------+
| Xodimlar |
+--------------------------------------+
| Tadqiqotchilar |
| Texniklar |
| Yordam xodimlari |
+--------------------------------------+
|
|
+---------------------------------------+
| Uskunalar |
+---------------------------------------+
| Mikroskoplar |
| Spektrometrlar |
| Santrifugalar |
| Inkubatorlar |
| Kompyuterlar |
| Boshqa maxsus uskunalar |
+---------------------------------------+
|
|
+---------------------------------+
| Reaktivlar/ta'minotlar |
+---------------------------------+
| Kimyoviy moddalar |
| Shisha idishlar |
| Plastmassa buyumlar |
| Sarf materiallari |
+---------------------------------+
|
|
+----------------------------------+
| Xavfsizlik choralari |
+----------------------------------+
| Xavfsizlik protokollari |
| Favqulodda uskunalar |
| Shaxsiy himoya vositalari |
+----------------------------------+

Laboratoriyaning maqsadini aniqlang: Laboratoriyaning tizim strukturasi sxemasini qurishda birinchi qadam laboratoriya maqsadini aniq belgilashdir. Bu sizga laboratoriya faoliyatini qo'llab-quvvatlash uchun zarur bo'lgan tizimlar va jarayonlarning turlarini tushunishga yordam beradi. Laboratoriya tizimlarini aniqlang: Laboratoriyaning maqsadini aniqlaganingizdan so'ng, laboratoriya faoliyatini qo'llab-quvvatlash uchun zarur bo'lgan tizimlarni aniqlashni boshlashingiz mumkin. Ba'zi keng tarqalgan laboratoriya tizimlari namunalarni kuzatish va boshqarish tizimlari, laboratoriya ma'lumotlarini boshqarish tizimlari (LIMS), laboratoriya avtomatlashtirish tizimlari va analitik asboblarni o'z ichiga oladi. Tizimlar orasidagi o'zaro bog'liqlikni aniqlang: Laboratoriya tizimlarini aniqlaganingizdan so'ng, ular orasidagi o'zaro bog'liqlikni aniqlash muhimdir. Bu turli tizimlarning laboratoriya faoliyatini qo'llab-quvvatlash uchun qanday ishlashini tushunishga yordam beradi. Tizim strukturasi sxemasini yarating: 1-3-bosqichlarda to'plangan ma'lumotlardan foydalanib, endi siz laboratoriya uchun tizim strukturasi sxemasini yaratishingiz mumkin. Ushbu sxema laboratoriya tizimlarining vizual tasvirini va ular orasidagi o'zaro bog'liqlikni o'z ichiga olishi kerak. Tizim strukturasi sxemasini sinab ko'ring va aniqlang: tizim strukturasi sxemasini yaratganingizdan so'ng, uni sinab ko'rish va takomillashtirish muhimdir. Buni laboratoriya xodimlari bilan ishlash orqali tizim strukturasi sxemasidagi har qanday bo'shliqlar yoki samarasizliklarni aniqlash va kerakli tuzatishlar kiritish orqali amalga oshirilishi mumkin. Umuman olganda, laboratoriya uchun samarali tizim struktura sxemasini yaratishning kaliti laboratoriya faoliyati va ushbu faoliyatni qo'llab-quvvatlash uchun zarur bo'lgan tizimlarni aniq tushunishdir. Tizimlar orasidagi o'zaro bog'liqlikni aniqlash va tizim strukturasining vizual tasvirini yaratish orqali siz yanada samarali va samarali laboratoriya ish oqimini yaratishingiz mumkin. Bog'lanish modeli, bir yoki bir nechta qurilmalar, tizimlar yoki tizim elementlari orasidagi munosabatlarni aniqlash uchun tuzilgan matematik modeldir. Bu modellarning maqsadi, tizimning qanday ishlashi va ularning o'zaro munosabatlari haqida fikr berishdir. Tizim xususiyatlari, bog'lanish modellari tuzish uchun asosiy ko'rsatkichlar hisoblanadi.

Tizim xususiyatlari shunlardir:

1. 
   Tizimning elementlari: Tizimdagi har bir element tavsiflanishi lozim bo'lgan ma'lumotlardan iborat bo'ladi. Masalan, tizimni tuzish uchun ikki turi bor bo'lishi mumkin: yagona qurilma yoki undan iborat tizim. Yagona qurilma uchun xususiyatlari massasi, tezligi, quvvati kabi ma'lumotlardan iborat bo'ladi. Undan iborat tizim uchun xususiyatlar esa har bir qurilmani tavsiflash uchun ma'lumotlardan iborat bo'ladi.
   
2. 
   Bog'lanish turi: Bog'lanish modeli tuzish uchun bir nechta bog'lanish turlari mavjud. Misol uchun, qurilmani birlashtirish uchun aralashtiruvchi, elektr qurilmalar uchun elektr bog'lanishlar, tizim qurilmasining harakatini boshqarish uchun mashinaviy bog'lanishlar va boshqalar kabi.
   
3. 
   O'zgaruvchilar: Tizim xususiyatlari o'zgaruvchilar sifatida qabul qilinishi mumkin ma'lumotlardir. Bu o'zgaruvchilar tizim elementlarining qanday o'zgarishi mumkinligi, tizimning tarkibida yangi elementlarning qo'shilishi, tizimning qanday boshqarilishi kabi xususiyatlar bo'lishi mumkin.
   
4. 
   Tizimning holatlariga qarab o'zgarishi: Tizim holatlariga bog'liq xususiyatlar ham bog'lanish modellari tuzishda katta ahamiyatga ega. Tizimning har qanday holatida, masalan, boshlanishi, ishlashi yoki yo'qolishi kabi xususiyatlar, bog'lanish modellari tuzish uchun katta ahamiyatga ega.
   

Bog'lanish modellari, tizimning xususiyatlariga qarab tuziladi va u erda ko'rsatilgan ko'rsatkichlar yordamida tizimning holatini, tarkibini va uning elementlari orasidagi munosabatlarni aniqlash mumkin. Tizimning funksional sxemasi, tizimning ishlashi va o'zaro bog'lanishi haqida tavsif beruvchi o'zgaruvchilarni va ularga mos keluvchi aloqalarini namoyish etadi. Funksional sxema tizimni tushunishga yordam beradi va tizimni optimallashtirish, yangilash yoki rivojlantirish uchun yordam beradi.
Funksional sxemani ishlab chiqish uchun quyidagi qadamlarni bajarishingiz mumkin:

1. 
   Tizimning umumiy tasviri: Tizimning ishlaydigan maydoni va uning elementlari haqida umumiy tavsifni bajarish lozim. Bu umumiy tasvir tizimni boshdan chiqib, har bir elementning qanday ishlashi va ularga mos keladigan aloqalarini ifodalaydi.
   
2. 
   Tizim elementlarining tavsifi: Har bir tizim elementi haqida tavsif bering. Bu tavsiflar qo'shimcha ma'lumotlarni ham o'z ichiga oladi, masalan, elementning holati, qabul qilingan ma'lumotlar va boshqa ma'lumotlar.
   
3. 
   Elementlarning o'zaro bog'lanishlarini tavsiflash: Tizimdagi har bir elementning boshqa elementlar bilan o'zaro bog'lanishini aniqlang. Bog'lanishlar bir nechta turlarda bo'lishi mumkin, masalan, ma'lumot almashish orqali yoki tegishli bo'lgan xususiyatlar orqali.
   
4. 
   Funksional sxemaning tuzilishi: Tizimning umumiy tasviri, tizim elementlarining tavsifi va elementlarning o'zaro bog'lanishlari bo'yicha, funksional sxemaning tuzilishi qilinadi. Sxema tizimning yuqori sathdagi ishlarini namoyish etadi, yani, elementlarning o'zaro aloqalarini va har bir elementning qanday ishlashi kerakligini.
   
5. 
   Funksional sxemaning yo'qolishi: Funksional sxemaning xato yoki qanday bo'lishi mumkinligini tekshirish kerak. Agar sxemada xatolik yoki noma'lumlik topsangiz, u holda tizimni to'liq tushunish uchun yuqorida keltirilgan qadamlarni qayta bajarishingiz lozim.
   

Funksional sxema tizimni tushunishga yordam beradi va uni optimallashtirish, yangilash yoki rivojlantirish uchun yordam beradi. Siz tizimning ishlayotgan maydoni va elementlarini tavsiflash, ularga mos keladigan bog'lanishlarni aniqlash va funksional sxemani tuzish bilan tizimni to'liq tushunishingiz mumkin.