Bajardi: 7b-20mt guruh talabasi Jumanazarov Islambek Baxit uli

Yanal chiziqlar – Ushbu chiziqlar sud tomonlarida joylashgan va o’ynash uchun tegishli zonani belgilash bilan bir xil tarzda cheklanadi.

Chegaralangan chiziq – Bu chiziq shuningdek, maydonni chegaralashga xizmat qiladi va u futbolchining o’yinni o’ynash paytida to’pni almashtirishi yoki savatchani almashtirishga majbur qiladi.

Markaziy yo’nalish – Markaziy yo’nalish maydonni yarmiga ajratish va himoya qilish zonasi va tajovuzkor qaysi jamoaga tegishli ekanligini aniqlaydi.3 qatorlari – Ushbu chiziq orqasida yaratilgan maydonlar 3 punktiga kiritish kerak. Chiziq savatchadan 6,75 metr masofada joylashgan.

Bepul Chiqish – Bu chiziqdan erkin to’p tashlaydigan futbolchilar to’pni tashlab yuborishadi. Ishga tushirilgach, o’yinchi chetga tegmasdan oldin chiziqqa qadam bosa olmaydi.

Bepul zarbalarni aylantiring – Bepul to’plash doiralari 3,65 metr diametrga ega. Erkin to’p tashlash paytida atıcı erkin to’p tashlash doirasida qolishi kerak.

Lane Line – Ushbu chiziqlar o’yinchilarning erkin to’p tashlash paytida o’zlarini joylashtirishi va cheklangan zonani chegaralashi kerak bo’lgan joylarni ko’rsatish uchun ishlatiladi. O’yinchilar to’p tashuvchi qo’li tashlab ketgunga qadar o’z pozitsiyasini tashlab, cheklovli hududga kirishlari mumkin emas.

Markaziy doira – 3,65 metr diametrli va basketbol maydonining markazida joylashgan. Bu to’pni havoda bo’lmagan o’yinchilarning zonasi bilan chegaralanishi uchun xizmat qiladi, bu ikkala to’pning ikkalasiga tegsa ham, u erda qolish kerak.

Basketbol qoidalari hali ham etarli va har xil vaziyatlarda mavjud. Juda zerikarli bo’lishdan qochish uchun keling, ba’zi eng keng tarqalgan va muhim narsalarni sanab ko’raylik.

Xato jarohati – Har bir jamoa 4 absentligini vaqtga to’g’ri kelishi mumkin (bu shaxsiy kamchilik bo’lib). 5ª dan kelib chiqadigan bo’lsak, o’sha davrdagi barcha shaxsiy faullar erkin jamoaga erkin chiqish huquqini beradi.

Foullarning to’planishi – Bir o’yinchi o’yin davomida 5 faullarini to’play olmaydi. Agar shunday bo’lsa, u o’yinda emas.

Fouls (joy) – Har safar cheklov zonasida o’tkazilganda, faul erkin to’p tashlash huquqini beradi. Agar bu tashqarida bo’lsa, jamoa faulni amalga oshirgan joyga (agar jamoa o’sha davrda faullarni to’plamagan bo’lsa) eng yaqin joyda to’pni o’ynaydi.

Qadamlar va chiziqlar – To’pni olgandan so’ng, o’yinchi ikki qo’llab-quvvatlaydi mumkin. Agar siz uni bir oyoq orqasida olgan bo’lsangiz, qo’llab-quvvatlamasdan, bu oyoq atrofida aylanasiz. To’pni ushlab, to’pni ushlab turgandan keyin, u yana ura olmaydi.

 3 soniya qoidasi – Jamoaning to’pga egaligida o’yinchi raqibning cheklov maydonida 3 soniyadan ko’proq vaqt qolmasligi mumkin.

5 soniya qoidasi – To’pni egallab turgan o’yinchi uni 5 soniyadan ko’proq vaqt davomida ushlab turolmaydi, bu bilan muddatsiz o’ynashga qodir.

 8 soniya qoidasi – To’pni to’p bilan tenglashtiradigan jamoa 8 soniyada to’pni raqibga aylantirmoqchi. Buning ortidan siz yarmigacha qaytarib olishingiz yoki u erga o’tishingiz mumkin emas.

 24 soniya qoidasi – To’pni egallab olgan jamoa 24 soniyada to’p tashlashni va to’pni hech bo’lmaganda savatning chetiga tegadi.


Hakamlar

Basketbol hakamlari yo’qolib ketmasligi uchun basketbolda bir necha hakam va xodimlar bor:

Uch hakam – Ular o’yinni boshqarishda va o’yinchilarning basketbol qoidalariga rioya qilishlariga javobgar.

1. Marker va yordamchi – O’yinlar byulletenini jamoa va bir futbolchi tomonidan kamchiliklar bilan to’ldirish, belgilangan balllarni qayd etish va hokazo …

2. Timekeeper – O’yin vaqti va chegirmalar vaqti uchun javobgar.

3. 24 soniya foydalanuvchi operatori – Har bir jamoada 24 soniya bor, bu jamoalarning hujum vaqtini nazorat qilish funktsiyasiga ega.

O’yinchilarning pozitsiyalari.

Odatda, basketbol oʻyinchilari quyidagi pozitsiyalarda oʻynashadi:

Hujumkor himoyachi (ing. Shooting guard, SG); uning vazifasi — uzoq masofadan toʻpni savatga tushirish. Jamoa himoyalanayotganda esa, uch ochkolik zarbalardan savatni himoya qilish. Ularni jamoaning „snayperi“ deb ham atash mumkin. Ular chaqqon va tezkor boʻlishadi. Shuningdek, yaxshi sakray olishadi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 193-201 sm ni tashkil qiladi. Shuni alohida taʼkidlash lozimki, koʻplab basketbol afsonalari, masalan, Michael Jordan, Reggie Miller, Clyde Drexler, Oscar Robertson, Jerry West, Allan Houston, Allan Iverson, Kobe Bryant, Dwayne Wade kabilar aynan hujumkor himoyachi boʻlishgan. Hozirgi kunda oʻynayotgan NBA oʻyinchilaridan James Harden va Klay Thompsonni ham alohida aytib oʻtish mumkin.Pleymeyker (ing. Point guard, PG); Jamoaning „miya“si. Hamma hujumlar aynan shu oʻyinchi orqali boshlanadi. U maydondagi barcha oʻyinchilarning joylashuvi vaziyatini va imkoinyatlarini oʻrganib, hujum uchun kerakli yoʻnalishni tanlaydi. Toʻp bilan muomala qilish darajasi juda yuqori. Maydonni yaxshi koʻra olishadi. Himoya vaqtida esa raqib tezkor qarshi hujumga oʻtib ketishining oldini olishadi. Jamoaning boshqa oʻyinchilariga nisbatan biroz past boʻyli boʻlishi ham mumkin. Oʻrtacha boʻyi taxminan 185-195 sm ni tashkil qiladi. Bu pozitsiyada oʻynagan eng mashhur oʻyinchi bu Magic Johnsondir. U 3 marta NBAning eng qimmatli oʻyinchisi deb eʼtirof etilgan. Bunday unvonga yana Oscar Robertson, Allen Iverson, Steve Nash va Stephen Currylar erishishgan. NBA boʻyicha eng koʻp samarali toʻp uzatishlar soni 15086 ga teng boʻlib, bu natija John Stockton ga tegishli.Kichik hujumchi (ing. Small forward, SF); vazifasi hujumkor himoyachinikiga oʻxshash, lekin boʻy jihatdan biroz balandroq boʻlishadi (oʻrtacha boʻyi taxminan 195-210 sm), shuningdek, maydonning istalgan nuqtasidan savatga toʻp tashlay oladi, raqib toʻplarini qaytarish uchun blok (ing. Block shoot) qoʻyishadi. Bu pozitsiyada oʻynaydigan mashhur oʻyinchilardan LeBron James, Kevin Durant, Skotty Pippen, Carmelo Anthony va rossiyalik basketbolchi Andrei Kirilenko larni aytib oʻtish mumkin.Ogʻir hujumchi (ing. Power forward, PF); asosiy vazifasi hujum vaqtida va himoyalanishda savatdan qaytgan toʻplarni qoʻlga kiritish. Shu sababli bu pozitsiyada oʻynaydigan oʻyinchilar jismonan baquvvat va chidamli boʻlishadi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 200-215 sm ni tashkil etadi. Asosan, toʻpni savatga slem-dank koʻrinishida tushirishadi. Boshqa pozitsiyadagi oʻyinchilar, masalan, hujumkor himoyachi yoki kichik hujumchi ham bunday dankni amalga oshirishi mumkin. Lekin ogʻir hujumchilar bu zarbani mutlaqo boshqacha kuch bilan ijro etishadi. Bu pozitsiyada oʻynagan Kevin Garnett, Tim Duncan, Dirk Nowitzki, Dennis Rodman, Ben Wallace kabi oʻyinchilarni misol qilib keltirishimiz mumkin.Markaziy oʻyinchi (ing. Center, C); uning vazifasi — jamoa himoyalanayotganda, savatni himoya qilish va raqibga savatdan qaytgan toʻp (ing. rebound)ni qoʻlga kiritishiga yoʻl qoʻymaslik. Hujum vaqtida esa, aynan savatdan qaytgan toʻplarni raqib savatiga tushirish bilan shugʻullanishadi. Bu toifadagi basketbolchilar jamoaning boshqa aʼzolariga nisbatan boʻydorroq va jismonan baquvvatroq boʻlishadi. Jarimadan toʻpni savatga tushirishda esa, koʻrsatkichlari 70 % dan kamroq boʻladi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 210-225 sm boʻladi. Bu pozitsiyada oʻynagan eng yorqin basketbolchilardan biri — bu Uilt Chemberlendir. Uning baʼzi rekordlari haligacha ham yangilanmagan (masalan, u bitta oʻyinda 100 ochko toʻplagan yagona oʻyinchi hisoblanadi). Shuningdek, Shaquille O'Neal, Alexsander Belov, Arvydas Sabonis, Yao Min,Dwight Howard, Patric Young, David Robinson, Kareem Abdul-Jabbar kabi oʻyinchilar ham basketbol tarixidagi eng kuchli markaziy oʻyinchilar hisoblanadi.


Basketbol yulduzlari

Ko ʻ pgina mamlakatlarda basketbol assotsiatsiyalari tashkil topdi yil 18 iyunda Jenevada milliy basketbol assotsiatsiyalarining dastlabki xalqaro konferentsiyasi o ʻ tkazildi va unda Xalqaro Basketbol Federatsiyasi (FIBA) tashkil etildi yilga kelib FIBAga a ʼ zo davlatlar soni 180 dan oshib ketdi yilgi Berlin Olimpiadasidan boshlab basketbol Olimpiadalar dasturidan o ʻ rin oldi.1935 yildan Yevropa, 1950 yildan boshlab jahon chempionatlari o ʻ tkazilib kelinmoqda. Ayollar basketboli esa 1976 yili Monrealdagi Olimpiadada debyutini nishonladi. AQSH t/j dunyodagi eng kuchli basketbol jamoasi xisoblanadi. Jaxondagi eng kuchli basketbol ligasi xam Milliy Basketbol Assotsiatsiyasi (MBA)dir. Liganing nomdor professional basketbolchilari 1992 yilgi Olimpiadadan boshlab AQSH t/j sharafini yirik musobaqalarda xam ximoya qilib kelmoqda. Olimpiada o ʻ yinlari basketbol turnirida eng ko ʻ p AQSH t/j golib chiqqan 12 marta, Faqatgina SSSR 2 marta (1972, 1988), Yugoslaviya (1980) va Argentina (2004) Olimpiada chempioni nomini tortib olgan. Basketbol tarixidagi eng buyuk o ʻ yinchilar AQSHlik Karim Abduljabbar, Lerri Berd, Medjik Djonson, Uilt CHemberlen, Uilyam Rassel, Maykl Jordon xisoblanishadi. Zamonaviy basketbol yulduzlaridan SHakil O ʻ nil, Kobi Brayant, Tim Dankan, Alen Ayverson, Lebron Djeymslarni e ʼ tirof etish mumkin. 12 Yevropa basketboli yulduzlaridan rossiyalik Andrey Kirilenko, germaniyalik Dirk Novitski, ispaniyalik Pou Gazol, serbiyalik Predrag Stoyakovich va frantsiyalik Toni Parkerlarni e ʼ tirof etish mumkin. SHuningdek xitoylik Yao Min va argentinalik Emmanuel Jinobili xam Dune basketbol ixlosmandlari orasida katta nufuzga ega.

Maykl Jordan Shakil O ʻ nil Kobe Bryant
Foydalanilgan adabiyotlar
Internet saytlari:
https://www.google.com/basketbol
https://www.google.com/basketbol_haqida_malumot
https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Basketbol