Bajardi: asatov jalilbek
Download 0.49 Mb. Pdf ko'rish
|
Asatov Jalilbek QAT fanidan
- Bu sahifa navigatsiya:
- Document Outline
|
Mavzu:MathCAD dasturi MUSTAQIL ISH Bajardi:ASATOV JALILBEK MathCAD imkonyatlari va uning intirfeysi MathCAD matimatik hisoblashlarni oson bajarish uchun yaratilgan dastur. MathCAD-bu kompyuter matematikasining zamonaviy sonli usullarini qullashning unikal usuli. U uz ichiga yillar ichidagi matematikaning rivjlanishi natijasida yig’ilgan tajribalar,qoidalar va matematik hisoblashlar usulni olgan. MathCAD paketi muhandis hisob ishlarini bajarish uchun dasturiy vasita bo’lib,u professianal matematiklar uchun mo’ljallangan.Uning yordamida o’zgaruvchi va o’zgarmasparametirli algebraik va defrinsial tenglamalarni yechish,funksialarni tahlil qilishva ularning ekstrmiyumini izlash,topilgan elimentni tahlil qilish uchun jadvallar garafik qurish mumkin. MathCAD murakkab masalalarni yechish uchun o’z dasturlash tiliga ham ega. MathCAD interfiysi Windovisning barcha dasturlari interfiysiga o’xshash. MathCAD ishga tushurilgandan so’ uning oynasida bosh menyu va uchta panel vositasi chiqadi:Standart Formating (Formalash) va Math(Matematika).MathCAD ishga tushganda avftamatik ravishda uning ishchi hujjat fayili Untetled 1 nom bilan ochiladi va unga Workshet (ish varag’i) deyiladi. Standart vositalar paneli bir necha fayillar bilan ishlash uchun buyruqlar tuplamini uz ichiga oladi.Formattning formula va matinlarni formatlash buyicha bir bir necha buyruqlarni uz ichiga oladi. Math matematik vositalarni o’ ichiga olgan bo’lib ular yordamida simvollar va operatorlarni hujjat fayili oynasiga joylashtirish uchun qo’llaniladi. MathCAD imkonyatlari va interfiysi Colculator-asosiy matematik operatsiyalar shabloni;Graph(Grafik)- grafikalar shabloni;Matrih (Matritsa)-mtritsa va matritsalar operatsiyalarini bajarish shabloni;Evaliton (Baholash)-qiymatlarni yuborish operatori va natijalarni chiqarish operatori;Colculis (Hisoblas)- difrensiallash,integrallash,summani hisoblash shabloni;Boolean (Mantiqiy operatorlar)-mantiqiy operatorlar;Programming(Dasturlashtirish)-dasturlash tuzish uchun keraklimodullar yaratish operatori;Grek(Grek harflari)-Symbolik belgilar usulida ishlash uchun operqtorlar. Matematik ifodalarni qurish va hisoblash Boshlang’ich holatda ekranda kursor kestik ko’rinishda bo’ladi. Ifodani kiritishda u kiritilayotgan ifodani egallab olgan ko’k burchakli holatga o’tadi.MathCADning har qanday operatorini kiritishni uchta usulda bajarish mumkin. menyu buyrug’idan foydalanish klavatura tugmalaridan foydalanish mateatik paneldan foydalanish O’zgarugaruvchilarga qiymat berish uchun yuborish operatori “:=” ishlatiladi. Hisoblashlarni amalga oshirish uchun oldin formuladagi o’zgaruvchi qiymatlari kiritiladi, keyin matematik ifoda yozib tenglik “=” belgisi kiritiladi , natijada ifoda qiymati hosil bo’ladi. Oddiy va matematik ifodalarni tahrirlashda menyu standart buyruqlardan foydalaniladi.Tahrirlashda klavaturadan aham foydalanish mumki,masalan kesib olish-Ctril+x nusxa olish-Ctril+c qo’yish-Ctril+v bajarish bekor qilish-Ctril+z Oddiy matematik ifodalarni hisoblash. MathCAD 200 dan ortiq o,zidan qurilgan funksialarga ega bo’lib, ularni matematik ifodalarda ishlatish uchun standart panel vositasidagi Insent Funktion (Funksiyani quyish) tugmasiga bog’langan muloqot oynasidan foydalaniladi. Mathkad hujjatiga matin kiritish uchun bosh menyudan Insert-Text Region (Qo’yish- matin maydoni) buyrug’ini berish kifoya. Bu maydondagi kiritilgan matematik ifodalar ham oddiy matematik maydon kabi hisoblashni bajaradi. MathCADda foydalanuvchi funksiyasini tuzish hisoblashlarda qulayliklni va uning effektivligini oshiradi. Funksia chab tomonda ko’rsatilib, undan keyingi yuborish operatori(:=)va hisoblanadigan ifoda yoziladi. Ifodada ishlatiladigan o’zgaruvchi kattaliklarni funksia parametri qilib funksia nomidan keyin qavs ichida yoziladi. Hisoblashlrda foydalanuvchi funksialarni tuzish x:=0......5 bu shuni bildiradiki bu uzgaruvchi qiymati qator bir necha qiymatlardir, ya’ni x=0.1.2.3.4.5 x:=A,A+B..B bunda A-birinchi,B+A-ikkinchi ,B-oxirgi sonni bildiradi. Izoh:O’zgaruvchi diapazonini ko’rsatishda ikki nuqta o’rniga klavaturadan (;) nuqta vergul kiritiladi yokiy Matrix (Matritsa ) panelidan Range Varaible (Deskrit o’zgaruvchi) tugmasi bosiladi. Hisoblangan qimatni chiqarish uchun esa uzgaruvchi va tenglik belgisini kiritish kifoya. natijada o’zgaruvchi qiymati ketma-ket jadvalda chiqadi. Foydalanuvchi funksianing uning argumentiga mos qiymatlarini hisoblab chiqarish va bu qiymatlarni jadval yoki grafik ko’rinishida tasvirlashda diskiret o’zgaruvchilardanfoydalanish qulaylikni keltiradi. Masalan ,F(x)=sin(X)*COS(x) funksia qiymatlariniz ning 0 dan 5 gacha bo’lgan qiymatlarida hisoblash kerak bo’lsa u holda quyidagi kiritishni amalaga oshirish kerak: f()x=sin(x)*cos(x)x:=0...5 f(x) javob. Ikki o’lchamli grafikn qurish Ikki o’lchamli funksia grafigini grafigini qurish uchun quyidagi ishlarni bajarish kerak. 1.Qaysi joyga grafik qurish kerak bo’lsa, shu joyga krestli kursor quyiladi . 2.Matematik panelning Graph (Grafik) panelidan x-y Plot (ikki o’lchovli grafik) tugmasi bosiladi. 3.Hosil bp’gan ikki o’lchamli grafik shabloniga abtsiss o’qi argument nomi, ordinata o’qiga funksia nomi kiritiladi. 4.Argumentning berilgan o’garish diapazonida grafikni qurish uchun grafik shabloni tashqarisi sichqonchada bosiladi. Agar argumentning diapazon qiymati berilmasa, u holda avftamatik holda argument diapazon qiymati 10 dan 10 gacha bo’adi va shu diapazonda grafik quriladi. Grafik formatini qayta qayta o’zgartirish uchun grafik maydonini 2 marta tez-tez sichqonchani ko’rsatib bosish va ochilgan muloqot oynasidan kerakli o’zgarishlarni qilish kerak. Agar bir necha funksialar girafigini qurish kerak bo’lsa, v a ular argumentlari har xil bo’lsa, u holda grafikda funksialar va argumentlar nomlari ketma-ket vergul quyilib kiritiladi. Bunda birinchi grafik birinchi argument buyicha birinchi funksia grafigini va ikkinchisi esa mos ravishda ikkinchi argument buyicha ikkinchi funksia grafigini tasvirlaydi va .h.k. Xulosa MathCAD dasturi xuddi shu ko’rinishda uch ulchovli gafikani, tenglamalar sestemasini, matritsalar, funksialar, integrallar va h. k shunga o’xshash ko’plab mislollarni yechadigan dastur. Bir so’ bilan aytganda MathCAD matematikani o’z ichiga olgan dastur.!!!!!!! . Document Outline
Download 0.49 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|