Bajardi: Azimboyev Mahmud bia-81 Oraliq nazorat topshiriqlari: Quydagi savollarga javob bering

Biznes qiymatini baholash bo'yicha hisobotlami tayyoriash.

Biznes qiymatini baholash bo'yicha hisobot yozma shaklda tayyorlanadi. Odatda, bir vaqtning o'zida ikkita shakldan foydalaniladi — to'liq hisobot va xulosa.

• 
  Korxona (biznes) qiymatini baholashga ta’sir etuvchi asosiy omillar qanaqa ?
  

Vaqt va xatar biznes qiymatini baholashning asosiy omillari hisoblanadi. Vaqt omili bozor iqtisodiyotining barcha jarayonlariga, narxga, qiymatga, qarorlar qabul qilishga ta’sir ko'rsatuvchi muhim omil hisoblanadi. Samarasiz yo'qotilgan vaqt pulmng yo‘qotilganligini anglatadi. Bunga yo‘l qo‘ymaslikning yagona usuli — sarmoyani ishlashga majbur etish. Agar pul «o'lik yuk» bo‘lib yotsa, u daromad keltirmaydi. Bunda daromad olish vaqti ham muhim, chunki olingan daromad yanada ko'proq daromad olish uchun ishlatilishi mumkin. Daromad olish vaqti oraliq vaqt, davrlar bilan o'lchanadi. Oraliq vaqt yoki davr bir kunga, bir haftaga, bir oyga, bir chorakka, yarim yilga yoki bir yilga teng bo‘lishi mumkin. Uning o‘tishi davomida pul to‘lanishi yoki olinishi lozim bo'lgan vaqt baholash jarayonida birinchi darajali ahamiyatga ega. Biznesning bozor qiymati ko‘p sonli omillar ta’siri ostida vaqt bilan o'lchanadi, shuning uchun u vaqtning ushbu lahzasida hisoblab chiqilishi mumkin. Ertaga esa bozor qiymati boshqacha bo‘lishi mumkin. Demak, biznesni doimiy baholash va qayta baholash bozor iqtisodiyoti sharoitida zarur hisoblanadi. Bozor iqtisodiyotining yana bir muhim belgisi bo‘lib xatar tavakkalchilik hisoblanadi.
Xatar deganda bozor konyunkturasi, makroiqtisodiy jarayonlar va h.k. bilan bog'liq beqarorlik va noaniqlik tushuniladi, boshqacha aytganda, xatar — bu investitsiyalardan olinadigan daromadlar bashorat qilinayotgandan ko'p yoki kam bo'lishi mumkin. Baholash chog'ida shuni yodda tutish lozimki, xataring turli xillari mavjud va bozor iqtisodiyoti sharoitida hech bir qo'yilma mutlaqo xatarsiz bo'lmaydi. Korxona qiymatiga ta’sir ko'rsatuvchi omillaming muhim yig'indisi bo'lib talab omillari hisoblanadi. Talab iste’molchilaming afzal ko'rishi bilan belgilanadi, u tovaming fnydaliligiga, ya’ni uning bo'lajak foydalariga, ulami olish vaqtiga, ulami olishdagi xataming darajasiga; o'zlashtirish va zarur hollarda, qayta sotish imkoniyatiga bog'liq.


1-Misol. Prognoz davri tugashiga bir yil qolganda korxonaning pul oqimi 150 ming so’mga teng, diskontlash stavkasi 24 %. Baholovchi prognoz qilingan davrning oxirida daromad o’sishi surati barqarorlashdi va yiliga 2 % ni tashkil etadi deb taxmin qilmoqda. Korxona qiymatini hisoblash zarur.
Hisob-kitoblar quyidagi formula bo’yicha o’tkaziladi:
,
Bu yerda, –prognozdan keying davrga kutilayotgan qiymat;
- prognoz davridan keyingi (qoldiq) birinchi yildagi daromadlarning pul oqimi;
– diskontlash stavkasi;
– qoldiq davrida pul oqimlarining uzoq muddatli (shartli doimiy) o’sish suratlari.