Bajardi: Bakirov G’ulomjon Tekshirdi

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi

Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti.

AMALIY ISHI

Mavzu:  Kriptografik himoyalash.

Guruh: 215-19 Bajardi: Bakirov G’ulomjon Tekshirdi: Bobur Shirinov

Toshkent 2020

2-amaliy ish

Kriptografik himoyalash

BAKIROV_G’ULOMJON so’zini turli usullarda shifrlash

1.Sezar usuli

Sezar shifrlash usuli bu belgini ma’lum bir qoununiyat asosida siljitish orqali shifrlash usuli hisoblanadi.Bu usulni Rim imperatori Yuliy Sezar kashf etgan.Bu usulda shifrlanayotgan harflar k ga siljitib almashtiriladi. Bu yerda M – butun son hisoblanib , ochiq matn belgisin alfavitdagi o’rni , C- butun son bo’lib , shifr belgini alfavitdagi o’rni . C=(M+k) mod m , m bu yerda alfavit uzunligi. Deshifrlash uchun esa M=(C-k) mod m ifodadan foydalaniladi. Sezar shifrlash usulida k=3 deb foydalanilgan.

Lotin alfaviti uchun:

T₀= BAKIROV k=3

Shifrlangan matn: T₁=EDNLURY

2. O’rin almashtirish usuli

B	R	G’	M
A	O	U	J
K	V	L	O
I	-	O	N

T₀=Bakirov G’ulomjon

Shifrlangan matn: T₁=BRG’MAOUJKVLOI-ON

3. Kalit so’z yordamida

S	O	A	T
3	2	1	4
B	R	G’	M
A	O	U	J
K	V	L	O
I	-	O	N

T₀=BAKIROV_G’ULOMJON K=SAOT

Ustunlarning sonlarini o’sish tartibida joylashtiramiz

A	O	S	T
1	2	3	4
G’	R	B	M
U	O	A	J
L	V	K	O
O	-	I	N

Shifrlangan matn: T₁=G’RBMUOAJLVKOO_IN

4. Vernam usuli

T₀=BAKIROVGULOM K=ONA

B A K I R O V G U L O M

+ + + + + + + + + + + + +

O N A O N A O N A O N A

• 
  A=0=00000 N=13=01101 #=26=11010
  
• 
  B=1=00001 O=14=01110 !=27=11011
  
• 
  C=2=00010 P=15=01111 _=28=11100
  
• 
  D=3=00011 Q=16=10000 @=29=11101
  
• 
  E=4=00100 R=17=10001 ?=30=11110
  
• 
  F=5=00101 S=18=10010 *=31=11111
  
• 
  G=6=00110 T=19=10011
  
• 
  H=7=00111 U=20=10100
  
• 
  I=8=01000 V=21=10101
  
• 
  J=9=01001 W=22=10110
  
• 
  K=10=01010 X=23=10111
  
• 
  L=11=01011 Y=24=11000
  
• 
  M=12=01100 Z=25=11001
  

B + O = 00001 + 01110 = 01111 = P

A + N = 01101 = N

K + A = 01010 = K

I + O = 01000 + 01110 = 10110 = W

R + N = 10001 + 01101=11110 = ?

O + A = 01110 = O

V + O = 10001 +01110 = 11111 = *

G + N = 00110 + 01101 = 10011 = T

U + A = 10100 = U

L + O = 01011 + 01110 = 11001 = Z

O + N = 01110 + 01101 = 11011 = !

M + A= 01100 = M

Shifrlangan matn: T₁=PNKW?O*TUZ!M