Bajardi: Rahimboyev. G’


Download 21.5 Kb.
bet3/5
Sana28.12.2022
Hajmi21.5 Kb.
#1010507
1   2   3   4   5
Bog'liq
Rahimboyev G\' oltingugurt va uning tabiiy birikmalari bilan tanishish

Kimyoviy xossalari.
Oltingugurt atomining tashqi energetik pog'onasi tugallanmaganligi sababli ikkita elektronni biriktirib olishi va — 2 oksidlanish darajasini namoyon qilishi mumkin. Oltingugurt metallar ham da vodorod bilan hosil qilgan birikmalarida (masalan, N a2S va H 2S da) shunday oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Elektronlar elektrmanfiyligi kuchliroq element atomiga berilganda yoki shunday atomga tortilgand.
Odatdagi sharoitda qattiq oltingugurt molekulasi halqa tarzida bir-biri bilan tutashadigan 8 atomdan tarkib topadi Sg (bunda halqada oltingugurt atomlari bir tekislikda yotmaydi). Qizdirilganda S8 halqasi uziladi. Yuqori temperaturada zanjir bo‘laklari mavjud boiadi: S2 (>900 °C), S2^± 2S(1500 °C dan yuqori). Oltingugurt bugiarida S8, S6, S4 va S2 molekulalar orasida muvozanat qaror topadi
Oltingugurtning fizik hoiati turli-tuman ekanligi uning molekulasining tuziiishi bilan tushuntiriladi. Masalan, plastik oltingugurt hosil boiishiga sabab shuki, halqa-molekulalarining bir qismi uziladi va paydo boigan zanjirchalar bir-biri bilan birikib, uzun zanjir hosil qiladi. Natijada yuqori molekular birikma — kauchukka o'xshash elastik polimer hosil boiadi.
Oltingugurtning fizik xossalari.
Oltingugurt qattiq kristall modda bo'lib, ikkita allotropik modifikatsiya shaklida barqaror. Rombsimon a-S limon sariq, zichligi 2,07 g / sm 3, mp 112,8 ° S., 95,6 ° S dan past barqaror; monoklinik b-S asal sariq, zichligi 1,96 g/sm 3, mp 119,3° S., 95,6° S va erish nuqtasi orasida barqaror. Bu shakllarning ikkalasi ham 225,7 kJ/mol S-S bog’lanish energiyasiga ega sakkiz a’zoli siklik molekulalar S 8 tomonidan hosil bo’ladi.
Eritilganda oltingugurt harakatlanuvchi sariq suyuqlikka aylanadi, u 160 o C dan yuqori jigarrang rangga aylanadi va taxminan 190 o C da yopishqoq to'q jigarrang massaga aylanadi. 190 o C dan yuqori qovushqoqlik pasayadi va 300 o C da oltingugurt yana suyuqlikka aylanadi. Bu molekulalar strukturasining o'zgarishi bilan bog'liq: 160 o S da S 8 halqalari uzilib, ochiq zanjirlarga aylana boshlaydi; 190 o C dan yuqoriroq isitish bunday zanjirlarning o'rtacha uzunligini qisqartiradi.
Agar 250-300 o C gacha qizdirilgan erigan oltingugurt sovuq suvga yupqa oqimda quyilsa, jigarrang-sariq elastik massa (plastik oltingugurt) olinadi. U uglerod disulfidida faqat qisman eriydi, cho‘kindida bo‘sh kukun qoladi. CS 2 modifikatsiyasida eriydi l-S, erimaydigan esa m-S deb ataladi. Erish nuqtasi, 113 o C (rombik), 119 o C (monokl). Qaynash nuqtasi 444 o C.
Xona haroratida bu modifikatsiyalarning ikkalasi ham barqaror mo'rt a-S ga aylanadi. t oltingugurt balalari 444,6 o C (xalqaro harorat shkalasining standart nuqtalaridan biri). Qaynash nuqtasidagi bug'larda S 8 molekulalaridan tashqari S 6, S 4 va S 2 mavjud. Keyinchalik qizdirilganda katta molekulalar parchalanadi va 900 o C da faqat S 2 qoladi, ular taxminan 1500 o C da sezilarli darajada atomlarga ajraladi. Suyuq azot kuchli qizdirilgan oltingugurt bug'larini muzlatib qo'yganda, S 2 molekulalari tomonidan hosil bo'lgan -80 o C dan past barqaror binafsha rang modifikatsiyasi olinadi.
Oltingugurt issiqlik va elektrni yomon o'tkazuvchidir. U amalda suvda erimaydi, suvsiz ammiak, uglerod disulfidi va bir qator organik erituvchilarda (fenol, benzol, dikloroetan va boshqalar) oson eriydi.


Download 21.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling