Bajardi: ramanberganov yodgorbek qabul qildi: xamrayev ergash

Gorizantal burchaklarni o’lchashning barcha ma’lum usullarini tavsiflash;

Burchak oʻlchovlari 1) geodezik ishlarni bajarishda B.oʻ. teodolit yordamida amalga oshiriladi. Gorizontal burchaklar yuqori aniqlikda (oʻrta kvadratik nuqsoni — 0.5"—1,0"), aniq (2"—1") va texnikaviy aniqlikda (10"—30") oʻlchanadi. Teodolit yordamida vertikal burchaklarni ham oʻlchash mumkin; 2) kon ishlarida uncha aniklikni talab qilmaydigan marksheiderlik sʼyomkalarida gorizontal va vertikal burchaklar hamda masofalar kon burchak oʻlchagichi — taxeometr yordamida oʻlchanadi; 3) mashinasozlikda burchaklar prizmatik burchak oʻlchovlari, burchakliklar, konussimon kalibrlar, andazalar, tangens va sinus chizgʻichlari (lineykalari), noniusli burchak oʻlchagichlar, optik burchak oʻlchagichlar, boʻlish kallagi, teodolitlar, kvadrantlar, goniometrlar va boshqa asbob hamda moslamalar yordamida oʻlchanadi.
Gorizontal va vertikal burchaklarni ikki bosqichda o'lchash (har bir talaba tomonidan amaliy mashg'ulotlarda bajariladi).
Gorizontal burchaklarni o'lchash;
Gorizontal burchaklar yarim qabullar usuli bilan o'lchanadi. Biz birinchi nuqtaga qaratib gorizontal doiradan sanoq olamiz. Keyin biz ikkinchi nuqtaga qaraymiz doira chap holatida gorizontal doiradan sanoq olamiz. Ko`rish trubasini zenit orqali aylantirib ikkinchi nuqtaga qaraymiz doira o`ng holatida gorizontal doiradan sanoq olamiz. Ko`rish trubasini birinchi nuqtaga qaytaramiz va doira o`ng holatida gorizontal doiradan sanoq olamiz. Keyin hisob-kitoblar amalga oshiriladi: DCh2-DCh1 va DO`2-Do`1. Hisob-kitoblar bir daqiqadan ko'proq farq qilmasligi kerak. Biz ikkita hisob-kitobning o'rtacha qiymatini olamiz. Bu gorizontal burchak bo'ladi.
Vertikal burchaklarni o`lchash;
2T5K teodolit bilan vertikal burchak quyidagicha o'lchanadi: sanoqlar doira chap va doira o'ng holatida, lekin vertikal doiradan olinadi. Keyin nol o`rni hisoblanadi.
𝑁𝑂` = 𝐷𝐶ℎ + 𝐷𝑂` 2 va shundan keyin vertiqal burchaklar hisoblanadi:
𝑉 = 𝐷𝐶ℎ − 𝑁𝑂′ 𝑉 = 𝑁𝑂′ − 𝐷𝑂′ 𝑉 = 𝐷𝐶ℎ − 𝐷𝑂′ 2 18
Olingan uchta qiymat bir-biridan unchalik farq qilmasligi kerak (maksimal bir daqiqa). 2T2 teodolit bilan vertikal burchak quyidagicha o'lchanadi: sanoqlar doira chap va doira o'ng holatida va faqat vertikal doiradan olinadi. Keyin zenit o`rni hisoblanadi. 𝑍𝑂′ = 𝐷𝐶ℎ + 𝐷𝑂′ − 360° 2 va shundan keyin zenith masofalar hisoblanadi: 𝑍 = 𝐷𝐶ℎ − 𝑍𝑂′ 𝑍 = 𝑍𝑂′ − 𝐷𝑂′ 𝑍 = 𝐷𝐶ℎ − 𝐷𝑂′ 2
Olingan uchta qiymat bir-biridan unchalik farq qilmasligi kerak (maksimal sekundning o`ndan biriga). 𝑉 = 90° − Z

4.