- RNK tarkibida uchraydigan nukleozidlar. N-glikozidlar bo‘lgan nukleozidlar kuchsiz ishqoriy sharoitda gidrolizga chidamli bo‘lib, kislotali sharoitda parchalanadi. Purin nukleozidlari oson, pirimidin nukleozidlari esa qiyinroq gidrolizga uchraydi.
N
N
O
O
H
O
H
H
H
H
C
H
2
N
N
O
O
H
H
H
H
C
H
2
N
H
2
N
N
N
N
2
O
H
H
H
H
C
H
2
N
N
N
N
2
O
H
H
H
H
C
H
2
NH NH
Uridin
Sitidin
Adenozin
Guanozin
Nukleozidlar va nukleotidlar - Nukleotidlar. Nukleotidlar deb nukleozidlarning fosfat efirlariga aytiladi. Fosfat kislota riboza yoki dezoksiribozaning C-5 yoki C-3 gidroksil guruhini efirga aylantiradi.
- Adenozinning fosfat efiri misolida nukleotidlar tuzilishining umumiy tamoyili bilan tanishib o‘tamiz. Uch komponentli murakkab molekula yuzaga kelishida N-glikozid bog‘i va murakkab efir bog‘i qatnashadi.
N
N
N
O
O
H
O
H
C
H
2
O
P
H
O
O
H
O
N
H
2
H
H
H
H
G
l
y
u
k
o
z
i
d
b
o
g
'
i
Nukleozidlar va nukleotidlar - Nukleotidlar fosfat kislota qoldig‘i sababli ikki negizli kislota xossalarini namoyon etadi va fiziologik sharoitlarda (pH=7) to‘liq ionlangan holatda bo‘ladi.
- Nukleotidlar uchun odatda ikki turdagi nomlashlardan foydalaniladi. Biri nukleozidning qaysi uglerod qoldig‘iga fosfat kislota bog‘langanligini ko‘rsatadi, ikkinchisida esa –at kislota suffiksi qo‘shish orqali hosil qilinadi.
- Nukleotidlarni bir harfli belgilashda agar u 5-fosfat bo‘lsa lotincha “p” nukleozid belgisi oldidan, agar u 3-fosfat bo‘lsa nukleozid belgisidan so‘ng yoziladi. Unda adenozin-5-fosfat – pA, adenozin-3-fosfat esa – Ap deb belgilanadi.
- Erkin nukleotidlar uchun adabiyotlarda qisqartirilgan shakl keng qo‘llaniladi, masalan AMF – adenozin-5-fosfat, SDF – sitidin-5-difosfat va boshqalar.
E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
Do'stlaringiz bilan baham: |
