Bank faoliyati indd

ikkinchidan, bank oborotiga chetdan jalb etilgan va bankning o‘z 
mablag‘laridan samarali foydalanishi. Ushbu maqsadga erishish uchun al-
batta, doimiy ravishda chetdan jalb etilgan va o‘z mablag‘lari dinamikasi va 
barqarorligi nuqtayi nazaridan tahlil etilishi talab etiladi. Shu bilan birga, 
ushbu mablag‘lar qaysi maqsadlarni amalga oshirish uchun yo‘naltirilganligi 
va natijada ulardan qay darajada samara olinishi kuzatib boriladi. Chetdan 
jalb etilgan va o‘z mablag‘laridan samarali foydalanish uchun bankning yangi 
xizmatlarini joriy etish va uning bozor sharoitida raqobatbardoshligini oshirib 
borish yo‘llarini izlash talab etiladi. Bank faoliyati tahlili natijasida chetdan 
jalb etilgan va o‘z mablag‘larini samarali foydalanish yo‘llari aniqlanadi va u 
faoliyatga tadbiq etiladi.
uchinchidan, bank resurs bazasining barqarorligini ta’minlash va ularni
oqilona boshqarish. Bank oborotiga jalb etiladigan resurslar tahlili natijasida 
uning barqarorligini ta’minlash yuzasidan chora-tadbirlar belgilanadi. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida har qanday bank oborotga jalb etilgan mablag‘larning 
kam xarajat talab etilishi va ushbu resurslarning bank oborotida imkon 
darajasida uzoq muddat xizmat qilishini istaydi. Barqaror resurslar, albatta 
barqaror daromad manbai hisoblanadi. Bundan tashqari bank oborotiga jalb 
etilgan resurslarni oqilona boshqarish ham bankning samarali va xavfsiz 
faoliyatini tashkil etishning asosi hisoblanadi. Bank faoliyati tahlili asosida 
resurslar va bank aktivlari o‘rtasida mutanosiblikka erishiladi. Bank resurslari 
muddat va hajm jihatidan aktiv operasiyalarga yo‘naltirilishi muvofi qlashtiri-
ladi. Natijada bank resurslaridan samarali foydalanishning optimal variantlari 
ishlab chiqiladi.
to‘rtinchidan, Markaziy bank tomonidan o‘rnatilgan iqtisodiy normativ-
larning bajarilishini ta’minlash.
O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risidagi Qonunning 
50-moddasiga muvofi q Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini 
saqlab turish, omonatchilar va kreditorlarning manfaatlarini himoyalashni 
ta’minlash maqsadida banklar, kredit uyushmalari va garovxonalar faoliya-
tini tartibga soladi hamda nazorat qiladi.
Ushbu qonunning 52-moddasiga muvofi q Markaziy bank banklar uchun 
majburiy bo‘lgan iqtisodiy normativlarni, shu jumladan;
•kapitalning monandlik koeffi tsiyentini;
•bir qarz oluvchi yoki bir-biriga daxldor qarz oluvchilar guruhiga tavak-
kalchilikning eng ko‘p miqdorini;

---

8
•yirik kredit tavakkalchilik va investitsiyalarning eng ko‘p miqdori;
•likvidlilik koeffi tsiyentlari;
•aktivlarni tasnifl ash va baholashga doir talablarni, shuningdek, bunday 
tasnifl ar asosida bankning operatsiya xarajatlari jumlasiga kiritiladigan che-
girmalardan shubhali va umidsiz qarzlarga qarshi tashkil etiladigan zaxira-
larni shakllantirishni;
•qarzlarga doir foizlarni hisoblab chiqarish va ularni bank daromadlari 
hisobvarag‘iga kiritishga doir talablarni;
•ochiq valyuta mavqei limitlarini belgilaydi.
Ushbu normativlarning doimiy ravishda bajarilishini ta’minlash uchun 
bank faoliyati uzluksiz ravishda tahlil qilib borilishi talab etiladi.
Albatta normativlar bank tizimining barqarorligini ta’minlashga qaratil-
gan. Normativlar bajarilishining ta’minlanmasligi bank faoliyatini xavfl ilik 
darajasini oshiradi. Bank boshqaruvi normativlarga rioya etilishi yuzasidan
tezkor ma’lumotlarga ega bo‘lishlari va uni ta’minlash uchun chora-tadbirlar 
belgilash imkoniyatiga ega bo‘lishlari kerak;