Banklarga jalb etish va uning iqtisodiy

2-bob bo„yicha xulosa 
Bitiruv malakaviy ishi ikkinchi bobi bo‗yicha belgilangan ma‘lumotlarni 
o‗rganish davomida quyidagi xulosalarga kelindi: 
Birinchidan, ―Ipoteka-bank‖ ATIB tomonidan joriy etilgan har xil turdagi 
omonat va depozitlar o‗zining aholi hamda xo‗jalik yurituvchi sub‘ektlarga har 
tomonlama maqbulligi bilan ajralib turganligi, omonat (depozit) turlarining 
muddatlari, foizlari va boshqa shartlari aholi eytiyojlariga ko‗ra joriy etilganligi 
uning ushbu yo‗nalishda 2016-yil yakunlari bo‗yicha ―Aholi omonatlarini jalb 
qilish bo‗yicha yilning eng yaxshi banki‖ nominatsiyasida 1-o‗ringa loyiq ko‗rildi. 
Ikkinchidan, bugun mamlakatimizdagi ― tijorat banklari tomonidan aholiga 
milliy va chet el valutasida cheklanmagan miqdorda va muddatlarda 250 dan ortiq 
omonat turlari taklif etilmoqda. Depozitga qo‗yilayotgan mablag‗larning miqdori 
oxirgi 5 yilda 3,5 marotabaga, 2016-yilda esa 25,2 foizga oshdi‖
66
. Biroq bu 
sohada asosiy kamchilik bo‗lib, banklardagi umumiy depozitlar hajmida hali 
hamon talab qilib olinguncha depozitlarning yirik ulushdaligi ushbu yo‗nalishda 
muammoli bo‗lib qolmoqda qolmoqda. Chunki xalqaro bank amaliyoti bo‗yicha 
66
Akromov B. ―Aholi omonatlarini jalb qilishda faol banklar‖. ―Bank axborotnomasi‖. 
09.02.2017-yil. -12-bet 

---

57 
talab qilib olinguncha depozitlarning yalpi depozitlar bazasidagi ulushi 30 foizdan 
oshmasligi kerak. Chunki, ushbu turdagi depozitlar nobarqaror hisoblanib, banklar 
undan doimiy ravishda foydalana olmaydi. 
Uchinchidan, aholi bo‗sh mablag‗larini jalb qilish bo‗yicha xorij 
mamlakatlari, 
xususan, 
AQSH, 
Yaponiya 
va 
Koreya 
Respublikasida 
foydalaniladigan usullar mamlakatimiz bank amaliyotida qo‗llanilsa, ular orqali 
banklarning jalb qilingan mablag‗lari hajmida sezilarli natijalarga erishish 
mumkin. 
Buning 
uchun 
faqatgina 
zamonaviy–axborot 
texnologiyalarni 
mamlakatimiz banklari amaliyotiga yanada ko‗proq joriy etish talab qilinadi. 
Bundan tashqari, Germaniyaning aholi bo‗sh pul mablag‗larini jalb qiluvchi 
hududiy jamg‗arma kassalar-shparkassa (sparkassen) lar amaliyoti o‗zining aholi 
manfaatlariga ijtimoiy-iqtisodiy yo‗naltirilganligi bilan har qanday mamalakat 
bank tizimiga o‗rnak bo‗la oladi, jumladan, mamlakatimiz O‗zbekistonga ham. 
Germaniyadagi bank sohasi Yevropanning eng diversifikatsiyalashtirilgan 
bank tizimini o‗zida namoyon etadi. Ushbu mamlakat bank tizimi rivojining 
tajribasi, kreditlash mexanizmlari va aholi bo‗sh pul mablag‗larini jalb qiluvchi 
jamg‗arma kassalari (sparkassen) faoliyatini o‗rganish biz uchun juda katta foyda 
keltirishi tabiiy. 
Jahon moliyaviy inqirozi davrida jamg‗arma va kooperativ muassasalar 
barqaror natijalarga erishishidan tashqari jamg‗arma kassalari faoliyatining 
muvaffaqiyatli ekanligi hamda Germaniya hududlarining iqtisodiy rivojlanishiga 
mazkur muassasalarning hissasi yuqori bo‗lganini bir qator ixtisoslashtirilgan 
tadqiqot natijalari ham tasdiqladi.