Basketbolchining turish holatlari, maydonda harakat qilish usullari

Basketbol o`yini qoidalari va atamalari

Basketbol ­­­­– (inglizcha “Basket” – savat, “bol” – to`p) sport turi, 3,05 m balandlikdagi savatli halqaga to`pni qo`lda tashlab o`ynaladigan jamoaviy o`yin. O`yin 2 qismdan iborat, orada 10 minut dam olinadi. Erkalar – 40 minut, ayollar – 36 minut, 16 yashar o`smirlar va qizlar – 30 minut, 13-14 yashar o`g`il va qiz bolalar – 24 minut o`ynashadi. Belgilangan vaqtda jamoalar teng ochko olsa, biror jamoa g`olib chiqqunigacha 5 minutdan qo`shimcha vaqt beriladi. Basketbol to`pi voleybol va futbol to`plaridan farq qiladi: u katta va og`irroq. Ammo basketbol to`pi bo`lmasa, hovlida futbol yoki voleybol to`pi bilan ham basketbol o`ynash mumkin. Odamlarning ko`pchiligi basketbol o`ynash uchun, albatta, kishining bo`yi baland bo`lishi kerak, deb o`ylaydilar. Albatta, bo`yning baland bo`lishi basketbolchi uchun muhim, chunki bo`yi baland o`yinchi to`pni savatga osonroq tashlaydi. Ammo o`rta va past bo`yli bolalardan ham yaxshi basketbolchi yetishib chiqishi mumkin. Chunki o`yinda hamma narsa harakatchanlik, chidam va chaqqonlikka bog`liq. O`yindan maqsad - balandga mahkamlab qo`yilgan savatga to`pni qo`l bilan tushirishdir. Basketbol maydonchasi keskin va to`siqsiz bo`lishi kerak. O`yin 26x14 (yoki 28x15) metrli tekis to`g`ri to`rtburchak maydonchada o`ynaladi. Joyda bir nechta chiziqlar va belgilar mavjud. Ular:

1. 
   Yanal chiziqlar – ushbu chiziqlar sud tomonlarida joylashgan va o`ynash uchun tegishli zonani belgilash bilan bir xil tarzda cheklanadi.
   
2. 
   Chegaralangan chiziqlar – bu chiziq shuningek, maydonni chegaralashga xizmat qiladi va o`yinchining o`yinni o`ynash paytida to`pni almashtirishi yoki savatchani almashtirishga majbur qiladi.
   
3. 
   Markaziy yo`nalish – markaziy yo`nalish maydonni yarmiga ajratish, himoya qilish zonasi va tajavuzkor qaysi jamoaga tegishli ekanligini aniqlaydi.
   
4. 
   3 qatorlari – ushbu chiziq orqasida yaratilgan maydonlar 3 punktiga kiritish kerak. Chiziq savatchadan 6,75 metr masofada joylashgan.
   
5. 
   Bepul chiqish – bu chiziqdan erkin to`p tashlaydigan o`yinchilar to`pni tashlab yuborishadi. Ishga tushirilgach, o`yinchi chetga tegmasdan oldin chiziqqa qadam bosa olmaydi.
   
6. 
   Bepul zarbalarni aylantiring – bepul to`plash doiralari 3.65 metr diametrga ega. Erkin to`p tashlash paytida o`yinchi erkin to`p tashlash doirasida qolishi kerak.
   
7.