Batafsil bayon etilgan


Download 1.65 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/189
Sana08.01.2022
Hajmi1.65 Mb.
#247844
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   189
Bog'liq
xronologiya va metorologiy (1)

Oy-quyosh  kalendari.  Dehqonchilik  xo'jaligining  rivojlanishi  natijasida  ekish,  hosilni 
yig'ishtirib  olish  uchun  aniq  vaqt  hisobi  zarur  ediki,  bu  narsa  Oy  fazalarining  o'zgarishi  va 
Quyoshning  harakati  bilan  bog'liq  edi.  Shuning  uchun  ham  oy-quyosh  kalendarlari  tuzila 
                                                 
21
 Agar chiqqan natija bir oydan   yana katta bo'lsa, undan yana 29,5 ni ayiramiz. 


 
22 
boshlandi. Oy-quyosh kalendarining tuzilishi Oy va Quyosh kalendarlariga qaraganda anchagina 
murakkabdir. Ularda eng muhim bo'lgan ikki shartga amal qilinadi: 
1)    har  bir  kalendar  oyining  boshlanishi  yangi  oy  (hilol)  chiqishiga  yaqin  vaqtda 
boshlanishi kerak; 
2) 
Oy 
oylari 
tropik 
yilning 
uzunligiga 
ham 
mos 
tushishi 
kerak.                                                                                    
Oy-quyosh    kalendari    oy    yiliga    qo'shimcha    o'n      uchinchi      oyning    qo'shilishi  natijasida 
yuzaga  kelgan.  O'n  uchinchi  oy  «embolistik»  oy  nomini  oldi  (embolismos  -  grekcha 
«qo'shimcha» degan ma'noni bildiradi). Embolistik oyning uzunligi 30 kunni tashkil qilgan. 
Qadimgi  Rim  va  o'rta  asrlarda  Yevropada  qo'shimcha  kunlar  «interkalatsiya»  (lotincha 
intercalation  -  qo'shimcha),  qo'shimcha  oy  esa  «interkalyari»  deb  atalgan.  Oy-quyosh 
kalendarlari  dastlab  Bobil,  Qadimgi  Xitoy,  qadimgi  Gretsiya  va  Qadimgi  Rimda  ishlatilgan. 
Bugungi  kunda  undan  Sharqiy  Osiyodagi  bir  qator  mamlakatlarda  foydalaniladi.  Oy-quyosh 
kalendari  taraqqiyoti  natijasi  o'laroq  bir  necha  sikllar  yuzaga  kelgan.  Bular  Kleostat,  Meton, 
Kalipp va Gipparx sikllaridir. 

Download 1.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling