Baxtiyor mengliyev


Download 1.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/227
Sana02.01.2022
Hajmi1.62 Mb.
#184132
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   227
Bog'liq
Baxtiyor mengliyev

ishchi 

–  “umuman  ish,  jismoniy  mehnat  bilan 
shug‘ullanuvchi kishi”; 
ishchi  2  –  “zavod  va  fabrikada  dastgoh,  apparatni 
boshqaruvchi mutaxassis”.  
Birinchi  ifoda  qolipning  har  ikki  tomoniga  shakl  va  ma’no 
jihatidan  mos  bo‘lganligi  uchun  nutqiy  so‘z  hisoblanadi.  Ikkinchi 
ifoda  esa  qolipdan  mazmunan  uzilganligi  uchun  leksema 
hisoblanadi.  Birinchi  so‘z  ikkinchi  leksemaning  nutqiy  hosilasi 
emas. Ularni omonimlar sifatida qarash lozim.  
Qolip  hosilasi  sifatida  u  qolipning  chap  tomoni  xususiyatini 
o‘zida  mujassamlashtirgan.  Chunki  ishchi  leksemasining  shakliy 
tomoni, ya’ni nomemasida qolipning ot + -chi umumiyligi zarrasi, 
ko‘rinishi  voqelangan.  Leksema  sememasi  esa  “shu  otdan 
anglashilgan  narsa  bilan  shug‘ullanuvchi  shaxs”  mohiyati 
ko‘rinishiga  emas,  balki  uning  toraygan,  ma’lum  bir  ixtisosni 
anglatuvchi  ko‘rinishi  holatiga  ega  bo‘lib  qolgan.  ishchi 
leksemasiga  qiyosan  olinadigan,  deylik,  kitobchi  so‘zida  so‘z 
yasash  qolipining  shakliy  tomonidan  ham,  ma’noviy  tomonidan 
ham  uzilish  kuzatilmaydi.  Yoki  yozuvchi  leksemasi  va  yozuvchi 
so‘zini  qiyoslaylik.  Har  ikkala  hosila  ham  fe’l  +  uvchi  =  shu 

Download 1.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling