Bazasi boshqarish

Konstruktor tartibida jadval yaratish. Konstruktor tartibini 
tanlasak, u holda maydonlar nomi ularning turi va xossalari kabi 
parametrlarni kiritish mumkin bо’lgan muloqot oynasi paydo bо’ladi. 
Ushbu muloqot oynasida bu parametrlarning barchasi klaviatura 
yordamida qо’lda kiritiladi yoki keraksiz maydonlar olib tashlanadi, 
yoxud ba’zi maydonlarning turini о’zgartirish kabi amallarni bajarish 
mumkin bо’ladi. 
Master tablits (jadval ustasi) bilan jadval tuzish. Jadval ustasi 
bilan ish yuritganda, ekranda hosil bо’lgan muloqot oynasida 
namunaviy jadvallar rо’yxati va bu jadvallarga mos bо’lgan 
namunaviy jadval maydonlari foydalanuvchiga taklif etiladi. 

---

127 
Foydalanuvchi bu muloqot oynasida mavjud bо’lgan ixtiyoriy jadval 
va uning maydonlarini tanlab olib (maydonlarning nomini 
о’zgartirishi mumkin) yangi jadval tuzishi mumkin. Bunda 
maydonlarning turi ham avtomatik ravishda maydon nomiga mos 
holda tanlanadi.
Formalarni tuzish uchun uni tashkil qiladigan usullardan biri
tanlab olingach, muloqot oynasining pastki qismida forma tuziluvchi 
jadval yoki sо’rov nomi kо’rsatiladi. Ma’lumki, forma asosan 
boshqarish elementlaridan iborat bо’lib, uning tashqi kо’rinishi shu 
boshqarish elementlarini rejali joylashtirishga bog‘liq. Shuning uchun 
ham formani avtomatik ravishda tashkil qilish (avtoforma yordamida) 
maqsadga muvofiq. MB ning oynasida Sozdat tugmasini bosish bilan 
Novaya forma muloqot oynasi ochiladi. Unda kerakli sо’rov yoki 
jadvalni tanlab sichqoncha chap tugmasini avtoforma turlaridan biri 
(lentali, jadvalli yoki ustunli) ustida 2 marta bosiladi. Master 
yordamida forma tashkil qilish esa 4 bosqichdan iborat: 
a. formaga kiritish mumkin bо’lgan maydonlarni tanlash; 
b. formaning tashqi kо’rinishini tanlash; 
c. formaning fon tasvirini tanlash; 
d. forma nomini berish. 
Forma tuzilmasi 3 qismdan iborat: 

forma sarlavhasi; 

ma’lumotlar beriladigan joy; 

eslatmalar satri; 
Boshqarish elementlari tagida tasvirning foni joylashib, u 
formaning ishchi maydonini ifodalaydi. sichqoncha ni surish bilan bu 
о’lchamni о’zgartiradi. 
Shuni eslatish lozimki, ba’zan maydon nomi bilan ma’lumotlar 
joylashadigan oraliqqa nadpis (yozuv) kiritish mumkin. 
Elementlar panelida maxsus boshqaruv elementi mavjud bо’lib, 
uni va Formani tanlab matnlar ramkasini hosil qilamiz. Matn 
kiritilganda uni formatlashning hojati yо’q. Matn kiritilgach, Enter 
tugmasi bosiladi. Boshqarish elementini formatlashdan avval uni 
ajratish (videlit) lozim, sо’ngra Vibor obyekta (obyektni tanlash) 
asbobidan foydalanamiz. Boshqarish elementini ajratganda, uning 
atrofida 8 markerli ramka hosil bо’ladi. Chegaralarini siljitish bilan 
ramkani siqish va chо’zish mumkin bо’ladi. Ramkaning chapdagi 

---

128 
yuqori markeri alohida ahamiyatga molik. Unga kо’rsatkichni 
tо’g‘rilaganda, sichqoncha kо’rsatkichi xuddi bosh barmoq 
kо’rinishiga о’xshab ketadi. Obyekt ajratilgach, shrift parametrlarini 
о’zgartirish mumkin. Buni formatlash paneli piktogrammalari orqali 
amalga oshirish lozim. Bordiyu, sichqoncha о’ng tugmachasi bosilsa, 
u holda kontekst menyu bо’yruqlari orqali ish bajariladi.