Bekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

 
16.4. Korxona maydonlarini joylashtirish rejasini
ishlab chikish (kompanovkalash). 
 
Avval korxonaning gabarit o’lchamlari - uzunligi va eni aniqlanadi. Remont 
korxonalarini qurish va ulardan foydalanish ko’p yillik tajribaga asoslanib 
xo’jaliklarning 50 tagacha traktori bor MTP ga ega bo’lgan markaziy remont 
ustaxonalarini ikki oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 6 va 12 m) 50 tadan ortiq 
traktorga ega MTP lar uchun esa uch oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 6, 12 va 6 
m)loyihalash va ko’rish tavsiya kilinar edi. Xozirda markaziy remont ustaxonalarini 
ikki oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 12 va 18 m) yoki uch oraliqli qilib (oraliqlar 
kengligi 6, 6 va 18m) loyihalash va qurish tavsiya qilinadi. 
Remont ishlab-chiqarish binosining uzunligi quyidagi usullar bilan aniqlanadi: 
markaziy remon tustaxonalari uchun
L = F
um
 / 
В 
bu yerda F
um
– ustaxonaning umumiy maydoni, m
2
. 
V – binoning eni (kengligi) , m.. 
Binoning eni standart asosida qabul qilinadi va 12, 18, 36 va 48 m va xokazo 
bo’lishi mumkin.Hisoblangan binoning uzunligini qurilish plitalariga moslashtirish 
uchun 6 soniga qoldiksiz bo’linadigan eng yaqin songacha yaxlitlab olinadi.Odatda, 
bino uzunligining eniga nisbati quyidagi tengsizlikni qanoatlantirishi tavsiya qilinadi: 

---

93 
L /B 
≤ 3.0 
ixtisoslashgan remont korxonalari uchun binoning uzunligi qismlarga ajratish va 
yig’ish chizigi (liniyasi) ning uzunligi orqali aniqlanadi. Bunda korxonaning yillik 
dasturiga qarab, uzlukli yoki uzluksiz ishlaydigan konveyerlar uzunligini aniqlash 
lozim. 
Bino uzunligini uning eniga nisbati uchdan ortiq bo’lmasligi kerak. Hisoblangan 
uzunligi 6 ga karrali bo’lishi lozim, balandligi 6…14 m bo’lishi mumkin. Binoni 
jixozlash paytida hisoblangan maydonlarni qabul qilishda, 15% gacha farq qilishiga 
ruxsat etiladi. Mashina ramasi yoki asosiy detalni harakatlanish yo’liga qarab, 
mashinalarni remont qiladigan ustaxonalar texnologik jarayonlar sxemalarining 
quyidagi ko’rinishda qabul qiladilar: to’g’ri oqimli, 
Г – simon va П-simon. Hozirgi
vaqtda keng qo’lamda tarqalgan sxema, bu ishlab chiqarish uchastkalarining to’g’ri 
oqimli joylashish sxemasidir.