Belgilerge ataq beriw usılları. Belgilerge ataq beriw eki gruppaǵa bólinedi: ob'ektiv hám sub'ektpv usıllar

Jumıstı orınlaw tártibi
Jumıs hap bir student tárepinen ǵárezsiz túrde atqarıladı. Studentler sol jumısqa tiyisli metodikalıq kórsetpelerden, kestelerden, gerbariylardan, tiri o'simlnklardan yamasa olardıń shólkemlerinen paydalanǵan halda sorawlarǵa juwap qaytaradılar hám zárúrli súwret salıw -sızıw jumısların atqaradılar. Jumıs úsh bólekke bólinedi:
1. Belgilerdiń gruppaları boyınsha bilimlerdi bekkemlew ushın dápterge tómendegi sorawarni jazıp alıw hám olarǵa jazba túrde juwap qaytarıw kerek:
a) sabzavot ósimlikleriniń belgileri qanday gruppalarǵa birlestiriledi?
b) birgina belgilerdiń ózi bir neshe gruppaǵa kiritiliwi múmkinbe? Mısal keltiriń.
v) xo'jalik tárepten unamlı, unamsız hám betaraf belgiler degeni ne?
g) belgilarning túr kompleksi degende neni túsinesiz jáne bul kompleksti qanday belgiler gruppasn quraydı?
d) sifat belgileri muǵdar belgilerinen ne menen parıq etedi?
2. Palız eginleri eginleriniń belgileriniń ózgeriwshenligi menen tanısıw ushın dápterlerge tómendegilerdi jazıp qoyıw kerek:
a) ontogenezdagi belgilerdiń ózgeriwshenligine qaray:
— kapusta o'simligining kapustaboshi janındaǵı eń úlken bargining formasın ósimliktiń ózine qaray suwretke túsiriw hám kapustanıń bir jıllıq hám eki jıllıq japıraqlarınıń formaların sızıw (4-súwret);


4-расм. Оддпй карамни баргларини онтогенезда узгаришп:
/•к^чат баргн; 2-барг т^плами шаклланган даордагн барги; J-карамбош бэрги; 4гулпоя пастки кисмидагп барг; 5-гулпоя юк.ори киемндаги барг; 6-гул т^пламн жойлашган кисмидаш барг.



— rayonlashtirilgan rediska sortlarınan birewiniń birinshi, besinshi, toǵızınshı hám eń aqırǵı bargining forması hám enine karab ósimliktiń urıwı suwretin alıw ;
— sabzining túbirmevasi formasın unnng jasına karab suwretke túsiriw (5-súwret);

• 
  — 10, 20, 30, 40 kúnlik rediksa túbirmevasini salmaǵın kórsetken halda ósimlikti uzndan raemga túsiriw;
  

5-расм. Сабзп илдизмевасипинг
ёшига кура узгарпши.

— ontogenezda metomer hám nometomer belgiler qan-

day uzgarishini suwretlab jazıw ; '
b) uruglarning birdey bulmasligi nátiyjeside belgilerdiń uzgarishi buyicha tájiriybeler:
— zich bulib usgan geshir usimligining oraylıq hám qaptal qasnaq formasındaǵı denesinen alınǵan uruglarini aniqlash hám olardı bir gramm ^isobidagi salmaǵın ul-chash;
— mayda hám iri otqovo^ ururlaridan kógerip chsh- 1^an uruF máwsimdiń ^ajmini suwretke túsiriw;
v) mu^it tásirinde belgilerdiń uzgarishlari buyicha tájiriybe utkazish:
— namgarchilik artıqsha bulganda yamasa namgarchilik jetiwmegen sharayatta ústirilgan ǵarbız puchorining qa- linlnginn hám uruglarining uzınlıǵın ulchab kurish;
— yagana k;ilingan hám birlew etilmegen sharayatta yetnshtirilgan rediskaning túbirmevasi ^amda bargla- rining orirlignni anıqlaw ;
— ozn^lanish maydann túrlishe sharayatta jetiwti- rilgan geshir usimliklarining suwretin salıw (6 -súwret);
— namgarchilik ortnqcha b^lgan hám namgarchilik jetiwmegen sharayatta ústirilgan geshir túbirmevalari- dıń kúndelang kesiminen úlgi alıw, bunda geshir uzaginnng ^ajmp ani^lanadi;
g) alomatlar korrelyaqiyasn buyicha:
— teskari hám Jryppn korrelyaqiyalarni suwretlab jazıw :
— ildizmevalar, pomidor, qawındıń tez yetilishi- ga qanday morfologiyalıq belgiler járdem beriwin tas- virlab jazıw ;
ertapishar hám kechpishar kapusta japıraqlarnnn sızıp kursatpsh (7-súwret).
1. Palız eginleri ósimlikleriniń belgilerine ataq beriw usılların ózlestirip alıw ushın olardı qyyidagi formada tariyplew kerek boladı.
Tapsırma daǵı barlıq máselelerge juwap qaytarılǵanda, súwretler salıp bólingende hám birinshi forma tolıq orınlanǵanda jumıs pıtken esaplanadı.

• 
  

6-расм. С.апзтш Шантанэ нави илдпзмевасини озш\ланипш ыаи- донига кура узгариши:


1-4 см; 2-15x0 см: 3-8x8 см; 4-10x10 см; 5-12x12 см; 5-16x16 см; 7-20x20 гм.

7-расм. Карам кучати турлари: / кечпишар; 2-{ртаппшар; 3-эртапишар.



1. Palız eginleri ósimlikleriniń belgilerine ataq beriw usılların ózlestirip alıw ushın olardı qyyidagi formada tariyplew kerek boladı.
Tapsırma daǵı barlıq máselelerge juwap qaytarılǵanda, súwretler salıp bólingende hám birinshi forma tolıq orınlanǵanda jumıs pıtken esaplanadı.
Сабзавот успмлпкларпнннг белгиларига
бяз^о бериш усулларп тавсифи

	Ба^о бериш усулларн
КУрсаткнчлар	объектив	субъектив
	\‘суллар	усуллар

1. 
   Белгнлар миқдорп нима билан ифода-
   

ланади?

2. 
   Белгнлар қуйпдагп усул бнлан фойда- лангапда:
   

• 
  сои билан;
  

— огпрлиги ва катта кичиклиги билан;

• 
  спфати билан.
  

3. 
   Услубнинг ижобий томонлари.
   
4. 
   Услубнинг салбий томонлари.
   
5. 
   Ба.ч;о беришнинг аниқлнги.
   
6. 
   Селекқия жараёнинипг қайси боскич- ларида ншлатиладн.
   

Материал ва а с б о б - у с к уна л ар

12. 
    Карам туп баргидаги энг катта барглар.
    
13. 
    Иигиб-териб олинаётган редиска усимлиги.
    
14. 
    Редисканинг 10, 20, 30 ва 40 кунлик вақтидаги илдизме- валари.
    
15. 
    Ягаиа қнлииган ва ягапа қнлинмаган редиска нлдизмева- лари.
    
16. 
    Сабзининг уруглик учуй устирплган гиалин усимликлари.
    
17. 
    Турли катталпкдаги отқово^ уругидан унпб чиедан ни- холлар.
    
18. 
    Намгарчилик ортиқча ва намгарчилик етишмайдиган ша- роитда устирплган тарвуз ва сабзи илдизмевалари.
    
19. 
    Тарози, чизгичлар.
    

1 2