Berdaq atindag’i qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti qurilis fakulteti

7. Кеңейттирилгентуурыалдынақазыуорныныңтехнологиясы.

Кеңейттирилген тууры алдына забой ушын сынық сызық бойынша транспорттың ислеу шараятлары жақсыланады ҳәм эксковатордың бурылыу муйеши кемейеди.

ІІІ-жағдайда соның менен бирге І-вариантта биринши қазып өтиу жолын қазыуды қоллана алмағанымызда эксковатор котлованды қазыуды кеңейттирилген тууры алдына қазыу орны усылы менен баслау керек.
1.1 Қазыу орны забойдың устиңги кеңлиги Вуст=2в1-2Rтур.упт
_____________
бул жерде в1=(√0,9*Rкирк)²-L²ик=5,15м
Rтур.упт=0,9Rтур=0,9*3=2,7м
Вуст=2*5,15+2+2,7=10,3+5,4=15,7м

1.2 Қазыу орны забойдың төменги кеңлиги.

Васт=Вуст-2mH=15.7-2*0.75*3=11.3
Солай етип котлованды сынық сызық бойынша қозғалмалы усылда: бир бөлегин кеңейтилген тууры алдына қазып өтиу жолы менен қазыу мумкин, қалған бөлегин болса 30-11,2=18,8: 5,6=4 қапталлама қазып өтиу жолы менен қазылады.

1. Эксковатор қанатының орташа бурылыу муйеши.

2. Қазыу орны забойдың шеп ҳәм оң тәреп ауырлық орайлары.
3. Эксковатордың тоқтау жайлары .
4. Эксковатор ҳәрекет көшерлери .
5. Эксковатор.
6. Өзи төгер (шөңкермели) машина.
7 . Lм эксковатордың жумыс қәдеми (Lик).

12-суурет. Драглайн эксковатор ушын қапталлама қазыу орны забойларын есаплау схемасы.

ЕНиР (§Е 2-1-7) бойынша шөмиштиң көлеми 0,35м³ болған Э-302 драглайн эксковаторының айрықша параметрлери.
1.Кескиштиң ең улкен радиусы -Rк =10,1м
2. Төгиудиң ең улкен радиусы -Rтук =8,3м

1.1 Эксковатордың бойлама қазыу орны (забойы).

Қазыу орны (забойдын) максимал болған устиңги кеңлиги
_______ ________
Вуст =Вшеп +Вон=√R²-L²им +(Rтук–Вb/2-1)=√10.1²-1.4²+(8.3-3.3/2-1)=10+5.65=15.65м
Бул жерде Lик =1,4м (9-кесте бойынша ) Вb=3,3м ге машинаның базасының кеңлиги (6-кесте бойынша). Қазып өтиу жолының астыңғы кеңлиги Васт=Вуст-2Hm=15.65-2*3*0.75=11.1м

1.2 Эксковатордың транспорт пенен ислегендеги қапталлап қазыу орны (забойы).

Вb=Вэ+в4=(Rтук –mH-Вm/2-1,0)+√(0,8*P)²-L²ик =(8,3-0,75*3-3,3/2-1)+√(0,8*10,1)²-1,4²=

3,4+7,95=11,35м
1.3 Драглайн эксковаторы котлованда биринши ҳәм ақырғы қазып барыу жолында аударма жумысларын ислеуи керек, аударма жумысларын ислеу ушын забойлардың параметрлерин анықлаймыз.
Котлованнан аудармаға топланатуғын топырақтың көлеми 983м³ топырақ котлованның еки тәрепине еки аудармаға жайланады. Аудармалардың бириндеги топырақтың тығызлық жағдайы 983м³/2 =491,5 =492м³ ,
ал тығыз емес жағдайдағысы Vауд=492м³*Кбосл=492*1,2=590м³.
Топырақтың қыялық тиклиги 1:1 болған 3 қабырғалы аударма уйиншигинде жайланады.
Аударманың кесим майданы S, узынлығы 54м болғанда S=591м³/2=10,95м² ти береди.

13-суурет.

Аударманың бийиклиги h болғанда, тийкары2hқа тең болады, буннан аударма бәлентли

1/2*h*2h=10.95м² h=√10.95=3.3м аударма тийкары а=6,6м аударма котлован қыялығынын устки бетинен (техника қағыйдалары бойынша шетинен 1м узағырақтан) 3м узақлықта жайласады. Эксковаторды көшер вшеп =Rтук -3,3-3=8,3-6,3=2м аралықта жайласады, яғныйқыялықта бул мумкин емес, себеби бурылғанда көшер қыялығынан өте алмаслығын есапқа алыу керек. Ол қыялықтың басланыуы менен тууры келиуи мумкин бирақ котлован тәрепке жылысқан болыуы мумкин. Сонын ушын вшеп =а=2,25м деп қабыл қыламыз.

14-суурет.

Котлованды тууры шөмишли эксковатор менен қазыу

І- биринши қазып өтиу жолының көшери.
ІІ-тууры алдына қазыу орны (забой) көшери.
ІІІ, ІV, V, VІ, - қапталлама қазыу орны (забой) көшерлери.
Котлованның устиңги шетинен қыялықтың ушына дейинги аралық бир-аз кемирек, яғный
Rтог –Вшеп-а/2=8,3-2,25-6,6/2=2,75м 1 ден улкен болғаны ушын рухсат етиледи.

15-суурет.

Котлованның устиңги кеңлиги Вуст=Вон+Вшеп=10+2,25=12,25м болады.

Котлованның астыңғы кеңлиги Васт=Вуст-2H1m, бул жерде H1=2,8 деп қабыл қыламыз, себеби шуқырлығы 3м болған котлованда эксковатор шөмиши толық 3м бийикликти ала алмайды. Эксковатордың алалмаслық муғдары төмендегише.
Шөмиш көлеми 0,25 тен 0,5м³ шекем - 0,2м: 0,65тен 1м³ шекем - 0,3м
1,5 тен 2м³ шекем -0,4м
Бизиң мысалымызда эксковатордың ала алмаслық муғдары 0,2м ге тен H1=3-0,2=2,8м
Биринши қазып өтиу жолындағы қазылып атырған топырақтың тығыз жағдайдағы көлеми V1=(Вуст+Васт)/2*H1=52*(12,25+8)*2,8/2=1474м³ қа тең, яғный қайта төгиу ушын аудармада қалдырылыуы керек болған топырақтың көлеминен әдеуир көп. Буннан келип шыққанымызда эксковатор топырақтың бир бөлимин транспортқа жуклеу ушын қазады.
Эксковатор өзи төгер машиналарға жуклеу имканияты болыуы ушын котлован оның бөлимин кемейтиуге тууры келеди. Вон=5,65м деп қабыл қыламыз (бул бойлама қазып өтиудиң максимал мумкин болған кеңлиги).
Котлованның устиңги кеңлиги В²уст=2,25+5,65=7,9м
Котлованның астыңғы кеңлиги болса В²аст=7,9-2*0,75*2,8=3,7м болады.
Биринши казып өтиу жолындағы топырақтың көлеми 52*(7,9+3,7)*2,8*1,2/2=1013м³ тығыз емес жағдайда, бул жерде 1,2-басланғыш жумсатыу коэффициенти тығыз жағдайда -844м³ булардан 492м³ ти эксковатор аудармаға жумсайды ҳәм 844-492=352м³ транспортқа артылады.

16-суурет.

Сондай қылып эксковатор котлованды бир ғана тар бойлама қазып өтиу менен ислейди ҳәм еки кеңлиги 11м ден болған қапталлама қазып өтиуде транспортқа жуклеу менен ислейди қалған бөлими 30-3,7-11*2=4,35м ди болса қапталлама қазып өтиу менен транпорт ҳәм аудармаға ислейди.
4- қазып өтиуде тығыз жағдайдағы топырақ көлеми V4=4,34*2,8*52=626м³ қа тең булардан 626-492=134м³ транспортқа жуклеу менен қазылады.