Berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti fakulteti

BERDAQ ATINDAǴI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI

______________________________________________fakulteti

______________________________________________kafedrası
______________________________________________tálim baǵdarınıń
_____-kurs studentiniń

ÓZ BETINSHE JUMISI

Páni:_______________________________________
Tema: Jábirleńenlerge birinshi meditsinalıq járdem kórsetiw jolları.

Orınladı: ______________________________

Qabılladı: _______________________________

Nókis 2023-jıl

Reje:
I.Kirisiw.

II.Tiykarǵı bólim.
1.Birnshi meditsinalıq járdem túrleri.
2. Birnshi meditsinalıq járdem kórsetiwdiń ulıwma qaǵıydaları.
IIIJuwmaqlaw.
IV. Paydalanǵan ádebiyatlar

I.Kirisiw.

Birinshi medicinalıq járdem — bul kútpegende kesel bolıp qalǵan yamasa jaralańan shaxsqa waqıya júz bergen orında hám medicinalıq shólkemge jetkezilgeńe shekem bolǵan waqıtta kórsetiletuǵın asıǵıs medicinalıq járdem ilajları kompleksi bolıp tabıladı. Házirgi waqıtta bul termin rásmiy qollanilmaydi hám gónergen esaplanadı, biraq sonday bolsada, ádebiyatlarda birinshi medicinalıq járdem sózine tez-tez kóz túsedi.
Uzaq waqıt dawamında jaralańanlarga ol yamasa bul járdem beriwdi atawda terminologik qıyınshılıqlar bar edi. Nızam hújjetlerinde jábirleniwshilerge medicinalıq ilmiy tájriybege iye bolmaǵan shaxslar tárepinen kórsetiletuǵın járdemdi súwretlew ushın «birinshi járdem (BY) », «birinshi medicinalıq járdem (BTY) », «shoshilinch járdem», «shifokorgacha járdem» hám basqa atamalar isletilińen.
Bul kóplegen mashqalalardi keltirip shıǵarǵan — mısalı, nızam hújjetlerine muwapıq medicinalıq járdem litsenziyaǵa iye medicinalıq mákemeler tárepinen kórsetiledi. Usınıń sebepinen, «birinshi medicinalıq járdem» termini qánige bolmaǵan shaxs tárepinen usınıs etilgen járdemdi ańlatıw ushın paydalanilganda «BTY» — bul medicinalıq járdem túri emesligin ańlatardi jáne bul biymánilik esaplanardi.
M. v. Buyanov hám Y. A. Nesterenkoniń «Birinshi medicinalıq járdem: Sabaqlıq» (Moskva : Meditsina, 2000) kitabında «BTY» hám «birinshi járdem» túsinikleri bir-biriniń ornın basatuǵın mánislerde isletilińen. Sonıń menen birge, sabaqlıqta onıń túrleri de keltirilgen edi: