Beton to'G'onlarni loyihalashda amalga oshiriladigan hisobiy ishlar tartibi 1

SUV OQIZMA BYEFLARINI TUTASHTIRISH
Byeflarda tutashtirishda quyidagi shartlar asosida gidravlik sakrash qiymatlarini va tutashtirish chuqurligini aniqlab topamiz.
1) Gidravlik sakrash pastki byef suv sathidan katta bo'lgan holatda:

2) Gidravlik sakrash ko'milgan holatda:



3) Gidravlik sakrash kiritik holatda:





Gidravlik sakrashni hisoblashdan avval to'g'ondagi
siqiq chuqurlikni aniqlab olamiz

Bu yerda - tezli koeffitsiyenti (0.9 0.95); P-to'g'on balandligi;
d_q- suv urilma quduq chuqurligi; 1-hisoblashda 1m ga teng deb qabul qilinadi

Gidrotexnika inshootlarida hosil bo'ladigan tutashish chuqurligi quyidagicha aniqlab topiladi:

4.63

Aniqlangan gidravlik sakrash va siqiq chuqurliklardan foydalanib, suv urulma quduq uzunligi quyidagicha topiladi:


Lq =5


L_q = 5(4.63-0.414) = 21.08m


SUV OQIZMA TO'G'ON PASTKI BYEF QURILIMALARINl KONSTRUKSIYALASH
Ushbu ishlarni amalga oshirishda to'g'on tubi kengligi yer osti qismi chuqurligi va to'g'on kesimini tanlash ishlari amalga oshiriladi. To'g'on tubi quyilish chuqurligi quyidagilarga asoslanib belgilanadi:
1).Siqilishga qarshiligi va yuk ko'tarish qobilyati yetarli bo'lgan guruntlar bo'lishiga
2).Pastki byefda oqim energiyasini so'ndirishga javob beradigan suv yuzasini mavjud bo'lishiga
3) Asosini filtiralsiya shartlariga To'g'on tubining kengligi zamindagi gurunt turiga bo'g'liq holda aniqlanadi:
Shag’al va tosh gruntlar; B = (1.25 1.75)z
Qumlar va qumoq gruntlar. B = (1.75 2.0)z
Qumoq gruntlar uchun: B = (2.0 2.25)z
Gilli gruntlar uchun: B = (2.25 2.5 )z
z- yuqori va pastki byeflardagi suv sathi farqi

z = YuBSS-PBSS=5.9m.

B = 2 * 5.9 = 11.8m

Tutash joylarda xavfli filtiratsiyani oldini olish maqsadida poydevorning ko’ndalang kesimi yuqori byef tomonidan pog'onali yoki qiya qilib, bajarish tavsiya qilinadi. Shu maqsadda poydevorda chuqur va sayoz tishlar loyihalanadi. Yuqori tishning chuqurligi quyidagicha topiladi:

h_z = (0.3 + 0.6)z = 0.5 * 5.9 = 2.95m
Tishning poydevor tubidan pastki chuqurligi quyidagicha hisoblab topiladi: h_b — 0.2*z yoki 1m dan kam bo'lmagan qiymatda qabul qilinadi:
h_b = 0.2 *5.9 = 1.18
Tishning kengligi:
b = (0.2 0.3)z = 0.2 * 5.9 = 1.18 m

zzzzzzddddddddddd	d Y	H	X	Y
0,1	0,126	2.1	0	0,23058
0,2	0,036	2.1	0,21	0,06588
0,3	0,007	2.1	0,4.2	0,01281
0,4	0	2.1	0,6.3	0
0,5	0,006	2.1	0,8.4	0,01098
0,6	0,027	2.1	1.05	0,04941
0,7	0,08	2.1	1,26	0,1464
0,8	0,1	2.1	1,47	0,183
0,9	0,146	2.1	1,68	0,26718
1	0,198	2.1	1,89	0,36234
1,2	0,256	2.1	2.1	0,46848
1.4	0,394	2.1	2,196	0,72102
1,6	0,564	2.1	2,562	1,03212
1,8	0,764	2.1	2,928	1,39812
1,9	0,989	2.1	3,294	1,80987
2	1,108	2.1	3,477	2,02764
2,2	1,235	2.1	3,66	2,26005
2,4	1,508	2.1	4,026	2,75964
2,6	1,894	2.1	/1,392	3,46602
2,a	2,122	2.1	4,758	3,88326
3	2,452	2.1	5,124	4,48716
3,2	2,824	2.1	5,49	5,16792
3,4	3,207	2.1	5,856	5,86881
3,6	3,609	2.1	6,222	6,60447
0	4,031	2.1	6,588	7,37673

m

TO’G’ON YER OSTI KONTUR ELEMENTLARINING KONSTRUKSIRASI
Ponur- yer osti uzunligini oshirish shu tufayli zamindagi filtiratsiya suv sarfini teskari bosim va bosim gradiyenti miqdorini kamaytirish maqsadida qo’llaniladi.
Gilli materialni inshootdan foydalanish davrida yuz berishi mumnkin bo'lgan muzlash va qurilish davrida yorilishdan saqlash uchun ponurni suv o’tkazmaydigan material ustidan mahalliy gruntdan himoya qatlam bilan qoplanadi. Himoya qatlam ustida qalinligi 15-20sm bo'lgan teskari filtr loyihalanadi. Konstruksiyasiga ko'ra ponurlar gildan, qumoq gruntdan, asfalt va polimer materiallardan, beton va temir-beton qoplamalardan hosil qilinadi. Ponurning qalinligi uni boshlash qismida 0.5 75m to'g'on bilan tutashgan qismida esa 1 2m qabul qilindi.
Ponurning uzunligi quyidagi ifoda orqali hisoblab topiladi.
L_p = (1 3)H

H- to'g'ondagi to’la bosim

H = 10m ; L_p =2*10 =20m


2.Suv urilma quduq. Suv urilma quduq uzunligi 2 xil usul yordamida hisoblanadi:
Suv urilmada so'ndirgichlar yo'q holatida
Suv urilmada so'ndirgichlar bo'lgan holatda
Lq = 5 21.08m
3.Risberma. Suv urilma quduqda to'la so'ndirilmagan oqimni energiyasini qisaman so'ndirish uchun mo'ljallanadi va u gorizontal qiya qismli va qiya turlarga bo'lindi. Risbermaning oxirgi qismi tik temir-beton shpuntdan yoki saqlovchi cho’mich ko’rinishida bo'ladi. Beton sarfini kamaytirish maqsadida uning qalinligi boshlanish qismida 1 2.5m gacha oxirgi qismi esa, 0.5 0,8m gacha qabul qilinadi, Risbermaning uzunligi quyidagicha hisoblab topiladi:

L_rs=(1 2)*L_p = 1*20 = 20m

FILTIRATSIYA HISOBLARINI UZAYTIRILGAN KONTUR CHIZIG’I USULIDA HISOBLASH
Ushbu ushulda yer osti konturi uzunligi bo'yicha uning kirish va chiqish qismi vertikal uchastkalarida bosimni ko'proq yo’qolishini hisobga olib, bosimni to'g'ri chiziqli o'zgaruvchan deb faraz qilib olingan flyutbetning vertikal va gorizonatal qismlarini jamlab yer osti konturi uzunligi hisoblab topiladi. Uning qiymati quyidagiga teng:
L_d =H * C
H — ta'sir etuvchi bosim C —zamin gruntiga bog'liq holda tanlab olinadigan koeffitsient
C=3.5
Yer osli konturini hisobiy vertikal uzunligi quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:
L_ver = L_d +2 * 0.44
=∑ + ∑

Inshootni istalgan nuqtasida bosimni aniqlash quyidagicha hisoblab topiladi:

Tekshirilayotgan nuqtaning flyutbetining qalinligi
quyidagicha hisoblab topiladi:



L_d =











TO'G'ONNING STATIK HISOBLARI
Ushbu hisoblarni bajarishda maxsus kuchlar birikmasiga to’g’onninng og’irligi, gidroststik bosim, filtiratsiya bosimi, muallaq tutib turuvchi bosi, grunt bosimiva siysmik bosm kuchlari inobatga olinadi.Hisoblashlarni inshootning bir pogonometr uzunligi uchun bajaramiz.
1). To’g’onni o’z og’irligini uning kesimini qator to’g’ri chiziqli yoki to’g’ri geometirik figuralarga bo’lib hajmini aniqlab beton zichligiga ko’paytiramiz.
p = 2.3 - 2.4 N/m³


2). Xuddi shunday yuqoriva pastki byeflardagi og’irligi aniqlab topiladi.
3). Zilzila padytidagi inshoot og’irligidan hosil bo’ladigan inertsiya kuchlari aniqlanadi.
4). Grunt bosimi aniqlanadi.
5). Muallaq tutib turuvchi bosimlar aniqlanadi.
6) Filtiratsiya bosimi aniqlab topiladi.
To’g’onning og’irlik markazi quyidagicha topiladi.





umumiy yuzasi

og’irligi












To’g’onning og’irlik markazi quyidagicha topiladi.




SUVNING SYESMIK BOSIMI
Suvning syesmik bosimi inshoot tubidan quyidagicha masofada joylashtiriladi.

Zilzila paytida inshoot og’irligidan hosil bo’ladigan inertsiya kuchlariquyidagicha hisoblab topiladi.


bo’lib, joyning seysmikligiga qarab aniqlanadi.
Agarda; 9 ball bo’lsa,
8 ball bo’lsa,
7 ball bo’lsa,
6 ball bo’lsa,
Faol bosimning qiymati quyidagicha aniqlab topiladi.

-gruntning zichligi
-gruntning qatlam qalinligi
- ichki ishqalanish burchagi
MUALLAQ TUTIB TURUVCHI BOSIM VA FILTIRATSIYA BOSIMINI ANIQLASH
Vertikal kuchlar yig’indisi

Gorizontal kuchlar yig’indisi

Syesmik ta’sirlardan hosil bo’lgan inersiya kuchi quyidagicha hisoblanadi.

;



siljishga qarshilik koeffetsiyenti grunt turiga qarab aniqlanadi.
Grunt turi gil bo’lsa oralig’ida;
Qum bo’lsa, ;
Shag’al va shag’altosh qoya zaminlar uchun oralig’ida tanlab olinadi


TO'G'ON ASOSIDAGI ME'YORIY KUCHLANISHNI QUYIDAGICHA HISOBLAB TOPAMIZ
.
to’g’on asosining uzunligi;


-og’irlik markaziga nisbatan momentlar yig’indisi;

-vertikal kuchlar yig’indisi;