Bеttа idiraw. Bеttа idiraw spеktri. Nеytrino Beta-bólekshe, beta-nur yamasa beta-nurlanıw
Download 218.78 Kb. Pdf ko'rish
|
Документ (34)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Beta ıdıraw túrleri
- Β+yemirilish (pozitron emissiyasi)
- Beta ıdıraw sxemaları
- Tayarladi: Nurullayev Jasurbek
|
Tema: Bеttа idiraw. Bеttа idiraw spеktri. Nеytrino Beta-bólekshe, beta-nur yamasa beta-nurlanıw (belgileniwi β) beta-ıdıraw processinde atom yadrosınıń radioaktiv bólekleniwi nátiyjesinde shiǵarılatuǵın joqarı energiyalı, joqarı tezliktegi elektron yamasa pozitron bolıp tabıladı. Beta-jemiriliwdiń eki forması ámeldegi bolıp, olar uyqas túrde elektron hám pozitron payda etiwshi β− jemiriliw hám β+ jemiriliw bolıp tabıladı. Alfa nurlanıwı geliy yadrolarınan ibarat hám olardı qaǵaz beti menen ańsatǵana toqtatıw múmkin. Elektronlar yamasa pozitronlardan shólkemlesken beta nurlanıwı juqa alyuminiy plastinka menen toqtatıladı, lekin gamma nurlanıwı qorǵasın yamasa beton sıyaqlı tıǵız material menen qorǵawdı talap etedi . Energiyası 0, 5 Mev bolǵan beta bólekler hawada bir metrge jaqın aralıqqa bara aladı jáne bul aralıq bólekshe energiyasına baylanıslı. Beta bóleklar ionlashtiruvchi nurlanıwning bir túri bolıp, radiatsiyadan qorǵaw maqsetinde gamma nurlaridan ko'ra kóbirek ionlastırıwshı, lekin alfa bóleksheleriga qaraganda kemrek ionlastırıwshı esaplanadı. Ionlastırıwshı tásir qanshellilik joqarı bolsa, tiri toqımalarǵa sonshalıq úlken zálel jetkiziledi, biraq nurlanıwdıń kirip barıw aralıǵı da sonshalıq qısqa boladı. Beta ıdıraw túrleri Β− jemiriliw (elektron emissiya) Beta bólekleniwi. Beta bólekshe (bul halda teris elektron ) yadro tárepinen shiǵarıladı. Antineytrino (kórsetilmagan) mudamı elektron menen birge shiǵarıladı. Erkin neytronning bólekleniwinde proton, elektron hám elektron antineytrinosi payda boladı. Beta bólekleniwi. Beta bólekshe (bul halda teris elektron ) yadro tárepinen shiǵarıladı. Antineytrino (kórsetilmagan) mudamı elektron menen birge shiǵarıladı. Erkin neytronning bólekleniwinde proton, elektron hám elektron antineytrinosi payda boladı. Neytronlari kóp bolǵan nostabil yadro β− jemiriliwi múmkin, bunda neytron protonga, elektronǵa hám elektron antineytrinosiga (neytrinoning antizarrasi) bóleklenedi: Bul process kúshsiz óz-ara tásir arqalı ámelge asıriladı. Neytron virtual W – bozonni shıǵarıw arqalı protonga aylanadı. Kvark dárejesinde W – emissiya d kvarkni ol kvarkga aylantıradı, neytronni (bir ol kvark hám eki d kvark) protonga (eki ol kvark hám bir d kvark) aylantıradı. Keyinirek virtual W – bozon elektronǵa hám antineytrinoga aylanadı. Β− ıdıraw kóbinese yadro reaktorlarida payda bolǵan neytronga bay bóliniw ónimleri arasında júz boladı. Bul process arqalı erkin neytronlar da bóleklenedi. Bul eki process da bóliniw reaktorining janılg'i tayaqları tárepinen islep shıǵarılǵan kóp muǵdardaǵı beta nurları hám elektron antineytrinolarning payda bolıwına járdem beredi. Β+yemirilish (pozitron emissiyasi) Artıqsha protonga iye bolǵan nostabil atom yadroları β+ jemiriliwi múmkin, bul pozitron bólekleniwi dep da ataladı, bul jerde proton neytron, pozitron hám elektron neytrinosiga bóleklenedi: Beta-plus jemiriliwi tek yadrolar ishinde júz bolıwı múmkin, eger qız yadrodıń baylanısıw energiyasınıń absolyut ma`nisi ana yadronikidan úlken bolsa, yaǵnıy qız yadro kemrek energiyalı jaǵday bolsa. Beta ıdıraw sxemaları Seziy-137 jemiriliw sxeması, onıń daslep beta-bólekleniwin kórsetedi. 137 Cs menen baylanıslı 661 kev energiyalı gamma pik tiykarınan qız radionuklid tárepinen shiǵarıladı. Jemiriliw sxeması diagramması seziy-137 dıń beta-bólekleniwin kórsetedi. 137 Cs de 661 kevli xarakterli gamma shıńı belgilengen, lekin bul tiykarınan qız radionuklid 137 m Ba tárepinen shiǵarıladı. Diagrammada shıǵarılǵan nurlanıwdıń túri hám energiyası, onıń salıstırmalı júz bolıw itimallıǵı hám ıdırawdan keyingi qız nuklidlari kórsetilgen. Fosfor-32 medicinada keń qollanılatuǵın beta-emitter bolıp, qısqa yarımparchalanish dáwiri 14, 29 kún hám bul yadro teńlemesinde kórsetilgeni sıyaqlı, beta-ıdıraw arqalı altıngugurt- 32 ge bóleklenedi: Ídıraw processinde 1. 709 Mev energiya ajralıp shıǵadı. Elektrondıń kinetik energiyası ortasha 0, 5 Mev ga ózgeredi hám qalǵan energiyanıń derlik hámme bólegi elektron antineytrinoga bo'lnadi. Basqa beta nurlanıw shıǵaratuǵın nuklidlar menen salıstırǵanda, elektron ortasha energiyaǵa iye. Ol shama menen bir tárepinen bloklanǵan 1 mm hawa yamasa 5 mm akril shıyshe. Tayarladi: Nurullayev Jasurbek Download 218.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|