Bilasizmi

RAQAMLAR HAQIDA NIMA BILASIZ ?
Kundaik turmushimizda har qadamda raqam va sonlarni ishlatamiz. Raqamlar bozor- do�konlarda, pul sanashda, vaqtni aniqlashda, transportga chiqishimizda, telefon qilishimizda va boshqa har qanday narsani o�lchashda bizning eng yaqin yordamchimizdir. Lo�nda qilib aytganda, raqamlarsiz hayotni mutlaqo tasavvurga sig�dirib bo�lmaydi. Ko�zi ojiz kishiga hassa qanchalik asqotsa, raqamlar ham bizga shunchalik ko�mak beradi.
Raqamlar hatto bizning ishlarimizni, maktab yoki oily o�quv yurtlarida qanday o�qiyotganimizni ham ko�rsatib turadi. Fan texnikani raqam va sonlarsiz xayolga keltirib ham bo�lmaydi: Fazoviy kemalar uchishidan tortib, yerdagi qadamimiz ham raqamlar bilan o�lchanadi. Shu jumladan, iqtisodiyot ham raqamlarga tayanadi. Bunga kundalik gazeta va jurnallarni iqtisodiyotga bag�ishlagan satrlarini ko�rib ishonch hosil qilishimiz mumkin. Ular raqamlarga boy: aksiyalar qiymati, valyuta kurslari qiymati, ularning foizi, xarajatlar miqdori va boshqa barcha statistik ma�lumotlarni ko�rishimiz mumkin. Xo�sh, biz raqamlarni shunchalik ko�p ishlatar ekanmiz, ularning tarixi, qayerda va kim tomonida o�ylab topilganini bilamizmi?
Insonlar ibtidoiy davrda qo�l sanog� bilan ovlarning sonini, kunlarni, oylarni, qurol aslahalar soning salmog�ini hisob kitob qilib bir biriga tushuntirgan. Vaqt o�tgan sari bu raqamlarga nom qo�yib ularni yozuvda ham ifodalashni o�rgangan. Eng birinchi raqamlarni yozuvda ifodalaganlar bu- Bobilliklar va Misrliklar bo�lgan ekan.
Bugungi kunda butun dunyoda arab va rim raqamlari amal qiliadi.
Ular: - 0, 1 ,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Ana shu raqamlar yordamida har qanday katta yoki kichik sonlarni hosil qilishimiz mumkin. Aytaylik, bitta sonning yonida bitta nol bo�lsa, bu o�sha sonni 10 ga ko�paytirish deganidir, ya�ni 0 ning ma�nosi :10 ga ko�paytirish. Agar ikkita nol bo�lsa, masalan: 100 degani ma�nosi: 1*10*10 Masalan : 250 da 1 ta nol mavjud, buning ma�nosi shu-ki: 25 ni 10 ga ko�paytirish ya�ni 25*10 Masalan: 14000 da 3ta nol bu: 14*10*10*10 deganidir.
1 dan kichik qiymatni ifodalashdayam nolning ma�nosi 1 ni 10 ga taqsimlashdir Masalan: 0,1 degani ma�nosi 10/1 demakdir. 0,03 degani ma�nosi esa (10*10)/3 0,0045 degani esa (10*10*10)/45 demakdir.

Mana bu raqamni o�qilishiga e�tibor bering:
179 254 100 245 301 100 548 001 145 020 009 900 456 457
Bir yuz yetmish to�qqiz dedetsillion ikki yuz ellik to�rt undetsillion yuz detsillion ikki yuz qirq besh nonillion uch yuz bir oktillion yuz septillion besh yuz qirq sakkiz sekstillion bir kvintillion bir yuz qirq besh kvadrillion yigirma trillion to�qqiz milliard to�qqiz yuz million to�rt yuz ellik olti ming to�rt yuz ellik yetti. Qarang-a, qanchalik aytilishi qiyin.