(Membranasiz) hujayra markazi, ikkita silindr shakldagi kichik tanachalardan tashkil topgan bo‘lib, bir biriga nisbatan to‘g‘ri burchak hosil qilib joylashadi va ular sentriola deb ataladi. To‘qqiz bog‘lamdan iborat sentriola devorlarining har biri uchta mikronaychani o‘z ichiga oladi. Sentriola sitoplazmaning o‘zidan o‘zi ko‘payadigan organoidi hisoblanadi. Ularning ko‘payishi, oqsil kichik bo‘lakchalarning o‘zini o‘zi yig‘ish jarayonida amalga oshiriladi. Hujayra markazi hujayralarning bo‘linishida muhim ahamiyatga ega. Hujayra markazidan bo‘linish bilan urug‘larning o‘sishi boshlanadi. Ko‘pchilik o‘simlik va suv o‘tlarida hujayra markazi yo‘q, shuning uchun bo‘linish urchug‘lari maxsus ferment markazlaridan hosil bo‘ladi. (Membranasiz) Sitoskelet. Eukariot hujayralarga xos bo‘lgan xususiyatlardan biri, ularning sitoplazmasida mikronaychalar va oqsil tolalaridan iborat bo‘lgan tayanch skelet tuzilmalarning mavjudligidir. Sitoskeletning elementlari yadro qobig‘i va tashqi sitoplazmatik membrana bilan zich birikkan bo‘lib, sitoplazmada murakkab bog‘lamlarni hosil qiladi. Sitoplazmaning tayanch elementlari hujayraning shaklini aniqlaydi, hujayra ichki tizimlarining harakatini va butun hujayraning joyini o‘zgarishini ta’minlaydi. Yadro qo‘sh membranali qobiq bilan o‘ralgan. Tashqi, sitoplazma bilan tutashgan yadro membranasida ribosomalar joylashgan. Ichki tomondan yadro membranasi silliq bo‘ladi. Yadro qobig‘i hujayra membrana tizimining bir qismi hisoblanadi. Tashqi yadro membranasining o‘simtalari endoplazmatik to‘r kanallari bilan qo‘shilib, bir-biriga ulanib ketgan.
2-savolga javob:
Jadvalni moslab to`ldirish:
1-D,2-G,3-E,4-B, 5-C, 6-A , 7-J, 8-F, 9-V, 10-H
19-BILET
1. Tuban va yuksak o‘simliklar tuzilishi, xilma xilligi, tabiat va inson hayotidagi ahamiyatini aytib bering.
2. Plastik almashinuv: DNK va RNK sintezi qanday amalga oshadi?
3. Plazmoliz va deplazmoliz hodisasini qizil piyoz po‘st hujayrasida o‘rganing. Xulosangizni izohlang.
Do'stlaringiz bilan baham: |
