Bilimlarni taqdim etish modellari

---

5-MA’RUZA 
BILIMLARNI TAQDIM ETISH MODELLARI 
Reja: 
1. Bilimlarni taqdim etish modellari. 
2. Semantik tarmoqlar. 
3. Freymli modellar va ularda boshqarish. 
4. Mantiq predikatlari yordamida bilimlarni tasvirlash. 
5. Mahsuliy(Produksion) tizimlar. 
6. Bilimlarni taqdim etishning formal modellari.. 
Tayanch 
iboralar: 
predmet 
soha, 
mazmun(mohiyat), 
mulohaza(fikr), predikatlar hisobi, mantiqiy modellar, to’rli 
modellar, semantik modellar, mahsuliy modellar denotativ 
semantika, konnotativ semantika, denotat, maxsulotning oldingi 
sharti, ssenariy, metatushunish, lokusiya, illokusiya, perlokusiya. 
 
1. Bilimlarni taqdim etish modellari. 
Bilimlarni taqdim etishning ikki turi mavjud: 
1. Bilimlarni taqdim etishning formal modellari. 
2. Bilimlarni taqdim etishning formal bo’lmagan(semantik, 
relyasion) modellari. 
Ma’lumki, yuqorida ko’rilgan bilimlarni taqdim etishning 
barcha usullari mahsuliy(produksion) bilan birga formal bo’lmagan 
modellarga kiradi. Qat’iy matematik nazariyaga asoslangan formal 
modellardan farqli ravishda, formal bo’lmagan modellar bunday 
nazariyaga asoslanmaydi. Har bir formal bo’lmagan model faqat 
aniq bir predmet soha uchun yaroqli bo’ladi va shuning uchun 
formal modellarga xos bo’lgan universallikka ega emas. SI 
tizimlaridagi asosiy operasiya - mantiqiy xulosa - formal tizimlarda 
qat’iy va to’g’ri, chunki qat’iy aksiomatik qoidalarga bo’ysunadi. 
Formal bo’lmagan tizimlarda xulosa chiqarish ko’p hollarda uni 
to’g’riligiga javob beradigan tadqiqotchi tomonidan aniqlanadi.
Bilimlarni taqdim etishning har bir usuliga bilimlarni 
tavsiflashning o’ziga xos usuli mos keladi.