Bilish jarayonlari Metodikasi Reja: Reja

Bilish jarayonlari Metodikasi

Reja:

Reja:

1.Bilish jarayonlari haqida umumiy ma`lumot.

2.Bilish jarayonlarining to`g`ri rivojlanishining muhim tomonlari.

3.Bilish psixik jarayonlarining o`zaro bog`liqligi.

4.Bilish jarayonlaridagi kamchiliklarning salbiy oqibatlari.

Tayanch so`z va iboralar:

• Tayanch so`z va iboralar:
• Psixika, sezgi, idrok, xayol, tafakkur, nutq, diqqat, retseptor, vaqt, fazo, harakat, passiv, faol, ixtiyoriy, ixtiyorsiz.

Psixik jarayonlar.
Bilish faoliyatlari
Bilish jarayonlari
Nutq, diqqat, faoliyat.
Sezgi, idrok, xayol,tafakkur.

Sezgi deb- atrofimizdagi narsa va hodisalarning sezgi a`zolarimizga bevosita ta`sir etishi natijasida ularning ayrim belgi va xususiyatlarini miyamizda aks etishiga aytiladi.

Sezgi deb- atrofimizdagi narsa va hodisalarning sezgi a`zolarimizga bevosita ta`sir etishi natijasida ularning ayrim belgi va xususiyatlarini miyamizda aks etishiga aytiladi.

Sezish jarayoni amalga oshishi uchun ma`lum bir narsa yoki hodisa qo`zg`ovchi, uning ta`siri esa qo`zg`alish deb yuritiladi.

Sezgilar uch turga bo`linadi.
1. Eksteroretseptorlar organizmning sirtida bo`ladi- ko`rish, eshitish, hid bilish, ta`m bilish, teri sezgisi, muskul harakati va organiksezgi organlari kiradi.
2.Interoretseptorlar ichki organlar- me`da, ichak, jigar, o`pkada bo`ladi.
3. Proprioretseptorlar muskul, pay va boylamlarda bo`ladi.
Idrok deb – sezgi a`zolarimizga bevosita ta`sir etib turgan narsa-xodisalar obrazlarining kishi ongida bir butun holda aks ettirilishiga aytiladi.
Idrok quyidagi turlarga bo`linadi.
Fazoni idrok qilish – biz narsalarning fazodagi shakillarini , katta-kichikligini va o`zaro munosabatini tushunamiz.
Vaqtni idrok qilish- biz idrok qilib turgan narsa va hdisalar ma`lum bir zamon davomida paydo bo`ladi, taraqqiy qiladi va o`zgarib borishiga aytamiz.
Harakatni idrok qilish- ayni zamonda ham fazoni, ham vaqtni idrok qilish demakdir.
Tafakkur deb- narsa va hodisalar o`rtasidagi eng muhim bog`lanishlar va munosabatlarning ongimizda aks ettirilishiga aytiladi.
P.I.Ivanovning darsligida “tafakkur insonning shunday aqliy faoliyatidirki bu faoliyat voqelikni eng aniq, to`liq, chuqur va umumlashib aks ettirilishiga aytiladi” deb ta`riflanadi.
M. B. Gamezo tomonidan “tafakkur voqelikning umumlashgan holda va so`z hamda o`tmish tajriba vositasida aks ettirilishi.
Tafakkur shakillari quyidagilarda ifodalanadi.
Xulosa chiqrish.
Hukm
Tushuncha
Nutq odamlar til orqali bir-biri bilan muomila va aloqa qilishning alohida usulidir. Odamlar o`z nutqi orqali o`zining bilimlari, fikirlari, hislari va istaklarini boshqa kishilarga aytib bera oladi va boshqa kishilarning fikrini o`zlashtirib oladi. Nutq vositasi bilan aloqa bog`lash odamning doimiy ehtiyoji bo`lib, bu aloqa fikir olishga xizmat qiladi.
Nutq quyidagi turlarga bo`linadi.
Faol nutq.
Passiv nutq.
Tashqi nutq:
(og`zaki nutq va yozma nutq).
Ichki nutq.

• Diqqt deb- ongni bir nuqtaga to`plab muayyan bir obekt faol qaratilishiga aytamiz. Biz o`z faoliyatimaz jarayonida idarok va tasavvur qiladigan har bir narsa, hodisa, qilgan ishlarimiz, o`y va fikirlarimiz diqqatning obekti bo`la oladi.

Diqqat 2 asosiy turga bo`linadi.
Ixtiyoriy diqqat.
Ixtiyorsiz diqqat.

Faoliyat

Anlangan maqsad bilan boshqariladigan ichki (psixik) va tashqi (jismoniy) harakatlar yig`indisiga aytiladi.

Inson faoliyati asosan uchta turga bo`linadi:

Bola bir yoshga to`lgandan boshlaboq unda faoliyatning sodda shakillarii egallash shart- sharoitlar yuzaga kela boshlaydi.
Odamning o`z maqsadiga ko`ra batamom o`rganish va o`zlashtirishdan iborat bo`lgan mana shunda maxsus faoliyatni ta`lim faoliyati deyiladi.
Ma`lum ijtimoiy foydali, moddiy yoki ma`naviy mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan faoliyatdan iboratdir.
O`yin faoliyati.
Ta`lim faoliyati.
Mehnat faoliyati.