Bino va inshootlar qurilishi

Arxitektura rejalashtirish va xajmiy yechimlarni tekshirish.
Me’moriy-rejaviy va xajmiy yechimlarning tekshirish binolarni rejalashtirish, fasadlarning arxitekturasi va xajmiy yechimlar xakida tulik ma’lumot olishni maksad kilib kuyadi. Tekshirish jarayonida kavatlararo rejalarning ulchov chizmalari, kirkimlar va fasadlar tuziladi.
Binoning ulchami rejasi va kirkimlarini tuzish bilan bir vaktda kavatlararo ulchamli rejalar barcha kavatlar, yertula va chordok uchun tuziladi. X,ar bir xonaning 2 tarafi, notugri burchaklik xonaning 4 tarafi va diagonali ulchanadi, shu bilan birga urta devorlar xam ulchanishi lozim. Barcha ulchashlarni 1 mm gacha aniklik bilan xonalarning foydalanishidagi vazifa va tavsiflari aniklanib, ularning nomlari ulchamli rejada kursatiladi.
Mavjud kurilmalar: vannalar, unitazlar, rakovinalar plitalar xam tekshirishlishi lozim. Bosh rejada binoning barcha kirish chikish joylari kursatiladi.
Kavatlararo rejalar 1 : 100 masshtabda tuziladi (ulchash anikligi I 10 mm). Rejalarda foydalaniladigan xonalarning vazifalari va tavsifi kursatiladi, yuk kutaruvchi elementlar va sanitar-texnik kurilmalarining ulchamlari beriladi. Yuk kutaruvchi konstruktsiyalarga kushimcha. katta yuk tushiradigan detallar aloxida kursatiladi.
Kirkimlar binoning e’tiborlirok joylari buyicha 1 : 50 yoki 1 : 100 masshtabda amalga oshiriladi. Bunda zinapoya kismlarida albatta kirkim bulishi kerak. CHizmalarda vertikal belgilar, asosiy konstruktsiyalarning kalinligi va detallari kursatiladi, deraza urinlari va fasadning me’moriy kismlarini vertikal boglanishi keltiriladi.
Binoning fasadi 1 : 100 masshtabda bajariladi. Ishlarni yengillashtirish uchun bino fotografiyasi va uning arxitektura detallaridan foydalaniladi. Bino fasadining kuni inshootlar bilan boglanishini topish uchun atrofdagi uylarning xam fotorasmi olinadi.
Maydonning bosh rejasi 1 : 500 masshtabda bajariladi. Unda kushni kurilishlar kukalamzorlar va kuchaga karashli joylar kursatiladi.
Zamin va poydevorlarni tekshirish.
Foydalanilayotgan binolar zaminini bir necha usulda tekshirish mumkin:
- kuduklar yordamida maydonchaning geologik va gidrogeologik tadkikodlarini utkazish vositasida;
- shurflar ochish yuli bilan asos yerlarining muxandislik- geologik tadkikodlarini utkazish vositasida;
- xuddi shunday shurflar yordamida poydevorning ostini muxandislik tadkikodi vositasida.
Asos yerlarining geologik va gidrogeologik tadkikini olib borishdan maksad kuduklar yordamida maydonchaning geologik tuzilishini, katlamlarning joylashishida zararlanishlar mavjudligini aniklashdan iborat. Xuddi shunday tadkikodlar yordamida yerosti suvlarining satxi, suv oladigan va suvbardosh jinslarning joylashishi, kuchli sikiluvchan yerlarning mavjudligi va joylashuvi aniklanadi.
Kuduklar soni va chukurligi binoning murakkabligi va balandligi, belgilanayotgan ishlar tavsifi va xududning taxmin kilinayotgan geologik tuzilishiga boglik. Kuduklar 10-20 m chukurlikda bir necha metrdan, to bir necha un metrlargacha bulgan oralikda kaziladi. Ularning diametri 40 mm dan
Urtacha kattalikdagi (taxminan 70 m uzunlikdagi) bino maydonchasida taxminan 5-7 kuduk kaziladi. Bu kuduklar yordamida olingan ma’lumotlar asosida bino uzunasi buylab xamda bir nechta kundalang yulanishlarda geologik kesimlar kuriladi (3.1-rasm).
Asos yerlarining muxandislik-geologik tadkikodlari natijasida ushbu asoslarning kurinishi, xolati va yuk kutarish kobiliyati aniklanadi. Buning uchun bino devorlarining eng kup yuklangan uchastkalarida, bunday devorlarning bevosita yonida shurflar kaziladi (ularning soni odatda 8 tadan oshmaydi).
SHurf chukurligi poydevorning ostidan taxminan 0,5 m pastrokda bulishi kerak. Uning gorizontal kesimining kvadrat metrlarda ulchangan maydoni uning metrlarda ulchangan balandligiga teng buladi (3.1,v-rasm). SHurflar yordamida vizual, jixozlar va laboratoriya usullari bilan olib borilgan tadkikodlar asosida bino asosi yerlarining xususiyatlari, ularning zichligi va govakligi aniklanadi. Yonkurilmalar tiklanishi muljallanayotgan joylarda tadkikodlar ayniksa sinchiklab olib borilishi kerak.
Kozikoyoklar, kundalang tusinlar, rostverklar, ya’ni asoslardan poydevorlarga utish konstruktsiyalarining xolatini aniklash uchun xam shurflar yordamida poydevor ostining muxandislik tadkikodi olib boriladi.
Bino poydevorlariga ob’ektning umumiy xolatiga, va birinchi navbatda devorlar va orayopmalar xolatiga karab baxo beriladi. Bundan tashkari, asoslar xolatini tekshirish uchun kullanadigan shurflar yordamida poydevorlar yana turli asboblardan foydalanib, namunalar olib xam tekshiriladi.
Poydevorlarning ulchamlarini, joylanish satxlarini va materiallarining xolatini kuzdan kechirish uchun nazorat shurflari qaziladi.
Gruntlarning fizik-mexanik tavsiflarini aniklash uchun buzilgan va buzulmagan tizimi gruntlardan namuna olish kerak. Sinchiklab tekshirishda poydevorning turi, uning rejadagi shakli, ulchami va joylashish chukurligi aniklanadi.
Poydevor va yertula devori termalarni taxminiy mustaxkamligini oddiy asboblar: zubila, Kashkarov va Fizdel bolgasi yordamida tadkik kilinadi. Butli tosh va markasi past - 50 gacha bulgan gisht bolga (ogirligi 1 kg) bilan bir urishda ajrab ketadi. Markasi 100 gacha bulganda bir necha bor zarb berishda ancha mayda bulaklarga bulinadi. Markasi 100 dan yukori bulganda esa, bolga bilan sirgaluvchan zarb berilganda toshdan uchkun chikadi va mayda bulaklarga bulinib ketadi.
Tekshiruv jarayonida kushimcha betonning taxminiy baxolash extiyoji paydo buladi. Bu xolda 3.2. jadvalda keltirilgan foydalanish mumkin. Usul ogirligi 0,4^0,8 kg bulgan chilangarlik bolgasi bilan konstruktsiya yuzasi betonning tozalangan korishmali kismiga yoki element yuzasiga perpendikulyar bulgan zubilaga takillatish usuli bilan aniklanadi. Bunda beton mustaxkamligini baxolash uchun kamida 10 ta zarbdan olingan natijaning eng kichigi kabul kilinadi. Bundan tashkari takillatishda jarangdor tovush mustaxkamrok va zichrok betonga tegishli buladi.
Agar poydevorga kushimcha. yuk kuyilish imkonini aniklashda poydevor materialining mustaxkamligi xal kiluvchi axamiyatga ega bulsa, u xolda poydevordan va yertula devoridan laboratoriya tadkikodi uchun namunalar olinadi.
Sikilishga va egilishga sinash uchun kerak bulgan namunalar butun bino poydevorlarining turli kismlaridan olingan 10 ta gishtdan iborat. Yaxlit kuyma poydevordan laboratoriya taxlili uchun beton namunalari diametri 10 sm li uzunligi kamida 12 sm bulgan beshta kernni burgulab olish bilan amalga oshiriladi. Poydevor tekshiruvi tugagach namuna olingan joylar tuldirib darxol shurflar kavatma-kavat shibbalab kumilib, otmostkani kayta tiklash lozim.