«binolarning muhandislik jihozlari»

4.2. Tabiiy ventilyatsiyani hisoblash 
YAshash va fuqarolik binolarida, asosan, uyushtirilgan kanalli tabiiy so’rish 

ventilyatsiya sistemasi qo’llaniladi. Bunda havo harakati asosan tashqi va ichki havo

zichliklari farqiga ko’ra yuzaga keladi. 
Hisoblash bosimi quyidagiga teng bo’ladi: 


Rqgh(R

T
-R

I
), Ra,
Bu yerda g-erkin tushish tezlanishi, 

9,8 m
2

⁄sek; h-havo kiradigan va 

chiqadigan

kanal

orasidagi

balandlik bo’yicha masofa, m; 
R

T

-R

I
-tashqi va ichki havo 
zichliklari, kg⁄m
3
. Tabiiy so’rish 

ventilatsiyasi zararli moddalar (gaz,

suv bug’i, chang, issiqlik va 
boshqa)
ajralib

chiqadigan

xonalarda 
amalga
oshiriladi. 
Masalan:
yashash

binolaridagi

cho’rish 
panjaralari
oshxona, 
vanna,
xojatxona 
va
yashash

xonalarida o’rnatilishi mumkin.

Jalyuzali panjara va so’rish kanallari o’lchami kesim yuzasi qiymatiga ko’ra 

aniqlanadi:

,

3600 V

LC

L



m
2

4.4-rasm. Kanalli tabiiy so’rish ventilyatsiya 
sistemasi sxemasi:
1-Jalyuzali panjara, 2-vertikal kanal, 3- yig

’
ma kanal,

4- so

’
rish shaxtasi, 5-deflektor. 

---

---

34

Bu yerda L
C
-xonadan so’rilayotgan havo miqdori m

3
⁄soat; V-so’rilayotgan havo 

tezligi m⁄s
Agar havo almashinuvi tezligi ma`lum bo’lsa: 


V

KA

LC



Bu yerda V-xona hajmi m

3
.

Topilgan F-qiymatiga ko’ra panjara va kanal 

o’lchami qabul qilindi. Xonadagi iflos havo

jalyuzali panjara va yig’ma kanaldan 
shaxtaga o’tib,deflektor orqali atmosferaga
chiqib ketadi.