Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Plastik almashinuv.
1. (2019) DNK tarkibida 2700 ta vodorod bog'i bolib, adenin va timin orasidagi vodorod bog'lari soni guanin va sitozin orasidagi vodorod bog'lar sonidan 1,5 marta kop. Mutatsi-ya natijasida nukleotidlarning 20 foizi yo'qolgan bo'lsa, mutatsiyaga uchragan DNKdan sintezlangan oqsil tarkibidagi aminokislotalar sonini toping.
A) 390 B) 312 C) 156 D) 195
2. (2019) 2 ta katta va kichik DNK da jami nukleotidlar yig'indisi 400 ta bo'lib, ular 8,5 nm uzunlikka farq qiladi.
Katta DNK da 30% guanin bor. Kichik DNK da sitozin ne­cha foiz bo'lganda undagi guaninlar soni katta DNK dagi adeninlar soniga teng bo'ladi.
A) 28% B) 34%
C) 37,5% D) 25,7%
3. (2019) Genetik kod-bu-
A) barcha aminokislotalarning DNK dagi 3 ta nukleotid bilan ifodalanishi
B) 20 xil aminokislotalarning 64 ta triplet yordamida if­odalanishi
C) bitta aminokislota ketma-ket keluvchi 4 ta nukleotid yordamida ifodalanishi
D) 20 xil aminokislotaning DNK dagi 4 xil nukleotid yor­damida ifodalanishi
4. (2019) DNK bitta zanjirida timinlar soni 40ta, guaninlar soni undan 15 marta ko'p transkripsiya jarayonida hosil bo'lgan i-RNK zanjirida uratsil soni undagi umumiy nukleotidlarn­ing 20% ini tashkil qiladi. i-RNK dagi guanining soni DNK bir zanjiridagi timinlar sonidan 2 marta ko'p bo'lsa, RNK zanjiridagi fosfodiefir bog'lari sonini toping (DNK zanjiri nukleotidlari o'zaro fosfodiefir bog'lari orqali birikadi).
A) 1798 B) 1799 C) 899 D) 900
5. (2019) Noto'g'ri ma’lumotni aniqlang.
1) 89 ta peptid bog'iga ega oqsil sintezida qatnashgan i-RNK da 266 ta nukleotid bo'ladi; 2) 210 ta nukleotiddan iborat i-RNK asosida sintezlangan oqsil molekulasida 70 ta aminokislota bo'ladi;
3) 120 ta riboza molekulasi bo'lgan i-RNK dan 39 ta peptid bog'li oqsil molekulasi hosil bo'ladi;
4) 358 ta nukleotiddan iborat DNK dan 180 molekula ribozaga ega i-RNK hosil bo'ladi
A) 1,4 B) 2,4 C) 1,3 D) 2,3
6. (2019) Timin va guanin nukleotidlari soni 1:2 nisbatda bo'lgan DNK fragmentidagi oqsil sinteziga javobgar gendan 87 ta peptid bog'iga ega bo'lgan oqsil hosil bo'ldi. Ush­bu DNK fragmentida nechta G nukleotidi bor?
A) 176 B) 352 C) 88 D) 44
7. (2019) RNK zanjirida uratsil nukleotidlari soni 80 ta bo'lib, u umumiy nukleotidlarning 40%ini tashkil qiladi. Shu RNK-ni hosil qilgan DNKdagi fosfodiefir bog'larni toping. (DNK molekulasida qo'shni nukleotidlar orasidagi rnasofa 0,34 nm)
A) 398 B) 198 C) 199 D) 399
8. (2019) Oqsil 500 ta aminokislotadan iborat. Shu oqsilni kod-lovchi gen joylashgan DNK fragmentida umumiy nukleo­tidlarning 30% ini Guanin tashkil etadi. Shu DNK tarkibida­gi sitozin guanin orasidagi vodorod bog'lar sonini aniqlang.
A) 1440 B) 1200 C) 2880 D) 2700
9. (2019) Ma’lum bir uzunlikdagi DNK fragmenti tarkibida­gi vodorod bog'lar soni adenin nukleotidlari sonidan 1400 taga, sitozin nukleotidlari sonidan 1200 taga ko'p bo'lsa, DNK fragmentidagi T lar sonini aniqlang. (DNK molekula­sida qo'shni nukleotidlar orasidagi rnasofa 0,34 nm ga teng.)
A) 400 B) 800 C) 200 D) 600
10. (2019) DNKning bitta zanjirida 600 ta pirimidin asosi bo'lib, u umumiy nukleotidlarning 20%ini tashkil qiladi. Shu DNK zanjiri asosida sintezlangan i-RNK dagi fosfodiefir bog'lar sonini toping.
Д)14991 B) 1498 C) 2998 D) 2999
11. (2019) DNKning bitta zanjirida 800 purin asosi bo'lib, u umumiy nukleotidlarning 32%ini tashkil qiladi. DNKning qo'sh zanjiridagi jami pirimidin asoslari sonini toping A) 1250 B) 2500 C) 1600 D) 1200
12. (2019) DNK fragmentining 3/4 qismidan i-RNK sintezlandi.
Agar DNKdagi jami nukleotidlar soni oqsildagi aminokislo­talar sonidan 1400 ga farq qilsa, shu gen joylashgan DNK fragmentidagi barcha nukleotidlar sonini aniqlang
A) 1600 B) 3200 C) 900 D) 1800
13. (2019) DNK tarkibida 2700 ta vodorod bog'i bo'lib, adenin va timin orasidagi vodorod bog'lari soni guanin va sitozin orasidagi vodorod bog'lar sonidan 1,5 marta ko'p. Mutatsiya natijasida nukleotidlarning 20 foizi yo'qolgan bo'lsa, mutatsiyaga uchragan DNKdan sintezlangan oqsil tarkibida­gi aminokislotalarorasidagi peptid bog'lar sonini toping.
A) 312 B) 311 C) 156 D) 155
14. (2019) DNK fragmentining bir zanjiri 1050 ta nukleotiddan iborat bo'lib, DNK qo'sh zanjiridagi timin nukleotidlari 10 %ni tashkil etadi. Fragmentdagi guanin va sitozin nukleo­tidlari orasidagi vodorod bog'lar sonini aniqlang.
A) 1260 B) 2250 C) 1680 D) 2520
15. (2019) Oqsil sintezida sodir bo'ladigan jarayonlar to'g'ri ketmaketlikda berilgan javobni aniqlang.
1) DNK asosida i-RNKnihg sintezlanishi;
2) oqsilning tuzilmasi haqidagi axborot yadrodan sitoplazmaga o'tishi;
3) polipeptid zanjirning ribosomadan ajralishi; 4) i-RNK kodonlariga t-RNK ant.ikodonlarining komplementar tarzda bog'lanishi.
A) 4,1,2,3 B) 3,1,4,2 C) 4,1,3,2 D) 1,2,4,3
16. (2019) DNK fragmentining uzunligi 132,6 nm. DNK mole­kulasida nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm ga teng.
Mutatsiya tufayli qo'sh zanjirdagi 12 juft nukleotid tushib qoldi. Ushbu holat uchun to'g'ri ma’lumotlarni aniqlang. (i-RNKning barcha kodonlariga t-RNKning antikodonlari komplementar)
1) dastlabki DNK molekulasi asosida sintezlangan oqsil molekulasida 130 ta peptid bog'i mavjud;
2) mutatsiyadan keyingi yangi DNK molekulasi asosida 126 ta aminokislotadan iborat oqsil sintezlanadi;
3) mutatsiyadan keyingi yangi DNK molekulasidan 378 ta nukleotidga ega bo'lgan i-RNK sintezlanadi;
4) dastlabki DNK qo'sh zanjirida jami 390 ta nukleotid mavjud.
A) 1,3 B) 2,4 C) 2,3 D) 1,4
17. (2019) DNKning 127,5 nm li fragmentidan transkripsiyalangan i-RNK asosida 14160 molekular massaga ega oqsil sinte­zlangan bo'lsa, i-RNKning qanday uzunlikdagi (nm) qismi translyatsiyada ishtirok etmagan? (Nukleotidlar orasida­gi masofa 0,34 nm; oqsil tarkibidagi bitta aminokislota qoldig'ining molekular massasi 120)
A) 7,14 B) 21,47 C) 14,28 D) 3,57
18. (2019) DNK fragmentining bir zanjiri 1050 ta nukleotidlardan iborat bo'lib, DNK qo'sh zanjiridagi timin nukleotidlari 10 %ni tashkil etsa, fragmentning uzunligini (nm) (a), adenin va timin nukleotidlari orasidagi vodorod bog'lar sonini (b) aniqlang. (Qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm.)
A) a-357; b-360 B) a-171; b-210
C) a-357; b-420 D) a-2142; b -720
19. (2019) DNK fragmentining bir zanjiri 270 ta nukleotid­dan iborat bo'lsa, shu fragment asosida sintezlangan oq-i sil molekulasining molekular massasini (a) hamda peptid bog'lar sonini (b) aniqlang. (Oqsil tarkibidagi bitta ami­nokislota qoldig'ining molekular massasi 120, i-RNKning barcha kodonlariga t-RNKning antikodonlari komlementar.)
A) a-10800; b-90 B) a-10800; b-99
C) a-50400; b-39 D) a-10800; b-89
20. (2019) DNK fragmentida jami 1632 ta vodorod bog'i ma­vjud bo'lib, ushbu DNK fragmentining uzunligi 231,2 nm ga teng. Ushbu DNK fragmenti haqidagi to'g'ri fikrni aniqlang.
A) DNK qo‘sh zanjirida 272 ta guahin nukleotidlari bo‘lib, u umumiy nukleotidlarning 40 % ini tashkil etadi
B) DNK qo‘sh zanjirida jami 680 ta nukleotid mavjud
C) DNK qo‘sh zanjirida jami 1360 ta nukleotid bo‘lib, un­dagi timin nukleotidlari 270 ta ga teng D) DNK qo‘sh zanjirida 408 ta adenin nukleotidlari bo‘lib, ad-enin-timin juftligi o‘rtasida 816 ta vodorod bog‘i mavjud
21. (2018) DNK qo'sh zanjirining uzunligi 459 nm ga teng. DNK tarkibidagi bitta mikleotid qoldig'ining o'rtacha massasi 345 ga, nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm ga teng deb qabul qilinsa, shu DNK qo'sh zanjiridagi purin va pirimi­din asoslari qoldiqlari sonini (a) va shu DNK asosida sin-tezlanadigan i-RNK molekulasining massasini (b) aniqlang.
A) a-2700; b-465750 B) a-2700; b-465570
C) a-2070; b-456750 D) a-2070; b-467550
22. (2018) Translyatsiya jarayoni haqidagi noto'g'ri fikrni an­iqlang.
A) Pnevmokokk va gommoz hujayrasi sitoplazmasida so­dir bo‘ladi.
B) Plastik almashinuv reaksiyasi hisoblanadi va ATF en­ergiyasi sarflanadi.
C) Adenin ribonukleotidlarining timin dezoksiribonukleo-tidlariga komplementarligi asosida ro‘y beradi.
D) Uratsil ribonukleotidlarining adenin. ribonukieotidlariga komplementarligi asosida ro‘y beradi
23. (2018) Bir molekula oqsil sinteziga javobgar bo'lgan DNK fragmentidagi guanin va sitozin nukleotidlari orasidagi vodorod bog'lar soni bilan adenin va timin nukleotidlari orasidagi vudorod bog'lar soni yig'indisi 750 ga ayirmasi esa 150 ga teng bo'lsa. DNK fragmentidagi jami nukleo­tidlar sonini aniqlang.
A) 600 B) 800 C) 500 D) 900
24. (2018) DNK qo'sh spirali parchalanib ketganda hosil bo'lgan azotli asoslar, dezoksiriboza va fosfat kislota qoldiqlari jami soni 3600 taga teng bo'ldi, Shu DNK fragmenti parchalan-masdan avval undan transkripsiyalangan iRNKdagi nuk­leotidlar miqdorini aniqlang.
A) 1800 B) 1200 C) 300 D) 600
25. (2018) Noto'g'ri ma’lumotni aniqlang.
1) 89 ta peptid bog'iga ega oqsil sintezida qatnashgan i-RNK da 266 ta nukleotid bo'ladi; 2) 210 ta nukleotiddan iborat i-RNK asosida sintezlangan oqsil molekulasida 70 ta aminokislota bo'ladi;
3) .12O ta riboza molekulasi bo'lgan i-RNK dan 39 ta peptid bog'li oqsil molekulasi hosil bo'ladi;
4) 358 ta nukleotiddan iborat DNK dan 180 molekula ribozaga ega i-RNK hosil bo'ladi
A) 1,4 B) 2,4 C) 1,3 D) 2,3
26. (2018) Noto'g'ri ma’lumotni aniqlang.
1) 44 ta peptid bog'iga ega oqsil sintezida qatnashgan i-RNK da 132 ta nukleotid bo'ladi; 2) 240 ta nukleotiddan iborat T DNK asosida sintezlangan oqsil molekulasida 40 ta aminokislota bo'ladi;
3) 210 ta riboza molekulasi bo'lgan i-RNK dan 69 ta peptid bog'li oqsil molekulasi hosil bo'ladi;
4) 178 ta nukleotiddan iborat DNK dan 90 molekula ribozaga ega i-RNK hosil bo'ladi
A) 1,4 B) 2,4 C) 1,3 D) 2,3
27. (2018) Midiya hujayrasida kechuvchi jarayonlarni ko'rsating.
1) ribosoma shakllanishi;
2) xromosoma spirallashuvi;
3) transkripsiya jarayoni;
4) translatsiya
5) lipid sintezi;
6) reduplikatsiya
a-golji kompleksi; c-endoplazmatik to'r;
e-hujayra markazi;b-sitoplazma; d-yadro;
A) 1-d; 2-b; 3-d; 4-b; 5-c
B) 1-d; 2-d; 3-b; 4-e; 5-c
C) 1-a; 2-b; 3-d; 4-c; 5-c
D) 1-d: 2-b: 3-d: 4-a: 5-e
28. (2018) 5040 molekular og‘irlikdagi oqsil sintezlashda ishtirok etgan DNK molekulasi uzunligi aniqlang. Oqsildagi bitta aminokislotaning o'rtacha og'irligi 120, qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm
A) 61,2 B) 42,84 C) 37,4 D) 74,8
29. (2017) Polinukleotidli zanjirda nukleotidlar fosfodiefir bog`lari yordamida, ikkita zanjir o'zaro vodorod bog‘lari yordamida bog'langan. Translyatsiya jarayonida 52 ta t-RNK ishtirok etgan va DNK qo'sh zanjiridagi guanin nukleotidlari soni 60 ta bo'lsa, purin asoslari (a) va mos DNK dagi vodorod bog'lari (b) sonini toping.
A) a-958; b-2270 B) a-156; b-372
C) a-1338; b-288 D) a-928; b-468
30. (2017) Biosintetik jarayonlar yig'indisi nima deb ataladi?
A) katabolizm B) plastik almashinuv
C) dissimilyatsiya D) energetik almashinuv
31. (2017) i-RNK da U-19%, S-11% va A-25% bo'lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo'lgan DNK qo'sh zanjiri­dagi A va T lar orasidagi vodorod bog'lar sonini aniqlang. (i-RNK dagi nukleotidlar soni makkajo'xorini somatik hu-jayralaridagi xromasomalardan 5 marta ko'p)
A) 78 B) 108 C) 88 D) 98
32. (2017) Ma’lum sharoitda 110,5 nm uzunlikdagi DNK mole­kulasi Eco.RI restiriktaza fermenti ta’sirida ABC bo'lakka bo'lindi.Hosil bo'lgan barcha DNK molekulasidagi vodo­rod bog'lar soni dastlabki vodorod bog'lar sonidan 2% ga kam bo'lsa hosil bo'lgan DNK molekulasidagi G-S orasida­gi vodorod bog'lar sonini toping.
A) 450 B) 350 C) 334 D) 434
33. (2017) 5040 molekular og'irlikdagi oqsil sintezlashda ishtirok etgan RNK molekulasi uzunligi aniqlang. Oqsildagi bitta aminokislotaning o'rtacha og'irligi 120, qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm
A) 61,2 B) 42,84 C) 37,4 D) 74,8
34. (2017) DNK molekulasidagi nukleotidlar soni 154 ta bo'lib, undagi vodorod bog'lar soni G lar sonidan 4,5 marta ko'p bo'lsa vodorod bog'lar sonini aniqlang..
A) 198 B) 200 C) 240 . D) 300
35. (2017) i-RNK 80ta nukleotidan iborat bo'lsa, oqsil sintezida qatnashgan DNKdagi purin asosi(a) va fosfodiefir bog'lar sonini aniqlang.
A) a-90 b-178 B) a-80 b-158
C) a-70 b-138 D) a-60 b-118
36. (2017) i-RNK 60ta tripleddaii iborat bo'lsa, oqsil sintezida qatnashgan DNKdagi pentozalar soni(a) va pirimidinlar(b) sonini aniqlang.
A) a-180 b-90 B) a-240 b-120
C) a-360 b-180 D) a-420 b-210
37. (2017) DNK qo'shzanjiridagi A+T yig'indisi G sonidan 18taga ko'p. S umumiy nukleotidlarning 30% ni tashkil qiladi. DNK 1-zanjiridagi T lar soni 2-zanjirdagi G lar sonidan 2 marta ko'p bo'lsa, DNK fragmenti uzunligini aniqlang. (qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm)
A) 30,6 B) 33,66 C) 36,72 D) 24,48
38. (2017) DNK qo'sh zanjirida 180ta vodorod bog' bo'lib ulardan 1/3 G-S orasida bo'lsa DNK fragmenti uzunligi­ni aniqlang(qo‘shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm)
A) 27,2 B) 17,8 C) 30,6 D) 71,4
39. (2017) A=(G+S) holatda umumiy vodorod bog'lar soni 126 ta bo'lsa DNK fragmenti uzunligini aniqlang.(qo'sh. Nuk.
Orasidagi masofa 0.34nm)
A) 18,36 B) 36,72 C) 35,7 D) 17,85


40. (2017) DNK qo'sh zanjirida 126 ta vodorod bog' bo'lib si­tozin purin asosidan 1,6 marta kam bo'lsa, DNK uzunlig­ini aniqlang.
A) 16,32 B) 32,64 C) 18,36 D) 36,72
41. (2017) Translatsiya(a) va transkripsiya(b) jarayoniga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) adenin ribonukleotidlarini uratsil ribonukleotidlariga mos kelishi
2) sitoplazmada borishi
3) yadroda borishi
4) timin dezoksiribonukleotidlarini adenin ribonukleotidlariga mos kelishi
5) i-RNK dagi irsiy axborot polipeptid zanjiradagi amino­kislotalar izchilligiga ko'chirilishi
6) i-RNK polimeraza ishrokida kechadi
7) dezoksiribonukleotidlardagi axborotni ribonukleotidlarga ko'chirilishi
A) a-1,5,2 b-4,6,3 B) a-5,6,7 b-3,1,4
C) a-5,2,4 b-1,7,6 D) a-1,6,2 b-3,4,7
42. (2017).(A+T)-(G+S) =40 va umumiy vodorod bog'lar soni 540 bo'lsa, DNK fragmenti uzunligini aniqlang.(qo'shni nuk­leotidlar orasidagi masofa 0,34nm)
A) 74,8 B) 50,4 C) 61,2 D) 45
43. (2015) Translyatsiya (a) va transduksiya (b i bilan bog'liq jarayonlar to'g'ri juftlangan javobni toping.
1) hujayra ichiga kirgan fag DNKsi bakteriya genomiga birikadi;
2) ribosomada sodir bo'ladi:
3) aminokislota va triplet kodining mos kelishini t-RNK belgilaydi;
4) ekssiziya jarayoni sodir bo'ladi:
5) polipeptid zanjir sintezlanadi:
6) DNK polimeraza ishtirok etadi;
7) bu jarayonda restriktaza fermenti qatnashadi:
8) bitta bakteriyadan ikkinchisiga genlar ko'chib o'tadi
A) a-2,3,8; b-4,6,7 B) a-1,4,8; b-2.3,6
C) a-3,4,5; b-1,4,6 D) a-2,3,5; b-1.4.8
44. (2015) 1200 juft nukleotidlar iborat DNK zanjirida adenin va timin orasida ikkita, guanin va sitozin orasida uchta vodorod bog'i mavjud. Ushbu fragmentda guanin va sitozin juftligi adenin va timin juftligidan 1.5 barobar ko'p bo'lsa, bu zanjirdagi guanin va sitozin juftligi orasidagi vodorod bog'lar sonini aniqlang.
A) 3120 B) 1440 C) 960 D) 2160
45. (2015) DNK molekulasining ma’lum qismida 1380 ta vodo­rod bog'lari bo'lib, undagi sitozinli nukleotidlar 180 ta. Shu DNK bo'lagi asosida transkripsiya jarayonida hosil bo'lgan i-RNK molekulasidagi nukleotidlar sonini aniqlang.
A) 645 B) 600 C) 700 D) 1200
46. (2015) DNK molekulasining ma’lum qismida 1380 ta vodorod bog'lari bo'lib, undagi sitozinli nukleotidlar 90 juftni tash­kil etadi. Shu DNK bo'lagi asosida translyatsiya jarayoni­da hosil bo'lgan polipeptid molekulasidagi monomerlar so­nini aniqlang.
A) 200 B) 460 C) 230 D) 400


47. (2015) DNK ning qo'sh zanjirida G nukleotidlari 40 % ni tashkil etadi. DNK dagi gen asosida sintezlangan oqsil 400 ta aminokislotadan iborat bo'lsa, shu DNK qo'sh zanjiridagi guanin va sitozin orasidagi vodorod bog'lari sonini toping.
A) 480 B) 3360 C) 2880 D) 960
48. (2015) Oqsil biosintezi haqidagi to'g'ri fikrlarni aniqlang. 1) oqsillarning biologik vazifasi aminokislotalarning oqsil molekulasidagi ketma-ketligi bilan aniqlanadi; 2) translyatsiya jarayoni ribosomada kechadi; 3) 20 xil aminokislotani ifodalash uchun 61 ta triplet koddan foydalaniladi;
4) aminokislotalar bir yoki undan ortiq kod yordamida ifodalanadi;
5) genetik kodlarning umumiy soni 61 ta;
6) bitta aminokislotani doim bitta triplet kodlaydi A) 4,5,6 B) 2,3,4 C) 3,5 D) 1,6
49. (2015) i-RNK zanjirida 80 ta uratsil bor, shu RNK zan-jiridan teskari transkripsiyalangan DNK ning 1 ta zanjiri­dagi sitozinlar soni RNK dagi uratsillar sonidan 2,5 mar­ta ko‘p, guaninlar soni esa 2,5 marta kam. DNKning shu zanjiridagi timin miqdori undagi guanin va sitozin nukle­otidlar miqdorining o‘rtachasiga teng bo'lsa DNK moleku­lasining uzunligini aniqlang. (Nukleotidlar orasidagi maso-fa 0,34 nm ga teng.)
A) 357,68 B) 369,92 C) 291,04 D) 145,52
50. (2015) Oqsil molekulasida 41 ta peptid bog' bor. Shu oqsil haqida axborot saqlovchi DNK bo'lagida 3-, 4-, 6-juft nukle­otidlarning deletsiyasi sodir bo'ldi. Ushbu DNK bo'lagi aso­sida sintezlangan oqsildagi aminokislotalar sonini aniqlang.
A) 42 ta B) 43 ta C) 41 ta D) 40 ta
51. (2015) i-RNK ga mos keluvchi to'g'ri ma’lumotlarni ko'rsating.
1) transkripsiya jarayonida hosil bo'ladi;
2) yarmi oqsil, yarmi nuklein kislotadan iborat; 3) o'z tripletiga mos aminokislotalarni biriktirib oladi;
4) oqsildagi aminokislotalar ketma-ketligini belgilab beradi;
5) endonukleaza ta’sirida parchalanadi;
6) hayotning barcha hujayraviy shakllarida uchraydi;
7) translyatsiya jarayonida shtirok etadi;
8) aminokislotalarni ribosomaga tashib keladi A) 2,6,7 B) 3,7,8 C) 1,4,7 D) 4,5,8