Озуқа - Ўсимликдан ажратилган ҳужайра ва тўқималар ўстириладиган озуқа муҳитида ўсимликларни ўсиши учун керакли бўладиган ҳамма макроэлементлардан: азот, фосфор, калий, калций, олтингугурт, магний, темир, микроэлемептлардан: бор, рух, мис, кобальт, марганец, йод молибден, шунингдек витаминлар, угелеводлар, фитогармонлар бўлиши керак. Баъзи озуқа муҳитлари таркибида эса казеин гидролизати ва баъзи аминокислоталар бўлиши керак. Бундан ташқари, озуқа муҳити таркибига, ҳужайраларнинг темирга бўлган талабини турли рН курсаткичларида қолдириш учун ЭДТА (этилендиамин-тетрасирка кислота) ёки унинг натрийли тузи киритилиши керак.
Ажратилган ҳужайра ва туқималар ўстириладиган озуқа муҳитининг асосий таркибий қисмини углеводлар ташкил қилади, чунки ҳужайра ва тўқималар автотроф озуқаланиш қобилиятига эга эмас. Кўпинча углевод манбаи сифатида саҳароза ёки глюкозанинг 20-40г/л миқдори қўлланилади. Углеводли озуқа манбаи сифатида полисахаридлар ишлатилмайди, чунки баъзи тўқималар асосан ўсмалар актив гидролитик ферментларга, (амилаза ва бошқалар) эга булиб, крахмал эритмаси бор озуқа муҳитларида ўсиши мумкин. Ўсиш регуляторлари ҳужайралар дедеф ференцировкаси ва ҳужайра тўқималари иидукцияси учун зарурдур. Шунинг учун каллусли туқималар олишда озуқа муҳитлари таркибига ауксин (ҳужайра дедифференци ровкасини юзага келтирувчилар) ва цитокининни (дедифференциалланган ҳужайра ларнинг бўлинишини индукцияловчи) киритиш керак. Поя морфогенези индукциясида озуқа муҳити таркибида ауксиннинг миқдори камроқ бўлиши ёки умуман бўлмаглиги мумкин. Иккала гармонларга ёки уларнинг биттасига нисбатан автономлик шу ҳужайра ларнинг гармон ишлаб чиқариш қобилятига боғлиқ. Ауксин манбаи сифатида озуқа муҳитларда 2,4 дихлорфеноксисирка кислотаси (2,4-Д) % 1-10 мг/мл; индолилсирка кислота (ИСК)-1-30 мг/л, б-нафтилсирка кислотаси (НСК)-0,1-2,0 мг/л, кабилар ишлатилади. Кўпинча 2,4-Д ишлатилади, (НСК) 2,4-Д га нисбатан 30 марта кам активликка эгадир. Каллуснинг ривожманиши учун кўпинча ауксиннинг юқори миқдори, ишлатилади, тўқима кейинги қайта экилганида ауксиннинг миқдори бир неча марта кам бўлганда ҳам тўқима ўсиши давом этаверади. Сунънй озуқа муҳитларида цитокинин манбаи сифатида кинетии, 6-бензил аминопурин (6-БАП) ва зеатин (0,001-10мг/л) қўлланилади. Ажратилган тўқималар нинг ўсишида ва оргоногенез индукциясида 6-БАП кинетинга нисбатан юқори активликни намоён килади. Баъзи озуқа муҳитлари таркибига аденин киради. - Ажратилган ҳужайра ва туқималар ўстириладиган озуқа муҳитининг асосий таркибий қисмини углеводлар ташкил қилади, чунки ҳужайра ва тўқималар автотроф озуқаланиш қобилиятига эга эмас. Кўпинча углевод манбаи сифатида саҳароза ёки глюкозанинг 20-40г/л миқдори қўлланилади. Углеводли озуқа манбаи сифатида полисахаридлар ишлатилмайди, чунки баъзи тўқималар асосан ўсмалар актив гидролитик ферментларга, (амилаза ва бошқалар) эга булиб, крахмал эритмаси бор озуқа муҳитларида ўсиши мумкин. Ўсиш регуляторлари ҳужайралар дедеф ференцировкаси ва ҳужайра тўқималари иидукцияси учун зарурдур. Шунинг учун каллусли туқималар олишда озуқа муҳитлари таркибига ауксин (ҳужайра дедифференци ровкасини юзага келтирувчилар) ва цитокининни (дедифференциалланган ҳужайра ларнинг бўлинишини индукцияловчи) киритиш керак. Поя морфогенези индукциясида озуқа муҳити таркибида ауксиннинг миқдори камроқ бўлиши ёки умуман бўлмаглиги мумкин. Иккала гармонларга ёки уларнинг биттасига нисбатан автономлик шу ҳужайра ларнинг гармон ишлаб чиқариш қобилятига боғлиқ. Ауксин манбаи сифатида озуқа муҳитларда 2,4 дихлорфеноксисирка кислотаси (2,4-Д) % 1-10 мг/мл; индолилсирка кислота (ИСК)-1-30 мг/л, б-нафтилсирка кислотаси (НСК)-0,1-2,0 мг/л, кабилар ишлатилади. Кўпинча 2,4-Д ишлатилади, (НСК) 2,4-Д га нисбатан 30 марта кам активликка эгадир. Каллуснинг ривожманиши учун кўпинча ауксиннинг юқори миқдори, ишлатилади, тўқима кейинги қайта экилганида ауксиннинг миқдори бир неча марта кам бўлганда ҳам тўқима ўсиши давом этаверади. Сунънй озуқа муҳитларида цитокинин манбаи сифатида кинетии, 6-бензил аминопурин (6-БАП) ва зеатин (0,001-10мг/л) қўлланилади. Ажратилган тўқималар нинг ўсишида ва оргоногенез индукциясида 6-БАП кинетинга нисбатан юқори активликни намоён килади. Баъзи озуқа муҳитлари таркибига аденин киради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
