Biotsidlar asosiy guruhlarining xarakteristikasi

Organik kislotalar
Mitselial zamburug’larning juda kuchli agressiv metabolitlari organik kislotalardir. Ular organik va anorganik sanoat materiallarida, jumladan metallarda ham, tez rivojlanadigan va substrat ichkarisiga chuqur tarqaladigan destruktsiya qopzg’atadi. Mog’or zamburug’lar kulgpturalaridan 40 tadan ortiq organik kislotalar ajratilgan. penicillium turlari asosan limon va glyukon, Aspergillus spp. – limon, glyukon va shovul, Mucor spp. – qahrabo, fumar va shovul kislotalarini sintez qiladi. Mahlum bir sharoitda zamburug’lar opzlashtirgan qandlarning 90-100 foizini limon kislotasi hosil qilish uchun sarflagani aniqlangan (V.S. Butkevich). Odatda ayni bir turga mansub zamburug’ bir qancha bir-biriga yaqin boplgan organik kislotalar hosil qila oladi. Sintez qilinadigan kislota miqdoriga asoslanib zamburug’larni uch guruhga ajratish mumkin: 1) muhitga organik kislotalarning nisbatan katta miqdorini ajratuvchi turlar (p. chrysogenum, A. niger, A. oryzae); 2) kislotalarning uncha kopp boplmagan miqdorlarini ajratuvchi turlar (zamburug’larning koppchiligi); 3) muhitga kislotalarni judayam oz miqdorda ajratuvchi turlar (Mucor sp., Alternaria alternata). Mog’or zamburug’lari kopp hollarda va katta miqdorlarda hosil qiladigan kislotalar limon, glyukon, shovul, sut, fumar, qahrabo va olma kislotalaridir.

Limon kislotasi. Formula. (M = 192,13; T_erish = 153^oS – karbonsuvlarning topla boplmagan oksidlanishi mahsulotidir).

Shovul kislotasi. COOH – COOH (M = 90,04; T_zrish = 189,5^oS). Mog’or zamburug’lari shovul kislotasini hosil qilishida hal qiluvchi rolni sirka kislotasi opynaydi

Olma kislotasi. COOH – CH₂ – CHOH – COOH (M = 134,09; T_erish = 100^oS). Bu kislotani mog’or zamburug’lari bir necha yopl bilan sintez qilishi mumkin: 1) TKTS da fumarat-gidrataza fermenti tahsirida fumar kislotasiga suv birikishi natijasida; 2) olma kislotasi sintetazasi tahsirida glioksal kislotasi va atsetil-KoA kondensatsiyasi natijasida; 3) piruvatdan uning karboksillanishi va sopngra tiklanishi natijasida.