O'simliklar havoni xushbo'y hid, fitonsid deb ataluvchi uchuvchan moddalar bilan boyitib, kasallik tarqatuvchi bakteriyalarni qirib tashlaydi. Ular xilma-xil shovqinlarni so'ndiradi va changlarni yutib qoladi. Havoda kislorod miqdorining doimo etarli darajada mavjud bo'lib turishini ta'minlab, kishilar hayoti uchun eng yaxshi mikroiqlimni vujudga keltiradi. Olimlarning aniqlashicha, 1 gektar 20 yoshli qarag'ayzor har yili 9,35 tonna SO2 ni yutib, 7,25 O2 chiqaradi. - O'simliklar havoni xushbo'y hid, fitonsid deb ataluvchi uchuvchan moddalar bilan boyitib, kasallik tarqatuvchi bakteriyalarni qirib tashlaydi. Ular xilma-xil shovqinlarni so'ndiradi va changlarni yutib qoladi. Havoda kislorod miqdorining doimo etarli darajada mavjud bo'lib turishini ta'minlab, kishilar hayoti uchun eng yaxshi mikroiqlimni vujudga keltiradi. Olimlarning aniqlashicha, 1 gektar 20 yoshli qarag'ayzor har yili 9,35 tonna SO2 ni yutib, 7,25 O2 chiqaradi.
- 1 ga maydonga o'rtacha 60 yoshli qarag'ayzor yiliga 10 tonna O2 ajratib chiqarsa, 40 yoshli emanzor 14 tonnaga yaqin O2 ni ajratib chiqaradi. Quyoshli issiq kunlarda 1gektar o'rmonzor 220-230 kg SO2 ni yutib, 180-220 kg O2 ajratadi. O'rmonlar tabiiy muhitni tozalovchi, atmosfera va gidrosfera muvozanatini saqlovchi vosita. Hisoblashlarga qaraganda 1gektar oq qayin o'rmoni 1 kunda 47 ming litr suvni bug'ga aylantiradi. Bu suvni tozalash, havoni namlantirish va yog'in yog'ishiga imkon yaratilishi demakdir. O'rmonlar o'ziga xos suv omborlaridir.
Turli ekosistemalarda bioxilma-xillik. - Tog’ ekosistemasi-Bu tog 'relyefida rivojlanadigan biotik (tirik organizmlar) va abiotik (iqlim, tuproq, suv) omillarining to'plamidir. Tog'li hududda balandlik koeffitsienti atrof-muhit sharoitlari, ayniqsa haroratning gradyanini hosil qilish orqali hal qiluvchi hisoblanadi.
- Baland tog'larda ko'tarilayotganda harorat pasayadi va bu mavjud o'simlik va hayvonot dunyosiga ta'sir qiladi. Shunday qilib, balandlik chegarasi mavjud bo'lib, undan tashqarida daraxtlar o'rnatilmaydi, bu esa o'z navbatida kenglik bilan farq qiladi.
- Tropik mintaqalarda balandlik gradiyentida eng keng tarqalgan tog 'ekotizimlari tog' etaklaridagi mavsumiy o'rmonlar bo'lib, undan keyin balandlikdagi bulutli o'rmonlar. Keyinchalik, sovuq butalar va o'tloqlar daraxtlar, sovuq cho'llar va nihoyat abadiy qor chegarasidan tashqarida paydo bo'ladi.
- Ikkala mo''tadil va sovuq zonalarda balandlik ketma-ketligi mo''tadil bargli o'rmon, subalpin ignabargli o'rmon, tog 'tundrasi va doimiy qorning tog'li ekotizimlaridan kelib chiqadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
