Bipolyar tranzistor asosidagi bir kaskadli kuchaytirgichni tadqiq qilish

5 -TAJRIBA ISHI
BIPOLYAR TRANZISTOR ASOSIDAGI BIR KASKADLI


KUCHAYTIRGICHNI TADQIQ QILISH

Ishdan maqsad:

1. Bipolyar tranzistor asosidagi kuchaytirgichining tuzilish va ishlash prinsiplarini o‘rganish;

2. Bipolyar tranzistor VAXni o‘rganish;

3. Bipolyar tranzistor VAXni tekshirish (olish), ularning asosiy ko’rsatkichlari bilan tanishish.

Ishni bajarish tartibi:

Ushbu tajriba ishi Multisim dasturida amalga oshiramiz.

Umumiy emitterli tranzistorning VAXsini tekshirish. Isni bajarish uchun:

1. 
   Multisim dasturining elementlar kutubxonasi yordamida 5.1-rasmda keltirilgan umumiy emitterli tranzistor VAXsini tekshirish sxemasini chizish kerak.
   

2. 
   Elementlar kutubxonasidan NPN tipdagi 2N3501 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.1-jadvalga kiritdik.
   

5.1 rasm. Umumiy emitterli NPN tipdagi 2N3501 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi
Olingan ma’lumotlarni (5.1-jadval) ga NPN tipdagi 2N3501 tranzistorning VAXsini kiritdik.
5.1-jadval

R	5	15	25	35	45	55	65	75	85	95	100
U	731.278 mV	735.465 mV	740.369 mV	746.256 mV	753.557 mV	763.039 mV	776.221 mV	796.696 mV	836.022 mV	974.163 mV	11.987 V
I	224.903 mA	243.819 mA	266.589 mA	294.648 mA	330.317 mA	337.62 mA	444.336 mA	548.184 mA	742.711 mA	1.354 A	10.127 A

3. 
   Elementlar kutubxonasidan PNP tipdagi 2N4919 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.2-jadvalga kiritdik.
   

5.2 rasm. Umumiy emitterli PNP tipdagi 2N4919 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi

Olingan ma’lumotlarni (5.2-jadval) ga PNP tipdagi 2N4919 tranzistorning VAXsini kiritdik.

5.2-jadval

R	5	15	25	35	45	55	65	75	85	95	100
U	693.68 mV	698.491 mV	704.012 mV	710.482 mV	718.283 mV	728.073 mV	741.1115 mV	760.286 mV	794.418 mV	900.796 mV	11.978 V
I	130.034mA	139.572 mA	150.978 mA	164.947 mA	182.598 mA	205.876 mA	238.561 mA	289.308 mA	384.638 mA	692.796 mA	23.15 A

Xulosa
Men bu labaratorya mashg’ulotida bipolyar tranzistor asosidagi bir kaskadli

kuchaytirgichni tadqiq qilishni o’rgandim labaratorya o’tkazish vaqtida muammolarga duch kelmadik . NPN va PNP tipli bipolyar tranzistorni volt amper xarakteristikasini o’rgandik

va jadvalni to’ldirib chiqdik.