Bir fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari

Bir fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari.

Andijon Mashinasozllik Instituti IB va KT fakulteti MR yo’nalishi

K 87-21- guruh talabasi G’AFFOROV NURBEKJONning elektronika va elektrotexnika fanidan MUSTAQIL ISHI

Mavzu rejasi

• 1. Davriy o’zgaruvchan toklar.
• 2. Sinusoidal tok zanjirlari.
• 3. Xulosa.

O‘zgaruvchan tok

• Yo‘nalishi va qiymati davriy ravishda o‘zgarib turadigan har qanday tok o‘zgaruvchan tok dеyiladi. O‘zgaruvchan tok vaqt bo‘yicha ma’lum qonun asosida o‘zgaradi, ya’ni tokning qiymati vaqtning funksiyasidir. Vaqt bo'yicha sinusoidal qonun bo’yicha o'zgaruvchan EYuK, tok va kuchlanish sinusoidal EYuK, tok va kuchlanish deb ataladi. Sinusoidal tok quyidagicha ifodalanadi

bu yerda i(t) – o‘zgaruvchan tokning oniy qiymati, Im– o‘zgaruvchan tokning maksimal (amplituda) qiymati, ω – burchak chastota, φ – boshlang‘ich faza, t –vaqt.

Agar tok qiymatlari bir xil vaqt oraliqlarida takrorlansa unda bu davriy tok deyiladi.

• Agar tok qiymatlari bir xil vaqt oraliqlarida takrorlansa unda bu davriy tok deyiladi.

O‘zgaruvchan tok qiymatlari eng kam vaqt oraliqlarida takrorlansa bu vaqt davr deyiladi. Davr T sekundlarda o‘lchanadi.

Bu yerda tokning maksimal yoki amplituda qiymati.

• Bu yerda tokning maksimal yoki amplituda qiymati.

sinusoidal funksiya argument faza deyiladi; t = 0 vaqt oralig‘idagi fazaga teng bo‘lgan φ kattaligi boshlang‘ich faza deyiladi. Faza radian yoki graduslarda o‘lchanadi. Davrga teskari bo‘lgan kattalik chastota deyiladi. Chastota ν gerslarda o‘lchanadi

• G‘arbiy yarim shardava Yaponiyada 60 Gs li o‘zgaruvchan tok, sharqiy yarimsharda esa 50 Hz chastotali tok foydalaniladi.

•  

Sinusoidal tokning davriy qiymati quyidagi formula orqali topiladi.

Agar bir xil chastotali sinusoidal toklarning boshlang‘ich fazalari bir xil bo‘lsa unda bu toklar faza bo‘yicha to‘g‘ri keladi. Ikkita sinusoidal toklarning faza siljishi boshlang‘ich fazalarning ayirmasi bilan o‘lchanadi.

• Agar bir xil chastotali sinusoidal toklarning boshlang‘ich fazalari bir xil bo‘lsa unda bu toklar faza bo‘yicha to‘g‘ri keladi. Ikkita sinusoidal toklarning faza siljishi boshlang‘ich fazalarning ayirmasi bilan o‘lchanadi.
• Ossellograf yordamida sinusoidal tok yoki kuchlanishning amplituda qiymatini o‘lchash mumkin.
• Elektr magnit tizimning ampermetr va voltmetrlari o‘zgaruvchan tok va kuchlanishning amaldagi qiymatlarini o‘lchaydi. Davr davomidagi tokning o‘rtakvadrat qiymatiga o‘zgaruvchan tokning amaldagi qiymati deyiladi.