Bir komponentai sistemanıń jaǵday diagramması

Tema: Bir komponentai sistemanıń jaǵday diagramması. Muvofiklik hám úzliksizlik qaǵıydaları

Jaǵday diagramması, teń salmaqlılıq diagramması, keńislikdegi diagramma — fizikalıq-ximiyalıq sistemanıń quramı hám jaǵday parametrleri arasındaǵı munasábettiń geomet-rik ańlatpası. Jaǵday parametrleri — termodinamik sistema jaǵdayın ifo-dalaydigan fizikalıq shamalar (temperatura, basım, salıstırma kólem, magnitlanganlik, elektr qutblanish hám t.b. ). Jaǵday diagramması bir yamasa kóp komponentli elementtıń teń salmaqlılıq jaǵdayın geometriyalıq tárzde ańlatadı. Bul jaǵday bir fazalı, eki fazalı hám kóp fazalı boladı. Fazalar gazsimon, suyıq, qattı, oǵada ótkezgish, segnetoelektrik hám basqa bolıwı múmkin.

Eger sistema bir komponentten ibarat bolsa (eń ápiwayı hal), Jaǵday diagramması tuwrı múyeshli úsh koordinata kósherine (bul o'qdar boyınsha temperatura T basım R hám buyım qajm v qóyıladı ) qurılǵan 3 ólshewli keńislikdegi forma kórinisin aladı.

Eki fazalı teń salmaqlılıq jaǵday iymek sızıqlar, 3 fazalisi bolsa noqat menen suwretlenedi. Hár qanday element qat-tiq, suyıq hám gazsimon fazasınıń teń salmaqlılıqına uyqas keliwshi 0 noqat unlama noqat dep ataladı. Kóp kompo-nentli sistemalardıń Jaǵday diagramması quramalı boladı. Jaǵday diagrammasın eksperimental qurıwda fizikalıq-ximiyalıq, termik hám rent-genografik analiz, optikalıq hám elektron mikroskopiya, dilatometriya hám basqa usıllardan paydalanıladı. Jaǵday diagramması ámel-de, metallshunoslik, metallurgiya hám ximiyanıń túrli tarawlarında keń qollanıladı. Eritpelerdiń eriw tarawı, temperaturası termik ishlov rejimleri Jaǵday diagrammasına kóre anıqlanadı.

Eger abstsissalar ukiga teń salmaqlılıq jaǵdayı daǵı bir kom- ponentli sistemanıń temperatura i, ord platalar oǵına bolsa basımı kuyilsa, sistemanıń jaǵday diagramması, yaǵnıy Fazalar diagramması ho tuberkulyoz boladı. Bul diagrammada sistemaniyat xodati noqatlar menen suwretlenedi, bul puq- ra figurami nuktalar dep ataladı

Bir komponentli siste- maning invariantaya mulo Znaya diagrammada tek bir ǵana nuktaar de bul nukta uchlama Nukmi dep ataladı (75 rasidagi Onukta). Diagram- Mala OA OS na OV izak dar bir komponentli siste maning bir variantlı muvo- Zanat xolatlariga tugri kola. Aqırında, bir kom 10 - nentli sisteman IKKI variantai teń salmaqlılıqı diagrammada malum te i shiklar (maydan - aar) fizalarning maydanları menen ańlatpalanadı. Masa- dinge sıyınıw. 75-rasida SOA arasındaǵı tegislik suyıq faza maydanı SOZ arasındaǵı tegislik kattik faza maydanı hám BOA den pastan tegislik pútin fazen maydanı bolıp tabıladı. Sonday eken, sistema diagrammasında xar bir fazanıń uziga muvofik geometriyalıq shaka maylon payda boladı, bul hal munofik-