Bir o'lchovli difraksion panjara bu tizim katta raqam


"Difraktsiya" atamasini talqin qilishdagi nozikliklar


Download 20.56 Kb.
bet3/4
Sana18.06.2023
Hajmi20.56 Kb.
#1560951
1   2   3   4
Bog'liq
Bir o

"Difraktsiya" atamasini talqin qilishdagi nozikliklar


Difraksiya hodisasida muhim rol o'ynash to'lqin maydoni hududining boshlang'ich o'lchamlari va boshlang'ich tuzilishi to'lqin maydoni, agar to'lqin maydoni strukturasining elementlari to'lqin uzunligi bilan taqqoslansa yoki undan kamroq bo'lsa, sezilarli o'zgarishlarga duchor bo'ladi.
Masalan, fazoda chegaralangan to‘lqin nurlari fazoda “diverge” (“loyqalik”) xususiyatiga ega bo‘ladi, chunki u hatto koinotda ham tarqaladi. bir hil muhit. Bu hodisa geometrik optika qonunlari bilan tavsiflanmaydi va diffraktsiya hodisalariga (diffraktsiya divergensiyasi, to'lqin nurining diffraktsiya tarqalishi) tegishli.
Kosmosdagi to'lqin maydonining dastlabki chegaralanishi va uning o'ziga xos tuzilishi nafaqat yutuvchi yoki aks ettiruvchi elementlarning mavjudligi tufayli, balki, masalan, ushbu to'lqin maydonining paydo bo'lishi (generatsiyasi, nurlanishi) paytida ham paydo bo'lishi mumkin.
Shuni ta'kidlash kerakki, to'lqin tezligi nuqtadan nuqtaga silliq o'zgarib turadigan (to'lqin uzunligiga nisbatan) muhitda to'lqin nurining tarqalishi egri chiziqli (qarang: gradient optikasi, gradient to'lqin o'tkazgichlari, sarob). Bunday holda, to'lqin ham mumkin aylanib chiqing ruxsat bering. Biroq, bunday egri chiziqli to'lqin tarqalishini geometrik optika tenglamalari yordamida tasvirlash mumkin va bu hodisa diffraktsiyaga taalluqli emas.
Shu bilan birga, ko'p hollarda diffraktsiya to'siqni yaxlitlash bilan bog'liq bo'lmasligi mumkin (lekin har doim uning mavjudligi bilan bog'liq). Bu, masalan, yutmaydigan (shaffof) fazali tuzilmalar tomonidan diffraktsiyadir.
Chunki, bir tomondan, yorug'lik diffraktsiyasi hodisasini nurlar modeli nuqtai nazaridan, ya'ni geometrik optika nuqtai nazaridan tushuntirish imkonsiz bo'lib chiqdi, ikkinchi tomondan, diffraktsiyani oldi. to'lqin nazariyasi doirasida to'liq tushuntirish, uning namoyon bo'lishini tushunish tendentsiyasi mavjud geometrik optika qonunlaridan har qanday og'ish.
Shu bilan birga, shuni ta'kidlash kerakki, ba'zi to'lqin hodisalari geometrik optika qonunlari bilan tavsiflanmaydi va shu bilan birga, diffraktsiya bilan bog'liq emas. Bunday odatda to'lqin hodisalari, masalan, yorug'lik to'lqinining qutblanish tekisligining optik faol muhitda aylanishini o'z ichiga oladi, bu diffraktsiya emas.
Shu bilan birga, optik rejimga o'tish bilan to'g'ri chiziqli diffraktsiya deb ataladigan yagona natija polarizatsiya tekisligining aylanishi bo'lishi mumkin, shu bilan birga difraksiyalangan to'lqin nurlari o'zining asl tarqalish yo'nalishini saqlab qoladi. Ushbu turdagi diffraktsiyani, masalan, optik va akustik to'lqinlarning to'lqin vektorlari bir-biriga parallel bo'lgan ikkita singan kristallarda ultratovush orqali yorug'likning diffraksiyasi sifatida amalga oshirilishi mumkin.
Yana bir misol: geometrik optika nuqtai nazaridan, birlashtirilgan to'lqin o'tkazgichlar deb ataladigan hodisalarni tushuntirib bo'lmaydi, garchi bu hodisalar ham diffraktsiya ("oqish" maydonlari bilan bog'liq to'lqin hodisalari) sifatida tasniflanmagan.
Muhitning optik anizotropiyasiga bag'ishlangan optikaning "Kristallar optikasi" bo'limi ham diffraktsiya muammosiga faqat bilvosita aloqaga ega. Shu bilan birga, u geometrik optikaning ishlatilgan tasvirlarini tuzatishi kerak. Bu nur tushunchasi (yorug'likning tarqalish yo'nalishi sifatida) va to'lqin frontining tarqalishi (ya'ni unga normal yo'nalish) tushunchasidagi farq bilan bog'liq.
Yorug'lik tarqalishining to'g'riligidan og'ish kuchli tortishish maydonlarida ham kuzatiladi. Massiv jismning yonidan, masalan, yulduz yonidan o‘tayotgan yorug‘lik o‘zining tortishish maydonida yulduz tomon burilishi eksperimental tarzda tasdiqlangan. Shunday qilib, va ichida bu holat yorug'lik to'lqini tomonidan to'siqning "qoplanishi" haqida gapirishimiz mumkin. Biroq, bu hodisa diffraktsiyaga ham taalluqli emas.

Download 20.56 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling