Biri kislorod bo‘lgan ikki elementdan tarkib topgan murakkab moddalar oksidlar deyiladi. Ya’ni E2On. Bu yerda: e — element, n — elementning valentligi. Oksidlar suv, asos va kislotalar bilan reaksiyaga kirishishiga qa rab

NaCl <-> Na+ + C1-; K3P04 <-> 3K+ + P 0 43-;
CuS04 Cu2+ +S042-; Fe2(S04)3 <-> 2Fe2+ + 3S042-;
A1(N03)3 <-» Al3+ +3NO3-; FeCl3 <-> F e3++3C1-;
K4P20 7 <-> 4K++P207 4-; Na2C03 <-> 2 N a 2+ +C 032-
Nordon tuzlar. Bunday tuzlar tarkibida metall atomi, vodorod atomi va kislota qoldig‘i bo‘ladi. Nordon tuzlar (6-jadval) ko‘p asosli kislotalardan hosil qilinadi. Agar tuz hosil qilish uchun olingan kislota tarkibida faqat bitta vodorod atom i bo‘lsa, undan nordon tuz hosil bo'lmaydi. Nordon tuzlarning dissotsilanishi bosqichli boradi. Eritmada metall kationi, kislota qoldig'i anioni va vodorod kationi mavjud bo‘ladi:

Asosli tuzlar nomi o’zgarmas valentli metallar uchun o’rta tuz nomi o’rtasiga «gidrokso» so‘zi qo‘shilib, «metall atomi nomi + gidrokso+ +kislota qoldig‘i nomi»shaklida yasaladi. Agar metall atomi o‘zgaruvchan valentli bo‘lsa va bir necha xil tuzlar hosil qilsa, metall atomi nomi dan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin chi ziqcha qo‘yiladi hamda «gidrokso» so‘zi va kislota qoldig‘i nomi yoziladi: FeOHSO4.
Asosli tuz – tarkibida metall atomi va kislota qoldig‘i bilan birga gidroksid guruhi tutgan murakkab modda. Asos tarkibidagi gidroksid kislota qoldig‘iga chala almashgan holda hosil bo‘ladi (magniy gidroksobromid – Mg(OH)Br, aluminiy gidroksosulfat– Al(OH)SO4).

25 Atomlarda elektronlarning taqsimlanishi Pauli va Gund qoidalari

Elektronlarning energetik pog'ona va orbitallar bo'ylab joylanishi elem entning elektron konfiguratsiyasi deb ataladi. Atomda elektronlarni pog'onachalarga taqsimlashda quyidagi uch qoida nazarda tutiladi. 1. Har qaysi elektron minimal energiyaga muvofiq keladigan holatni olishga intiladi (energiyaning afzallik qoidasi). Buni Klechkovskiy taklif qilgan quyidagi qoida asosida tushuntirish mumkin. Bu qoida ikki qismdan iborat: a) atomlarda elektronlarning orbitallar bo'yicha taqsimlanishida har ikki holat uchun n+1 yig'indisi kichik bo'lsa, shu holatda energiya kichik qiymatga ega bo'ladi, natijada shu orbital elektronlar bilan to'ladi in- bosh kvant soni, /- orbital kvant sonlari); b) agar bu ikkala holat uchun (n+1) yig'indi qiymat jihatidan teng bo'lsa, u holda n- qiymati kichik bo'lgan orbital elektronlar bilan to'ladi. Birinchi navbatda 1 s orbital, keyin 2s orbital, keyin 2p, 3s va hokazo orbitallar elektronlar bilan to'lib boradi 2. Elektronlarning joylanishi Pauli prinsipiga zid kelmasligi lozim . Bu prinsip quyidagicha ta’riflanadi. «Bir atomda to ‘rttala kvant sonining qiymati mos ravishda bir xil bo‘Igan ikkita elektron bo ‘lishi mumkin emas». 3. Ayni pog'onachada turgan elektronlar mumkin qadar ko'proq orbitallarni band qilishga intiladi (Gund qoidasi).
26 Massalar ta'siri qonuni va undan kelib chiqadigan xulosalar
Massalar ta’siri qonuni. 1867-yilda norvegiyalik olimlar Guldberg va Vaagelar tomonidan ta’riflangan: Kimyoviy reaksiya tezligi reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyalari ko'paytmasiga to‘g‘ri proporsional.