Birinchi bob: O'zbekiston iqtisodiy rivojlanishi ustuvor yo'nalishlarining zamonaviy tendensiyalari

Mavzuning dolzarbligi: O’zbekiston Respublikasining iqtisodiy salohiyatidan to’g’ri foydalanish uchun ishlab chiqilgan me’yoriy hujjatlar haqida shuningdek, uning samarali tomonlari.
Kurs ishi mavzusining maqsadlari: Iqtisodiy inqirozni kelib chiqishini oldini olish bunda, davlat hisobidan sarflanayotgan mablag’larini foydali maqsad uchun yo’naltirish.
Kurs ishi mavzusining vazifalari: O’zbekiston Respublikasida faoliyat yuritayotgan korxona-tashkilotlarga yengillik yaratish va ularni tartibga solish.
Kurs ishining hajmi: Ma'ruza matni ko'rsatilgan maqsad va vazifalarga muvofiq tuzilgan: 6 bob, kirish, xulosava takliflar hamda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat.

2. 
   ASOSIY QISM
   

1.1 a)O'zbekiston iqtisodiyati tarixiy ravishda shakllangan mamlakatlararo aloqalari juda ko'p bo'lgan mamlakatlar orasida joy oladi. Bu aloqalar tarihi va madaniy bog'liqlardan, tijorat va iqtisodiyatdan, siyosatdan va boshqa sohalardan kelib chiqgan.
Umumiy ravishda, O'zbekiston tarixida ko'pgina vaqt davomida mamlakatlararo aloqalar o'ziga xos, turli sohalar bo'yicha bo'lganligi bilan ajralib turadi. Shuningdek, O'zbekiston jahon tarixida "Ippon jahon" yoki "Jahonning o'rtasida" deb atalgan mintaqalarga kirgan. Bunday nomlar mamlakatning geografik joylashuvi, o'rtacha o'rni va oliy madaniyatining, ilmiy, diniy, iqtisodiy va siyosiy jihatdan jahonning o'rtasida bo'lishi bilan bog'liq
O'zbekiston tarixida, xususan, O'rta Osiyo vaJahonning boshqa mintaqalari bilan o'zaro aloqalar o'zgarti-boshlandi. O'rta Osiyo mintaqasida, O'zbekiston xalqining o'ziningning va turli davlat va imperiyalarning himoyalashida bo'lgan. Xalqimiz milliy xudratiga qarshi qo'yuqlikka duch kelgan va uning o'ziga xos madaniy, iqtisodiy va siyosiy tarixi bor.
Bundan tashqari, O'zbekiston tarixida Xitoy, Rossiya, Qozoqiston, Buyuk Britaniya, Turkiya, Iran, Indiya, AQSh va boshqa mamlakatlar bilan ham aloqalar bo'lgan. Bu aloqalar tijorat, siyosat, madaniyat, iqtisodiyot va boshqa sohalarda o'ziga xos bo'lib kelgan.
O'zbekistonning tarixida shakllangan mamlakatlararo aloqalarni to'liq kuzatib olish uchun, turli davlatlar tarixi, O'zbekistonning mustaqil ishlariga rivojlanishiga, O'rta Osiyo, Qozoqiston, Buyuk Britaniya, Rossiya, Turkiya, Iran, Indiya, AQSh va boshqa mamlakatlar tarixiga oid ilmiy asarlar va maqolalar kuzatilishi mumkin.
b)Ha, albatta! O'zbekiston iqtisodiyati o'zaro aloqalar va integratsiya proseslarida xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikning o'sishi juda muhimdir. Bu, O'zbekiston iqtisodiy yangilanishlarini oshirish va mamlakatni dunyo iqtisodiyotida o'rni oshirishga yordam beradi.
O'zbekiston hozirgi kunda bir qancha xalqaro tashkilotlar bilan aloqalarga ega, masalan, O'zbekiston Xalqaro Valyuta Fondi, Dunyo Banki, IMT, EBRD, ADB va boshqalar. Bu tashkilotlar O'zbekistonda turli sohalar bo'yicha loyihalarni amalga oshirishda hamkorlik qilishadi.
Bir qancha integratsiya tuzilmalari ham mavjud. O'zbekiston O'zbekiston-Qozog'iston-Qirg'iziston-Kumeyko (OQKK) iqtisodiy hamkorlik tuzilmasiga, shuningdek, Osiyo mintaqasining boshqa integratsiya tuzilmalariga qo'shilishniham rejalashtiradi. Bu tashkilotlar orqali O'zbekiston dunyo bozorida o'zaro aloqalarini kengaytirib, xalqaro bozorda o'z o'rni oshirishga yordam beradi.
Bundan tashqari, O'zbekiston Xalqaro transport koridorlari va "Ishlab chiqarishga yo'naltirilgan sanoat" dasturi kabi tashqi iqtisodiy loyihalarda ham hamkorlik qilinadi. Bu loyihalar orqali O'zbekiston bozorida xalqaro savdo muloqotlarini rivojlantirish, yangi ish o'rinlari yaratish va iqtisodiy yangilanishlar oshirish mumkin.
Shunday qilib, O'zbekiston iqtisodiyati xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni oshirishga juda aloqador bo'lib, bu hamkorlik mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini rivojlantirish va dunyo iqtisodiyotida o'rni oshirishga erishishga yordam beradi.

5. 
   1.2 Makroiqtisodiy ko'rsatkichlarning salbiy yo'nalishlari va ularni bartaraf etish imkoniyatlari a. Narxlarning o'sishi b. Inflatsiyani bartaraf etish usullari c. Kredit tizimining kuchayishi
   

a) O'zbekiston iqtisodiyati makroiqtisodiy ko'rsatkichlaridan biri narxlarning o'sishi, mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini to'xtatishi, inflatsiya va daromadlarda pastlik kabi salbiy oqimlarni o'z ichiga oladi. Bu sababli, narxlarning o'sishi bartaraf etish uchun har qanday iqtisodiy tadbirlar va strategiyalar amalga oshirilishi zarur.
Narxlarning o'sishi bilan bog'liq ko'p sabablardan biri, tijoratda mahsulotlarning miqdoridan yoki importni oshirishdan kelib chiqadi. Bunday holatda, mamlakat import miqdorini pasayishi yoki o'z ichidagi mahsulotlarni oshirishni oshirish orqali narxlarning o'sishini tugatishga yordam beradi. O'zbekiston hukumati import narxlari va eksportni oshirishga ko'ra qabul qilish korxonalari uchun qulay shartlar yaratish, o'z mahsulotlarni oshirishni rag'batlantirish va yerlilar o'zining mahsulotlarini ishlab chiqarishga rag'batlantirish kabi ko'plab chora-tadbirlar amalga oshiradi. Bu tadbirlar mamlakatning importni pasayishini va mahsulotlarini o'z ichida ishlab chiqarishni oshirish orqali narxlarning o'sishini tugatishga yordam beradi.
Bir necha yillardan buyon, O'zbekiston hukumati, investitsiyalar, turizm, sanoat, transport, energiya va boshqa sohalarda innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarish va yangi ish o'rinlari yaratish uchun yuqori sifatli loyihalar va reformalar amalga oshiradi. Bu tadbirlar orqali mamlakatning o'zining mahsulotlarini ishlab chiqarish va importni pasayishini pasaytirishga yordam beradi.
Bundan tashqari, O'zbekiston tijoratining transparensiyasi va tijorat muommalarida yuqori darajada transparensiyani oshirish, qonunlar va huquqiy muhitni rivojlantirish, rivojlanayotgan tijoratni baholash va monitoring qilish, reklama va reklama ta'limoti orqali tijoratni rivojlantirish, moliyaviy tizimni yanada rivojlantirish va boshqa ko'plab tadbirlar orqali narxlarning o'sishini tugatishga yordam beradi.
Bularning yanada bir qismi, mamlakatning qishloq xo'jaligi tarmoqlik darajasini oshirish, qishloq xo'jaligi sanoati va innovatsiyalarni rivojlantirish, tarmoqlikni yuqori darajaga oshirish, qishloq xo'jaligi kreditlarini ta'minlash va boshqa tadbirlar orqali mahsulotlar miqdorini oshirishga yordam beradi.
Barcha bu tadbirlar, O'zbekiston iqtisodiyati davlatning yuqori siyosat va strategiyalarini o'z ichiga olganva mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini oshirishga va narxlarning o'sishini tugatishga yordam beradi. Buning natijasida, mamlakatning iqtisodiy ko'rsatkichlarida salbiy yo'nalishlar o'zgartirilishi, inflatsiya va daromadlarda pastlik kabi oqimlarning pastligi tugatilishi mumkin.
b) Inflyatsiya O'zbekiston iqtisodiyati uchun muhim bir muammo hisoblanadi. Inflyatsiya, narxlarning o'sishi va pulning sifatli qiymat yitirishi sababli mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini to'xtatishi mumkin. Bu sababli, inflyatsiyani bartaraf etish usullari amalga oshirilishi zarur.
Inflyatsiyani bartaraf etishning asosiy usullari quyidagilardan iboratdir:
1. Pul siyosati: O'zbekiston hukumati inflyatsiyani kamaytirish uchun pul siyosatini ishlatishi mumkin. Bu siyosat orqali banklar faiz darajalarini ko'paytirish yoki pasaytirish, pul miqdorini pasaytirish yoki ko'paytirish, kredit limitlarini taxmin qilingan miqdorda o'zgartirish orqali inflyatsiyani nazorat qilishga yordam beradi.
2. Sanoat va mahsulotlar miqdorini oshirish: Sanoat va mahsulotlar miqdorinioshirish, narxlarni pasaytirishga yordam beradi. Bu usul orqali, O'zbekiston hukumati innovatsion sanoatni rivojlantirib, mahsulotlar miqdorini oshirishga yordam beradi. Bu usul orqali, mamlakatda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar miqdori ko'payadi va narxlarning o'sishi tugatiladi.
3. Import narxlari: Import narxlari mamlakatdagi tadbirkorlar uchun ko'payishga sabab bo'ladi. Bu sababli, O'zbekiston hukumati import miqdorini pasaytirish va yerli mahsulotlarni ishlab chiqarishni rag'batlantirish orqali import narxlari ko'payishini to'xtatishga harakat qilishi mumkin.
4. Inflyatsiyani nazorat qilish: Inflyatsiyani nazorat qilish, mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini oshirishda juda muhimdir. Bu sababli, O'zbekiston hukumati inflyatsiyani nazorat qilish orqali inflatsiya darajasini nazorat qiladi. Bu usul orqali, mamlakatda inflyatsiya darajasi yuqori bo'lganda, O'zbekiston hukumati inflyatsiyani nazorat qilishni, inflyasiyani yuzaga kelgan sabablarni aniqlashni va inflyatsiyani kamaytirish uchun qo'llaniladigan usullarni belgilashni o'rganadi.
5. Tijorat transparensiyasi: Tijoratning transparensiyasi, biznes muommalarida transparensiyani oshirish, reklama va reklama ta'limoti orqali tijoratni rivojlantirish, tijorat muommalarini o'z ichiga olgan qonunlar va huquqiy muhitni rivojlantirish, tijoratni baholash va monitoring qilish kabi ko'plab tadbirlar orqali inflyatsiyani kamaytirishga yordam beradi
6. Tarmoqlikni oshirish: Tarmoqlikni oshirish, qishloq xo'jaligi tarmoqlik darajasini o'shirish, qishloq xo'jaligi sanoati va innovatsiyalarni rivojlantirish, tarmoqlikni yuqori darajaga oshirish, qishloq xo'jaligi kreditlarini ta'minlash va boshqa tadbirlar orqali mahsulotlar miqdorini oshirishga yordam beradi. Bunday tadbirlar orqali, mamlakatda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar miqdori ko'payadi va narxlarning o'sishi tugatiladi.
Barcha bu usullar inflyatsiya darajasini kamaytirishda yordam beradi. Inflyatsiyani kamaytirish, O'zbekiston iqtisodiyati uchun juda muhimdir, chunki bu mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini oshirishga yordam beradi. Inflyatsiya darajasi yuqori bo'lganda, mamlakatda savdo, sanoat va tijoratni rivojlantirish va iqtisodiy yangilanishlarni oshirish qiyinlashadi. Inflyatsiyani nazorat qilishva kamaytirish orqali, mamlakatning iqtisodiy yangilanishlarini oshirishga yordam beriladi va bu sababli, O'zbekiston hukumati inflyatsiyani nazorat qilish va kamaytirish uchun har qanday iqtisodiy tadbirlar va strategiyalar amalga oshiradi.

6. 
   1.3 Tadbirkorlik faoliyatining qo'shimcha rivojlanishi a. Investitsiya va innovatsiyalar b. Exportni kengaytirish va importni pasaytirish chora-tadbirlari c. Qurilmalar va transport vositalarining kuchayishi
   

a) Tadbirkorlik faoliyatining qo'shimcha rivojlanishida investitsiya va innovatsiyalar o'rni va ahamiyati juda yuqori. Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun zarur mablag'lar va resurslarni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Innovatsiyalar esa, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqishda, sifatni oshirishda va sifatli mahsulotlarni sotishda muhim ahamiyatga ega. Quyidagi ma'lumotlar, investitsiya va innovatsiyalar rivojlanishining tadbirkorlik faoliyatiga ta'sirini kuzatadi:
1. Tadbirkorlik faoliyati va investitsiyalar: Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyatiga zarur mablag'larni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Investitsiyalar, yangi mahsulotlarni ishlab chiqish, innovatsiya va rivojlanish uchun zarur mablag'larni ayirish, yangi xizmatlarni taklifqilish va tadbirkorlik faoliyati rivojlanishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Tadbirkorlar, investitsiyalar orqali yangi texnologiyalar va innovatsiyalar qo'llab-quvvatlash, mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarish jarayonlarini rivojlantirish, savdo munosabatlari va tijorat aloqalarini rivojlantirish va h.k. uchun zarur mablag'larni ta'minlashadi.
2. Tadbirkorlik faoliyati va innovatsiyalar: Innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Innovatsiyalar, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqish, sifatni oshirish, yangi texnologiyalar va usullarni kiritish, ish jarayonlarini optimallashtirish, ish faoliyati sifatini oshirish va h.k. uchun zarurdir. Innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishi uchun muhimdir, chunki bu, tadbirkorlik faoliyati uchun yangi imkoniyatlar yaratadi va innovatsiyalar, savdo munosabatlari va tijorat aloqalarini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Innovatsiyalar, yangi mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqishni osonlashtiradi, sifatni oshiradi va tadbirkorlar uchun yangi bozorlar yaratadi. Bu esa, tadbirkorlik faoliyati rivojlanishining sifatini oshiradi va o'sishiga olib keladi.
3. Investitsiyalar va innovatsiyalar bir xil yo'nalishda ishlaydi: Investitsiyalar va innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun bir xil yo'nalishda ishlaydi. Innovatsiyalar, investitsiyalar uchun zarur mablag'larni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Investitsiyalar, innovatsiya va rivojlanishga katta imkoniyatlar yaratadi va innovatsiyalar uchun zarur mablag'larni ta'minlashda muhimdir. Bu esa, investitsiyalar va innovatsiyalar bir-birini qo'llaydi va tadbirkorlik faoliyati rivojlanishiga yordam beradi.
4. Innovatsiyalar va investitsiyalar ta'sir ko'rsatishgan sohalarda: Innovatsiyalar va investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining turli sohalarida muhim ta'sir ko'rsatadi. Misol uchun, transport sohasida yangi texnologiyalar va innovatsiyalar, transport jarayonlarini optimallashtirishga yordam beradi va bu esa tadbirkorlar uchun yangi bozorlar yaratadi. Shu bilan birga, kichik biznes sohasida investitsiyalar, qulay moliyaviy sharoit yaratadi va innovatsiyalar, yangi mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqishda yordam beradi. Bunday ko'rsatkichlar, innovatsiyalar va investitsiyalar muhim ahamiyatga ega va tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi.
Shular bilan birga, tadbirkorlik faoliyatining qo'shimcha rivojlanishida investitsiya va innovatsiyalar o'rni va ahamiyati juda yuqori. Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun zarur mablag'lar va resurslarni ta'minlash uchun muhimdir, innovatsiyalar esa, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqishda, sifatni oshirishda va sifatli mahsulotlarni sotishda muhim ahamiyatga ega. Investitsiya va innovatsiyalar tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishida bir-biriga qo'llanishadi va turli sohalarida muhim ta'sir ko'rsatadi. Bu ko'rsatkichlar, tadbirkorlik faoliyatining innovatsion va rivojlanish yo'nalishida rivojlanishiga yordam beradi va ularning rivojlanishiga e'tibor berish va xizmat qilish zarurdir.
b)Tadbirkorlik faoliyatining qo'shimcha rivojlanishida investitsiya va innovatsiyalar o'rni va ahamiyati juda yuqori. Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun zarur mablag'lar va resurslarni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Innovatsiyalar esa, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqishda, sifatni oshirishda va sifatli mahsulotlarni sotishda muhim ahamiyatga ega. Quyidagi ma'lumotlar, investitsiya va innovatsiyalar rivojlanishining tadbirkorlik faoliyatiga ta'sirini kuzatadi:
1. Tadbirkorlik faoliyati va investitsiyalar: Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyatiga zarur mablag'larni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Investitsiyalar, yangi mahsulotlarni ishlab chiqish, innovatsiya va rivojlanish uchun zarur mablag'larni ayirish, yangi xizmatlarni taklifqilish va tadbirkorlik faoliyati rivojlanishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Tadbirkorlar, investitsiyalar orqali yangi texnologiyalar va innovatsiyalar qo'llab-quvvatlash, mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarish jarayonlarini rivojlantirish, savdo munosabatlari va tijorat aloqalarini rivojlantirish va h.k. uchun zarur mablag'larni ta'minlashadi.
2. Tadbirkorlik faoliyati va innovatsiyalar: Innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Innovatsiyalar, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqish, sifatni oshirish, yangi texnologiyalar va usullarni kiritish, ish jarayonlarini optimallashtirish, ish faoliyati sifatini oshirish va h.k. uchun zarurdir. Innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishi uchun muhimdir, chunki bu, tadbirkorlik faoliyati uchun yangi imkoniyatlar yaratadi va innovatsiyalar, savdo munosabatlari va tijorat aloqalarini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Innovatsiyalar, yangi mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqishni osonlashtiradi, sifatni oshiradi va tadbirkorlar uchun yangi bozorlar yaratadi. Bu esa, tadbirkorlik faoliyati rivojlanishining sifatini oshiradi va o'sishiga olib keladi.

3. Investitsiyalar va innovatsiyalar bir xil yo'nalishda ishlaydi: Investitsiyalar va innovatsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun bir xil yo'nalishda ishlaydi. Innovatsiyalar, investitsiyalar uchun zarur mablag'larni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Investitsiyalar, innovatsiya va rivojlanishga katta imkoniyatlar yaratadi va innovatsiyalar uchun zarur mablag'larni ta'minlashda muhimdir. Bu esa, investitsiyalar va innovatsiyalar bir-birini qo'llaydi va tadbirkorlik faoliyati rivojlanishiga yordam beradi.

4. Innovatsiyalar va investitsiyalar ta'sir ko'rsatishgan sohalarda: Innovatsiyalar va investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyatining turli sohalarida muhim ta'sir ko'rsatadi. Misol uchun, transport sohasida yangi texnologiyalar va innovatsiyalar, transport jarayonlarini optimallashtirishga yordam beradi va bu esa tadbirkorlar uchun yangi bozorlar yaratadi. Shu bilan birga, kichik biznes sohasida investitsiyalar, qulay moliyaviy sharoit yaratadi va innovatsiyalar, yangi mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqishda yordam beradi. Bunday ko'rsatkichlar, innovatsiyalar va investitsiyalar muhim ahamiyatga ega va tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi.
Shular bilan birga, tadbirkorlik faoliyatining qo'shimcha rivojlanishida investitsiya va innovatsiyalar o'rni va ahamiyati juda yuqori. Investitsiyalar, tadbirkorlik faoliyati uchun zarur mablag'lar va resurslarni ta'minlash uchun muhimdir, innovatsiyalar esa, yangi mahsulot va xizmatlar ishlab chiqishda, sifatni oshirishda va sifatli mahsulotlarni sotishda muhim ahamiyatga ega. Investitsiya va innovatsiyalar tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishida bir-biriga qo'llanishadi va turli sohalarida muhim ta'sir ko'rsatadi. Bu ko'rsatkichlar, tadbirkorlik faoliyatining innovatsion va rivojlanish yo'nalishida rivojlanishiga yordam beradi va ularning rivojlanishiga e'tibor berish va xizmat qilish zarurdir.

Ikkinchi bob: O'zbekiston iqtisodiy rivojlanishi ustuvor yo'nalishlarining zamonaviy tendensiyalarining amaliy ahamiyati

2.1 Iqtisodiy rivojlanishning alohida yo'nalishlarida modernizatsiya masalalariga tushuntirish juda muhimdir. Modernizatsiya, iqtisodiy rivojlanishning bir qismi hisoblanadi va iqtisodiy faoliyatni yangi va sifatli texnologiyalar, yangi usullar va tizimlar yordamida o'zgartirishni ta'minlaydi. Modernizatsiya, iqtisodiy rivojlanishning murakkab jarayonidagi muhim komponentlardan biri hisoblanadi.
Quyidagi yo'nalishlarda modernizatsiya masalalariga e'tibor berilishi kerak:
1. Sanoat sohasi: Iqtisodiy rivojlanishning oldindagi yo'nalishlari sanoat sohasidir. Sanoat sohasida modernizatsiya, yangi va sifatli texnologiyalar va usullar yordamida sanoat mahsulotlarini tayyorlash, ishlab chiqarish va yetkazish jarayonlarini osonlashtirish, sanoat tizimlarini yangilashni ta'minlashga qaratiladi. Bu esa, sanoat mahsulotlarining sifatini oshirish, ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va tezkorlashtirish, energiya sarflarini kamaytirish va ekologik holatni yaxshilashga qaratiladi.
2. Agrosoha: Agrosanoat sohasida modernizatsiya, suv va energiya sarflarini kamaytirish, zirai mahsulotlar o'simliklarining sifatini oshirish, ishlab chiqarishni tezkorlashtirish va yangi texnologiyalar yordamida mahsulot sifatini oshirishga qaratiladi. Bu esa, mahsulotni ko'proq va sifatli tayyorlash, yetkazish jarayonlarini osonlashtirish, zirai ishlar va tashqi xarajatni kamaytirish uchun kerakli bo'ladi.
3. Xizmat sohasi: Xizmat sohasida modernizatsiya, avtomatlashtirilgan xizmatlar, yangi onlayn platformalar va tizimlaryordamida xizmat ko'rsatishni osonlashtirish, xizmat sifatini oshirish va mijozlar bilan interaktiv aloqani rivojlantirishga qaratiladi. Bu esa, xizmat ko'rsatish jarayonlarini sifatli va tezkorlashtirish, mijozlar bilan interaktiv aloqani kuchaytirish, xizmatlarni yangi usullar va tizimlar yordamida ko'rsatishga qaratiladi.
4. Transport sohasi: Transport sohasida modernizatsiya, yangi transport vositalari, avtomatlashtirilgan transport tizimlari, yangi kommunikatsiya tizimlari va boshqa yangi texnologiyalar yordamida transport sohasini osonlashtirish va sifatli qilishga qaratiladi. Bu esa, transport jarayonlarini tezkor va samarali qilish, transport vositalarining sifatini oshirish, transport tizimlarini yangilash va transport xavfsizligini oshirishga qaratiladi.
5. Bank sohasi: Bank sohasida modernizatsiya, avtomatlashtirilgan bank tizimlari, onlayn bank xizmatlari, kriptovalyutalar va boshqa yangi texnologiyalar yordamida moliyaviy xizmatlarni osonlashtirish, mijozlar bilan interaktiv aloqani rivojlantirish va xavfsizligi oshirishga qaratiladi. Bu esa, moliyaviy tizimlarni yangilash, moliya operatsiyalarini tezkor va samarali amalga oshirish, mijozlarning bank xizmatlaridan qulay foydalanishini ta'minlash, moliyaviy xavfsizlikni oshirishga qaratiladi.
Inson resurslarini samarali foydalanish, iqtisodiy rivojlanishni oshirish va mamlakatning iqtisodiy to'g'risidagi strategiyasini amalga oshirish uchun modernizatsiya masalalari muhimdir. Modernizatsiya, yangi va sifatli texnologiyalarni qo'llab-quvvatlash, iqtisodiy rivojlanishni oshirish va mamlakatning kelajakka qaratilgan maqsadlariga erishishga yordam beradi. Ayni paytda, modernizatsiya jarayonida, yangi kasblarni o'rganish va yangi ish o'rinlarini yaratish ham muhimdir. Shu sababli, modernizatsiya masalalari, iqtisodiy rivojlanishning alohida yo'nalishlarida tushuntirilishi kerak.
a) O'zbekiston iqtisodiy rivojlanishi, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishi bilan erkin bir xilma-xilligi bor. Tadbirkorlik faoliyati mamlakat iqtisodiyotining asosiy komponenti hisoblanadi. Shuningdek, tadbirkorlik faoliyati, xalqaro tijorat munosabatlari bilan bog'liq bo'lib, mamlakatning iqtisodiy rivojlanishiga muhim ta'sir ko'rsatadi.
Tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishini ta'minlashga yordam beradi. Tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish uchun quyidagi masalalar muhimdir
1. Qonunlar va huquqni ta'lim etish: Tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish uchun, qonunlar va huquqni o'rganish va amal qilish talab etiladi. Huquqiy va nazorat qonunlari tadbirkorlik faoliyatining qonuniy asoslarini ta'minlashda muhimdir. Bu qonunlar, tadbirkorlar va kelishuvchilar uchun belgilangan va tadbirkorlik faoliyatining barcha turlari uchun to'g'ri kelishgan huquqiy va nazorat tizimini ta'minlashga yordam beradi.
2. Infrastruktura tizimini rivojlantirish: Infrastruktura tizimini rivojlantirish, tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish uchun zarurdir. Infrastruktura tizimi, tadbirkorlar uchun qulay sharoitlar yaratish, ularga kerakli resurslarni ta'minlash va tadbirkorlik faoliyatini osonlashtirishda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Bu esa, transport tizimlarini, energiya tizimlarini, kommunikatsiya tizimlarini, suv tizimlarini, tibbiyot tizimlarini va boshqa tizimlarni yangilash va rivojlantirishni talab etadi.

3. Tadbirkorlikni rag'batlantirish: Tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish uchun, tadbirkorlar va kelishuvchilar rag'batlantirilishi kerak. Buning uchun, tadbirkorlarga qulay shartlar yaratish, moliyaviy qo'llab-quvvatlash va boshqa imkoniyatlarni taqdim etish keng tarqalgan yo'nalishlardir. Tadbirkorlar uchun sifatli va qulay xizmatlar ko'rsatish, kredit shartlari va moliyaviy imtiyozlar taqdim etish, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishini oshirishga qaratilgan muhim yo'nalishlardan biridir.

4. Innovatsiyalar va yangiliklarni qo'llab-quvvatlash: Innovatsiyalar va yangiliklar, tadbirkorlik faoliyatini tezroq rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Bu innovatsiyalar va yangiliklar, tadbirkorlar uchun yangi va sifatli mahsulotlar ishlab chiqarishni, yangi tadbirkorlik usullarini qo'llashni, xizmatlar ko'rsatishni va ish jarayonlarini samarali qilishni ta'minlashga yordam beradi. Bu esa, innovatsiyalar va yangiliklarni qo'llab-quvvatlash, tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning asosiy ko'rsatkichlari hisoblanadi.
5. Tadbirkorlikni rivojlantirishni ta'minlash: Tadbirkorlikni rivojlantirishni ta'minlash, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Tadbirkorlar uchun tadbirkorlikni rivojlantirishni ta'minlash, innovatsiyalar va yangiliklarni qo'llab-quvvatlash, resurslarni ta'minlash, moliyaviy qo'llab-quvvatlash va boshqa imkoniyatlar taqdim etish qat'iyan kerak.
Tadbirkorlik muhitini muvozanatli qilish, tadbirkorlar uchun qulay va samarali sharoitlar yaratishva ularning faoliyatini osonlashtirishda muhimdir. Bu esa, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishiga yordam beradi va iqtisodiy rivojlanishning umumiy taraqqiyotiga qo'shiladi.

a) Oʻzbekistonda innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish, iqtisodiy rivojlanishning asosiy yoʻnalishlari bilan bogʻliqdir. Innovatsion iqtisodiyot, yangi va sifatli mahsulotlar yaratish, yangi usullar va texnologiyalar yaratish, tadbirkorlik faoliyatini yangilash va rivojlantirishga qaratilgan xususiyatlarga ega boʻladi.

Quyidagi xususiyatlar Oʻzbekistonda innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishda katta ahamiyatga ega
1. Innovatsion tadbirkorlikni ragʻbatlantirish: Oʻzbekistonda innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishda tadbirkorlikka ragʻbatlantirish muhim ahamiyatga ega. Tadbirkorlar va innovatorlar uchun qulay shartlar yaratish, innovatsiyalarni qoʻllab-quvvatlash va innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarishni oshirish, innovatsion faoliyatni sifatli va qulay qilish keng tarqalgan yoʻnalishlardan biridir. Innovatsion tadbirkorlikni ragʻbatlantirish uchun, moliyaviy va huquqiy imtiyozlar taqdim etish, innovatsion mahsulotlarni sertifikatlash va reklama qilish, innovatsion texnologiyalar va usullarga qoʻllanishni ragʻbatlantirish kabi koʻrsatkichlar zarurdir
2. Innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish: Innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish, innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim koʻrsatkichlaridan biridir. Innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish uchun, tadbirkorlik faoliyatini tezroq rivojlantirishni taʼminlash, innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarishni tezlashtirish, yangi innovatsion texnologiyalarni va usullarni qoʻllashni oʻrgatish, innovatsion tadbirkorlikning toʻgʻri boshqarilishi kabi koʻrsatkichlar zarurdir. Bu esa, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish, yuqori sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish, innovatsion texnologiyalarni qoʻllash, innovatsion faoliyatni rivojlantirish va iqtisodiyotni innovatsion yondashuvga olib kelishga yordam beradi.
3. Innovatsion va sifatli kadrlar oʻrnatish: Innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish uchun, innovatsion va sifatli kadrlarni oʻrnatish zarurdir. Oʻzbekiston hokimiyati, oliy oʻquv yurtlari va kompaniyalar innovatsion kadrlarni oʻz ichiga jalb etishni oʻz ichiga olgan. Innovatsion kadrlar tayyorlash uchun universitetlar va kollejlarda yangi taʼlim usullari va innovatsion texnologiyalarda qoʻllanadi
4. Innovatsion infrastrukturani yangilash: Innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish uchun, innovatsion infrastruktura tizimini yangilash kerak. Bu tizimlar, innovatsion tadbirkorlik faoliyatining tezroq rivojlantirilishiga yordam beradi. Innovatsion infrastruktura tizimini yangilash, innovatsion laboratoriyalar, innovatsion markazlar, innovatsion biznes-inkubatorlar, innovatsion universitetlar va kollejlar kabi tadbirkorlik faoliyati uchun zarur boʻlgan tizimlarni oʻz ichiga oladi.
5. Innovatsion iqtisodiyotni qoʻllab-quvvatlash: Innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishni taʼminlash uchun, davlat va tadbirkorlar innovatsion iqtisodiyotni qoʻllab-quvvatlashni oʻz ichiga oladi. Innovatsion usullarni qoʻllash uchun moliyaviy va huquqiy imtiyozlar taqdim etilishi, innovatsion tadbirkorlar va universitetlar uchun innovatsion proyektlar uchun kreditlar berilishi, innovatsion tadbirkorlik faoliyatini oʻsishi uchun yuridik va moliyaviy qoʻllab-quvvat berilishi, innovatsion mahsulotlarning sertifikatlash va reklama qilinishi kabi koʻrsatkichlar zarurdir.

6. Innovatsion tadbirkorlikni sifatli va nazoratli boshqarish: Innovatsion tadbirkorlikni sifatli va nazoratli boshqarish, innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim qismi hisoblanadi. Innovatsion tadbirkorlikni sifatli va nazoratli boshqarish uchun innovatsion tadbirkorlik faoliyatini boshqarish va innovatsion mahsulotlarni sertifikatlash, innovatsion tadbirkorlikning moliyaviy holatini nazorat qilish kabi koʻrsatkichlar zarurdir.

Innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish, Oʻzbekistonda iqtisodiy rivojlanishni oshirish uchun zarur boʻlgan muhim yoʻnalishlardan biridir. Bu yoʻnalishlarni amalga oshirish uchun, davlat va tadbirkorlar innovatsion tadbirkorlikni ragʻbatlantirish, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish, innovatsion va sifatli kadrlarni oʻrnatish, innovatsion infrastrukturani yangilash, innovatsion iqtisodiyotni qoʻllab-quvvatlash va innovatsion tadbirkorlikni sifatli va nazoratli boshqarish kabi koʻrsatkichlarni amalga oshirishi zarur. Bu esa, Oʻzbekistonda iqtisodiy rivojlanishning oʻziga xos yoʻnalishlaridan biri boʻlib, innovatsion iqtisodiyotning rivojlantirilishi yuqori darajada muhim ahamiyatga ega.
Oʻzbekistonda innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishning boshqa imkoniyatlari quyidagilardir:
1. Quyosh energiyasi potentsiali: Oʻzbekistonda quyosh energiyasi potentsiali katta hisoblanadi. Shu sababli, quyosh energiyasi tadbirkorligi Oʻzbekistonda innovatsion tadbirkorlikning muhim yoʻnalishlaridan biridir. Quyosh energiyasi tadbirkorligi, energiya tizimlarini yangilash, energiya mijozlari uchun yangi xizmatlar taqdim etish va yuritilayotgan tadbirkorlik faoliyatida energiya xavfsizligini taʼminlash kabi koʻrsatkichlarga ega.
2. Oʻzbekistonning geologik bogʻliqliklari: Oʻzbekistonda koʻplab turli xil geologik bogʻliqliklar mavjud. Bu geologik bogʻliqliklar, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Misol uchun, turli madorlarni ajratish, neft va gazni izchilash, yuqori sifatli mineral mahsulotlarini ishlab chiqarish va boshqa innovatsion tadbirkorliklar uchun geologik bogʻliqliklar keng qoʻllaniladi.
3. IT sohasi potentsiali: Oʻzbekiston IT sohasi rivojlanishiga katta e'tibor qaratmoqda. Bu sohada innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar mavjud. IT sohasida, oʻzgaruvchanlik va innovatsion tadbirkorliklar keng qoʻllaniladi. IT sohasining kengayishiga qaraganda, Oʻzbekistonda innovatsion tadbirkorlikning bu sohada keng rivojlantirilishi kutilmoqda.
4. Xususiy zonalar va yagona tadbirkorlik zonalarining yaratilishi: Oʻzbekistonda xususiy zonalar va yagona tadbirkorlik zonalarining yaratilishi, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishning muhim qismlaridan biridir. Bu zonalar tadbirkorlik faoliyatini oshirish, innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarishni oshirish, innovatsion texnologiyalarni qoʻllashni oʻrgatish va innovatsion tadbirkorlikning toʻgʻri boshqarilishini taʼminlash uchun zarur boʻlgan imkoniyatlarni taʼminlaydi.
5. Mahalliy innovatsion markazlari va biznes-inkubatorlari: Oʻzbekistonda mahalliy innovatsion markazlari va biznes-inkubatorlari yaratilishi, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishning boshqa imkoniyatlari hisoblanadi. Bu markazlar va inkubatorlar innovatsion tadbirkorlik faoliyatining tashkil etilishi, innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarish va innovatsion texnologiyalarni qoʻllashni oʻrganish uchun zarur boʻlgan sharoitlarni taʼminlaydi. Shu bilan birga, bu markazlar va inkubatorlar innovatsion tadbirkorlikning boshqarilishini taʼminlash uchun zarur boʻlgan xizmatlarni taqdim etishga yordam beradi.
6. Biznes innovatsiyalari uchun moliyaviy qoʻllab-quvvat: Oʻzbekistonda biznes innovatsiyalari uchun moliyaviy qoʻllab-quvvat taqdim etilishi, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishning boshqa imkoniyatlari hisoblanadi. Bu qoʻllab-quvvatlar, innovatsion tadbirkorlik faoliyatining tezroq rivojlantirilishiga yordam beradi, innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarishni oshirishga yordam beradi va innovatsion tadbirkorlikning moliyaviy holatini mustahkamlashga yordam beradi.
Oʻzbekistonda innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishning boshqa imkoniyatlari ham mavjud. Bu imkoniyatlar tadbirkorlar va innovatorlar uchun qulay shartlar yaratish, innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarishni oshirish va innovatsiyalarni qoʻllab-quvvatlashga yordam beradi. Davlat va tadbirkorlar, innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish uchun turli koʻrsatkichlar taqdim etish, innovatsion tadbirkorlik faoliyatini oʻsishi uchun yuridik va moliyaviy qoʻllab-quvvat berish va innovatsion tadbirkorlikni sifatli va nazoratli boshqarishni taʼminlash kabi qadamlar bilan innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishni oshirish mumkin.

3.