Birinshiden, ha’r qanday din o`z qa`wenderleri ushin toltiriwshi, kompensatorliq waziypani atqaradi

Isenim tu`sinigi.
Isenim (arabsha «i`taqada» feyilinen, isenim, iymanli boliw ma`nilerin bildiredi) ken` ma`niste insannin` is-ha`reketleri ushin ruwxiy negiz, jol-joba ha`m bag`dar xizmetin atqaratug`in, aqil, sana-sezim ha`m erk-iqrar arqali an`lanilatug`in bilim, ideya ha`m usi tiykarda qa`liplesetug`in maqsetler jiynag`in ja`ne olardin` durislig`ina isenimge baylanisli bolg`an psixologiyaliq halatti sa`wlelendiredi. Bilim ha`m ideyalar insannin` aqili menen de, qa`lbi menen de o`zlestirip aling`anda g`ana isenimge aylanadi. Uliwma alg`anda, isenim shaxs, topar ha`m ko`pshilikti birlestiriwshi, adamlardi ja`miyetlik turmistin` aktiv ag`zasina aylandiriwshi faktor bolip esaplanadi. Isenim insannin` er jetiwine baylanisli halda toplang`an bilimler, o`zine ta`n talap ha`m ma`pler, turmisliq ta`jiriybe tiykarinda qa`liplesip, bekkemlenip baradi ha`m shaxs is-ha`reketlerinin` izbe-iz, aqilg`a muwapiq, maqsetli boliwina alip keledi.
Ja`miyetlik ta`repten isenim insannin` is-ha`reketlerine baylanisli boladi. Sebebi, isenim tek a`meliy is-ha`reketler protsessinde g`ana o`zligin ko`rsetedi.
Joqaridag`i qa`siyetlik o`zgeshelikler menen bir qatarda natiqliq, turaqsizliq ha`m biypa`rwaliq siyaqli jag’daylar da bar ekenligin ha`m olar isenimnin` tiyanaqsizlig`in ko`rsetetug`inin atap o`tiw kerek. Bunday adamlar ko`binese basqalarg`a erip yamasa eliklep jasaydi. Sharyatqa qarap birese ol ta`repke, birese bul ta`repke o`zgeredi. Bunday isenim tiyanaqsizlig`i, bosliq shaxstin` jetilisiwine unamsiz ta`sir etedi.
Eger isenim fanatizm, rasaliq, tar siyasiy ha`m ekonomikaliq ma`pler menen sheklengen bolsa, bul jag`dayda ol buzg`inshiliq, turaqsizliqqa xizmet qiladi, rawajlaniwg`a tosiq boladi. Rawajlaniwg`a, erkinlikke jeteklewshi isenim menen buzg`inshi, aldamshi, adastiriwshi, jalg`an «isenim»di ajirata biliw ju`da` a`hmiyetli.
Usi ko`z qarastan qarag`anda, sap isenim shaxstin` du`n`yag`a ko`z-qarasi sistemasinda a`hmiyetli orin iyeleydi. Onin` a`hmiyeti, birinshiden, shaxsti du`n`yag`a ko`z-qarasindag`i turaqliliqti belgilewshi shen`ber sipatinda ko`riniwinde, ekinshiden, bar bolg`an yamasa ju`zege keliwi mu`mkin bolg`an qiyinshiliqlardan qorqpawg`a, olarg`a qarsi tura aliw ha`m saplastiriwdin` aqilg`a muwapiq jollarin izlewge, u`shinshiden, minez-qulqindag`i sabirliliq, izbe-izlik ha`m is-ha`reketlerdegi aktivligin ta`miyinlewge xizmet etiwinde ko`rinedi.
Sonliqtan adamlarda sotsialliq qa`diriyatlar, ulli keleshek, rawajlaniwg`a bolg`an isenimdi, azat ha`m abat Watan, erkin ha`m pa`rawan turmis quriwg`a bolg`an isenimdi qa`liplestiriw aktual ma`sele bolip qalmaqta.