Biznes boshqaruv asoslari

Shartnoma belgilash 
Shartnomalar hukumat himoyasining biriga misol bo’la oladi.Shartnoma- bu tovar va 
xizmatlarni biror qiymatga ega bo’lgan narsa, odatda pulga almashishga rozilik. Shartnoma yozma 
yoki 
og’zaki 
bo’lishi 
mumkin.U 
bizness 
bilan 
shug’ullanishning 
asosiy 
qismi 
hisoblanadi.Muayyan elementlar shartnomani amalga oshirish uchun shartnoma tarkibiga 
kiritilgan bo’lishi kerak. 
Patentlar 
Shaxslar yoki kompaniyalar yangi mahsulot yaratganda patent olishi mumkin. Patent
yaratuvchiga 20 yil davomida predmetni yaratish, foydalanish, sotish uchun birdan-bir huquqni 
beradi. Teledasturlar yozishda yangi uslublarni yaratadigan kompaniyalar bu jarayon uchun patent 
olishlari mumkin. Bu jarayonda foydalanilayotgan audio (video) yozuvlarni sotishda yoki 
yaratishda boshqa kompaniyalarga to’sqinlik qiladi. 
Mualliflik huquqlari 
Mualliflik huquqi yozuvchilar, kompozitorlar va rassomlarning ijodiy ishlarini himoya 
qiladi. Mualliflik huquqi himoyasi huquqni olgan shaxsning hayotining oxirigacha davom etadi.U 
shaxsning o’limidan keyin 70 yilgacha ham uzaytiriladi.Mualliflik huquqi axborotlari ko’p 
kitoblarning old qismida ko’rsatiladi. Mualliflik huquqi © belgisi bilan aniqlanadi. 
Savdo belgilari 
Savdo belgisi maxsus kompaniya yoki mahsulotlarga bog’langan so’z, harf yoki belgidir. 
Firmalar hukumat orqali kompaniya nomlari, jamoa belgilari va yorliq dizaynlarini ro’yhatdan 
o’tkazadi. Savdo belgisi juda qimmatbaho bo’la oladi. Ko’p dunyo bo’ylab mashhur firmalar
logo nomli belgi bilan ko’rsatiladi. Siz tez-tez ko’radiganlogo larni o’ylab ko’ringchi? 
Vitnamda biznes yuritish 
Bir qarasangiz sokin qishloqlarda hayvonlar aravalarni tortib yurganini ko’rasiz. Bir qarasangiz 
10 ta Viytnam oilasidan 7 tasi foydalanadigan, ularning asosiy transport vositasi bo’lgan 
mototsikllar bilan tirband ko’chalarni ko’rasiz. Viytnam an’anaviy ishlab chiqarish usullari va 
zamonaviy biznes faoliyatlari aralashgan, qarama – qarshiliklar mamlakatidir. Millat uzoq o’n 
yillik kapitalizmni rivojlantirish davridan buyon rivojlanmoqda. Hattoki Viytnam xalqi yangi 
zamonaviy bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida ham an’analarini va oilaviy qarindoshliklarini 
judayam e’zozlashgan. Bir nechta avlodlar bir xil uylarda birga yashashgan. Yosh bolalar oilaning 
Yoshi kata a’zolarini hattoki aka,opalarini ham judayam hurmat qilishgan. Viytnamning biznes 
holati bir guruhdan ko’proq kapitalistik biznesga o’tish kabi tez rivojlangan. Viytnam qoidalarini 
va boshqaruvni birlashtirishga harakat qilgan buni esa WTO va AQSh qo’ma shtatlari – BTA 
bajargan. Bu esa o’z navbatida hukumatni kuchaytirgan ya’ni savdo-sotiq qonunlari kuchaytirilgan 
muammolar kamaygan. 
Viytnamda biznes uchrashuv boshlanish arafasida biznes kartalari paydo bo’lgan. Kartalar 
namoyish qilinishi va 2ta qo’lda ham qabul qilinishi kerak bo’lgan. Agar sizning kartangiz 2ta 

---

Ingliz va Viytnam tilida bo’lsa bu Viytnamliklarda hurmat belgisi hisoblangan. Yoshingiz 
Viytnamliklardan katta yoki kichikligi qaralgan bu esa aniq manzilni topishga yordam beradi. 
Biznes taomi choy va biroz g’ayrioddiy ovqatdan iborat. Siz yana ko’rshapalak go’shti,grill,it 
yoki ilon go’shtidan va yana boshqa ko’plab dengiz mahsulotlaridan iste’mol qilishingiz mumkin. 
Sizga taklif etilgan barcha taomlardan ta’tib ko’rsangiz rohatlanasiz.Suhbatlashib biznes 
muzokaralar olib borishingiz mumkin.Kun tartibizdagi rejalarni tez bajarishdan ehtiyot bo’ling 
chunki bu hurmatsizlik hisoblanadi.Sekin ovozda imo ishoralardan foydalaning.Uy egasiga oyoq 
kiyimiz tagini ko’rsatmang. 
Diqqat bilan o’ylang 
Viytnamning biznes faoliyatiga qanday madaniy omillar ta’sir ko’rsatadi. 
Viytnamdagi biznes faoliyati boshqa davlatlardan nimasi bilan farq qiladi. 
Viytnam iqtisodiyoti va biznes faoliyati haqida qo’shimcha ma’lumotlarni kutubxonalardan va 
Internetdan qidirsangiz bo’ladi.