Biznes boshqaruv fakulteti Mavzu: Markaziy banklarni mustaqilligi Guruh: bda-81 Tayyorlovchi : Isroilova Guli Qabul qiluvchi: Xamroyev Sherzod

Biznes boshqaruv fakulteti

Mavzu: Markaziy banklarni mustaqilligi

Guruh: BDA-81

Tayyorlovchi : Isroilova Guli

Qabul qiluvchi: Xamroyev Sherzod

2023-2024

Reja :

• Markaziy banklarning mustaqilligi mezonlari.
• Markaziy banklarning mustaqillik darajasi indeksi.

O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risidagi qonunda:

• "Markaziy bank o'z vakolatlari doirasida qarorlar qabul qilish borasida mustaqildir. Davlat Markaziy bankning majburiyatlari yuzasidan, Markaziy bank esa davlatning majburiyatlari yuzasidan javobgar bo‘lmaydi, basharti, ular o‘z zimmalariga bunday majburiyatlarni olmagan bo‘lsalar yoki qonunlarda boshqa qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa” deya belgilab qo'yilgan.

Markaziy banklarning mustaqilligi quyidagi mezonlar asosida aniqladi:

• pul siyosatining ochiq e’lon qilingan maqsadlari mavjudligi;
• hukumat Markaziy bank bashorat qilgan inflyatsiya ko‘rsatkichlarini qabul qilish tartibi;
• Markaziy bankning qaror qabul qilish jarayonida hukumat yoki boshqa organlar tomonidan aralashuv darajasi;
• Markaziy bankka mansabdor shaxslarni tayinlash tartibi.

Xorijlik iqtisodchi olimlar G.Debelle va S. Fisher Markaziy bankning maqsadi hamda vositalarini tanlash borasidagi mustaqilligini ikkiga ajratishgan. Unga ko‘ra, Markaziy bank monetar siyosat maqsadlarini belgilashda Qonunchilik va Ijro hokimiyati bilan muayyan darajada maslahatlashishga majburdir. Monetar siyosat vositalarini tanlash va ulardan foydalanishda esa Markaziy bank mutlaq mustaqil bo‘lishi kerak.

Markaziy banklarning mustaqillik darajasi indeksi

• Germaniya Bundesbanki( 1,00)
• 2. Shveytsariya Milliy banki (1,00)
• 3. Federal Zaxira Tizimi (0,87)
• 4. Gollandiya banki ( 0,74)
• 5. Yaponiya banki (0,62)
• 6. Daniya Milliy banki (0,53)
• 7. Gretsiya banki (0,52)
• 8. Irlandiya banki (0,50)

• 9. Luksemburg Markaziy banki (0,40)
• 10. Fransiya banki (0,34)
• 11. Italiya banki (0,31)
• 12. Finlandiya banki( 0,30)
• 13. Shvetsiya Riksbanki( 0,30)
• 14. Angliya banki( 0,30)
• 15. Ispaniya banki( 0,16)
• 16. Belgiya Milliy banki (0,13)

Markaziy bankning mustaqillik darajasi bir nechta jihatlarga bog‘liq.

Markaziy bank mustaqilligining xususiyatlari:

• maqsadlarning mustaqilligi;
• monetar siyosat vositalarini mustaqil tanlashi;
• siyosiy mustaqilligi;
• iqtisodiy mustaqilligi;
• xususiy mustaqillik.

Markaziy bank mustaqilligini asoslovchi sabablar:

• aholi tomonidan Markaziy bankka bo‘lgan yuqori ishonch;
• Markaziy bank monetar siyosati natijasida inflatsiyaning past
• darajasi va barqaror narxlar

Markaziy bank mustaqilligining asosiy ko‘rsatkichlari:

• Boshqaruv Kengashining tarkibi;
• Markaziy bank Boshqaruvi raisini tayinlash jarayoni;
• Qonunchilik partiyalari ta’siridan holi ekanligi.

E'tiboringiz uchun tashakkur!