Nisbiy huquqiy munosabatlar: bunda ikki yoki undan ortiq shaxslar oʻzaro huquq va majburiyat sohiblari boʻladi bu yerda biz kreditor va qarzdor oʻrtasidagi majburiyatda nisbiy munosabatlarni koʻramiz ammo har doim ham nisbiy huquqiy munosabatlar majburiyat huquqiy munosabatlari shaklida boʻlmasligi mumkin - Nisbiy huquqiy munosabatlar: bunda ikki yoki undan ortiq shaxslar oʻzaro huquq va majburiyat sohiblari boʻladi bu yerda biz kreditor va qarzdor oʻrtasidagi majburiyatda nisbiy munosabatlarni koʻramiz ammo har doim ham nisbiy huquqiy munosabatlar majburiyat huquqiy munosabatlari shaklida boʻlmasligi mumkin
- Masalan bir necha shaxslar ishtirokidagi birgalikda xoʻjalik faoliyati yuritish toʻgʻrisidagi kelishuv, yoki chet el investori bilan qoʻshma korxona tuzish va kapitalni sarflash toʻgʻrisidagi bitimlarda biz nisbiy huquqiy munosabatlarni koʻrishimiz mumkin.
- Maʼmuriy hujjat:xoʻjalik huquqiy munosabatlarini belgilash, oʻzgartirish yoki bekor qilish toʻgʻrisida davlatning boshqaruv organlari tomonidan chiqariladigan huquqiy hujjatdir.
- Misol: davlat tasarrufidagi korxonalarni hususiy mulkka aylantirishda kim oshdi savdosi orqali yutib chiqqan shaxsga mulkka egalik huquqini beradigan davlat dalolatnomasi (order) yoki ayrim faoliyat bilan shugʻullanishga ruxsat berish toʻgʻrisidagi litsenziyani ham maʼmuriy hujjat qatoriga qoʻshib qoʻyish mumkin.
Harakatlar: - Harakatlar—xoʻjalik huquqiy munosabatlarida qatnashuvchi shaxslarning erk irodasi boʻyicha vujudga keladigan yuridik faktlarga aytiladi bu tarzdagi faktlar oʻz navbatida ikki turga boʻlinadi :
- Huquq yoʻl qoʻygan va huquq yoʻl qoʻymaydigan.
- Huquq yoʻl qoʻygan harakatlarga misol : tuzilishi qonun bilan taqiqlanmagan bitimlar. Bitimlar tashkilot va fuqarolarning xoʻjalik huquqlarini yoki burchlarini belgilash, oʻzgartirish va bekor qilishga qaratilgan harakatlar
- Bunday holatlarda mol-mulk , korxonalar va boshqalar qisman davlat himoyasida boʻladi. Korxonalarda yongʻin chiqqanida davlat boshqaruvida boʻlgan sugʻurta polislari tomonidan zararning maʼlum bir qismi yani sugʻurtalanganligini tasdiqlovchi hujjatda keltirilgan tartibda toʻlab beriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |