Biznesda buxgalteriya hisobi o’quv qo’llanma ii-qism Toshkent – ​​2022 yil biznesda buxgalteriya hisobi


Download 1.81 Mb.
bet5/170
Sana20.12.2022
Hajmi1.81 Mb.
#1035756
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   170
Bog'liq
5 Biznesda buxgalteriya hisobi -2 часть.rга (2)

Halollik turli axloqiy, madaniy va huquqiy me'yorlarga ko'ra turlicha talqin qilinadigan sub'ektiv sifatdir. Biroq, insofsizlikni insonning adolatli va halol mehnatning umume'tirof etilgan axloqiy, ijtimoiy, tashkiliy va huquqiy me'yorlariga zid bo'lgan xatti-harakatlarga moyillik yoki moyilligi deb ta'riflashimiz mumkin. Ushbu tendensiya quyidagilarga bog'liq bo'lishi mumkin:
a) shaxsiy omillar: yutuqlarqa erishishda talabchanlik, maqomga erishish, boshqalarga nisbatan ustunlikka ega bo'lish istagi, rahbariyatga nisbatan hurmatda bo’lmaslik.
(b) Madaniy omillar: milliy yoki oilaviy qadriyatlar, ular kompaniyada amalda bo'lgan tartib, amaliyotdan ko'ra ko'proq "moslashuvchan" yoki boshqaruvga qarshi bo'lishi mumkin.


2.1.2 Motivatsiya
Umumiy moyillik yoki imkoniyat tug'ilsa, hohishga qarshi harakat qilishga tayyor bo'lishdan tashqari, buning uchun insonga alohida turtki kerak. Biz 15-bobda motivatsiya tushunchasiga batafsil to’xtalamiz, lekin umuman olganda, motivatsiya ma'lum bir harakatga arziydimi yoki yo'qligini aniqlashni o'z ichiga oladi. Shaxslarning nazarida:
(a) harakat uchun mumkin bo'lgan mukofot: qandaydir ehtiyojni qondirish yoki biron bir maqsadga erishish;
Bog’liq holda
b) sodir bo’lishi mumkin bo'lgan xatti-harakatning salbiy oqibatlarini oldini olish
Firibgarlikning maqsadi yoki motivatsiyasi quyidagilar bo'lishi mumkin:
(a) Moliyaviy ehtiyojlar. istaklar yoki boshqa holatlar (o'g'irlik yoki pul daromadlari uchun firibgarlik holatlari)
(b) jazodan qochish istagi (masalan, vaziyatni yashirishda)


2.1.3 Imkoniyat
Inson insofsiz harakat qilishga tayyor bo'lsa ham va buning uchun motiv bor bo'lsa ham, u baribir buning uchun imkoniyat yoki vaziyat topishi kerak;
Qonun yoki nazorat tizimidagi bo'shliq:
• firibgarlik faoliyati aniqlanmasligiga imkon beradi, yoki

Shaxs insofsizlikka moyil bo'lsa, firibgarlik qilishga yuqori rag'batga ega bo'ladi va ma'lum bir firibgarlik uchun mukofot yuqori bo'ladi va firibgarlikni aniqlash imkoniyati kam yoki aniqlansa, unchalik katta bo'lmagan jazo bilan sodir etish imkoniyati mavjud.


SAVOL Firibgarlik strategiyalari
Firibgarlik uchun uchta shartni hisobga olgan holda, firibgarlikning oldini olish uchun zudlik bilan qanday turdagi nazorat qilish strategiyasini taklif qilish mumkin?
JAVOB
(a) Iloji bo'lsa, insofsizlikka moyil bo'lgan odamlarni ishga olmang: ishga olish va tanlashda qonuniy va tegishli ma'lumotni tekshirish va rezyumelarni o'tkazish. (Ish faoliyatida firibgarlik uchun imkoniyatlar qanchalik ko'p bo'lsa, insofsizlik shunchalik to'liq tekshirilishi kerak.)
(b) firibgarlik uchun motivatsiyani kamaytirish. Bu juda sub'ektiv, ammo tashkilot ish haqi va mukofotlashda adolatlilik kabi prinsiplarga e'tibor berishi kerak; xodimlarni moliyaviy tanglik belgilari va ularning yuzaga kelishi mumkin bo'lgan sabablarini kuzatib borish va kerak bo'lganda maslahat va yordam ko'rsatish; umumiy yaxshi va adolatli mehnat sharoitlarini ta'minlash; va firibgarlik uchun aniq qoidalar va kuchli jazolarni belgilash.
(c) firibgarlik imkoniyatlarini kamaytirish. Bu ushbu bobning 4-bo'limida muhokama qilingan bir qator ichki tekshiruvlar va nazoratlarning funktsiyalari bilan bog’liqdir: tizimni bitta xodim xarakati bilan boshqara olmasligi uchun vazifalarni ajratish; ish haqi/vaqt jadvallari, cheklar va hokazolar uchun ruxsat talab qilish; parollar kabi ma'lumotlar xavfsizligi choralarini qo'llash; xavfsizlik tekshiruvlari; o'g'irlikning oldini olish uchun ofis uskunalarida identifikatsiya qilish; va boshqalar.



Download 1.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling