Biznesni tadqiq etish

 

---

11 
1.2. Kursning tuzilishi va uning iqtisodiy fanlar tizimida tutgan o’rni 
hamda boshqa o’quv fanlari bilan bog’liqligi 
Biznesni tadqiq etish usullari  fani qator iqtisodiy fanlar bilan o’zaro bog’liq. 
Chunki,  biznes  faoliyatini  mukammal  tashkil  etish  va  uning  samaradorligini 
oshirish uchun eng avvalo tegishli ko’nikma, bilim va malakaga ega bo’lish kerak. 
Biznesni tadqiq etishning mamlakatimiz va xorij o’quv adabiyotlarida qayd etilgan 
usullarini  o’rganish  bo’yicha  xulosalarga  tayanadigan  bo’lsak,  bugungi  kunda 
mazkur  fanni  mukammal  o’zlashtirish  uchun  talaba  “Kichik  biznes  va  xususiy 
tadbirkorlik”, 
“Iqtiso-diyot  nazariyasi”,  “Ijtimoiy  iqtisodiy  jarayonlarni 
prognozlashtirish va modellashtirish”, “Marketing”, “Menejment”, “Ilmiy tadqiqot 
metodolo-giyasi” kabi fanlarni o’zlashtirgan bo’lishi kerak. Chunki mazkur fanlar 
kursning asosiy jihatlarini qamrab olgan. Shuni alohida ta’kidlash joizki, biznesni 
tadqiq etish usullari  eng avvalo marketing va ilmiy tadqiqot metodologiyasi kabi 
fanlar  uzviy  bog’liq.  Chunki  biznesdan  asosiy  maqsad  foyda  ko’rishdir.  Foydani 
maksimallashtirish  iste’molchilar  bozorini  o’rganish  marketing  tadqiqotlarisiz 
amalga  oshmaydi.  Biznesda  marketing  tadqiqotlarini  qay  yo’sinda  olib  borish  va 
iste’molchilar uchun qanday mahsulotlar ishlab chiqarish    
Fanning  vazifasi  -  talabalarga  ishlab  chiqaruvchilar  o’rtasida  sog’lom 
raqobatni  ta’minlashning  o’ziga  xos  xususiyatlarini,  bozor  kon’yunkturasini  tahlil 
qilish  yo’llari  va  usullarini,  turli  iqtisodiy  matematik  modellar  yordamida  tahlil 
qilish  va  prognozlashni  amalga  oshirish  yo’llarini,  iste’molchilar  va  ishlab 
chiqaruvchilar  bozorida  vujudga  kelishi  mumkin  bo’lgan  turli  vaziyatlarni 
mantiqiy  evristik  va  iqtisodiy  matematik  modellar  orqali  tahlil  qilish  amalga 
oshirish, firmaning bozor strategiyasini tanlash bo’yicha turli holatlarni tahlil qilish 
va qarorlar qabul qilishni o’rgatishdan iboratdir. 
Mazkur  fan  orqali  talabalar  biznes  jarayonining  tahlili  nazariy  va  uslubiy 
asoslarini;  biznesni  tadqiq  etish  modellarini;  biznes  jarayonining  empirik  tahlili 
usullarini;  xalqaro  va  ichki  bozorni  segmentlash,  baholarni  shakllanishi  va 
iste’molchilarga  servis  xizmat  ko’rsatish  strategiyalarini;  biznes  jarayonini 
prognozlash;  tovar  va  xizmatlar  sotilishini  kengaytirish  imkoniyatlari  va  uni 

---

12 
raqobatga  bardosh  bera  olish  usul  va  yo’llari  tanishadilar.  Shuningdek,  ular 
biznesni  tadqiq  etishning  zamonaviy  kontseptsiyasi  asosida  boshqaruv 
strategiyalarini  ishlab  chiqish;  biznes  jarayonlarini  baholash  va    tahlil  qilish 
usullarini  qo’llay  olish;  ishbilarmonlik  xavfini  hisobga  olgan  holda  biznesning 
faoliyat  yuritish  chegarasini  aniqlash,  yangi  zamonaviy  biznes  strategiyalarini 
tanlashda  analitik  usullarni  ishlatish,  bozor  va  raqobat  muhitini  tadqiq  etish, 
biznesni  prognozlash  usullaridan  foydalanish  ko’nikmalariga  ega  bo’ladilar. 
Ma’lumki,  mazkur  sohaga  bugungi  kunda  ko’proq  ahamiyat  berib  borilmoqda. 
Shunday  ekan  mazkur  fanni  o’rganish  shu  sohaga  qiziquvchilarda    biznes 
muammolarini  tahlil  qilishda  tizimli 
yondashuv,  iste’molchilar,  ishlab 
chiqaruvchilar,  resurs  egalari,  etkazib  beruvchilar  hamda  davlatning  xulq-atvorini 
o’rganishda  iqtisodiy  tahlil  usullarini  qo’llash,  qarorlar  qabul  qilish  usullari, 
marketing  faoliyatini  prognozlash  va  tahlili  oshirish  usullarini  qo’llay  olish, 
moliyaviy  tahlil  usllarini  qo’llay  olish,  inson  kapitalini  o’rganish  bo’yicha 
zamonaviy  usullarni  ishlatish,  biznesda  odob-axloq  me’yorlariga  rivoya  qilish 
usullarini  qo’llash;  ishbilarmonlik  xavfini  hisobga  olish,  raqobat  muhitini  tahlil 
qilish, biznesni prognozlash usullarini tanlash, investitsion tahlilni amalga oshirish 
hamda natijalardan foydalanish malakalariga ega bo’lishlariga imkoniyat beradi.