Biznesni tadqiq etish

2.1.-rasm. Marketing tadqiqotlarining yo’nalishlarini turkumlash belgilari 
         Shu  sababdan  marketing  tadqiqotlarini  uyushtirish  bozorning  rivojlanish 
holati,  raqobat  jaddalligi,  firmalarning  ushbu  bozorlarda  faoliyat  yuritish 
maqsadlari  va  vazifalar  inobatga  olinishi  zaruriy  ahamiyat  kasb  etadi.  Marketing 
tadqiqotlari yo’nalishlarini belgilashda tegishli firmaning bozorda faoliyat yuritish 
o’rni,  vazifalarini  inobatga  olish  lozim.  Marketing  tadqiqotini  amalga  oshirishda 
izlanish  muammosi  bilan  uning  maqsadlari  o’rtasida  tafovut  –  farqlanish 
mavjudligiga  etarlicha  e’tibor  berilmaydi.  Buning  oqibatida  keyingi  bosqichlarda 
sezilarli  xatolarga  yo’l  quyiladi.  Shu  sababdan  to’g’ri  va  aniq  belgilangan 
muammo, tayinli maqsadga erishish uchun puxta zamin yaratadi. Masalan, yuqori 
sinfdagi  avtomobillar  ishlab  chiqaruvchi  «A»  firmaning  X  –  modelli 
avtomobillarini  ichki  bort  kompyuteri  va  radio  telefoni  bilan  bir  yo’la  jihozlab 
chiqarishni  misol  qilib  olaylik.  Dunyo  tajribasidan  shu  narsa  ma’lumki,  barcha 
avtomobil  ishlab  chiqaruvchi  firmalar  ushbu  «qo’shimcha  jihozlarni»  qo’shimcha 
tanlov  va  unga  xos  bo’lgan  haq  evaziga  bajaradilar.  «A»  avtomobil  firmasi 
raqobatchilardan  ajralish,  yuqori  iste’mol  darajasidagi  xaridorlar  uchun  urinishi 
qanday  muammoni  hal  etishi  va  maqsadlarni  ko’zlashini  ko’rib  o’tamiz.  Bort 
kompyuter va radio telefonli avtomobillarga bo’lgan ommaviy ehtiyoj va buyurtma 
asosida  bajarish  qanday  manfaatlarga  erishish  imkonini  beradi?  Ushbu 
«qo’shimcha jihozlar» uchun xarajatlar va daromadlarga ta’siri qay jihatda bo’ladi? 

---

36 
«qo’shimcha jihozlar» avtomobil harakati xavfsizligiga va boshqaruvchiga qanday 
afzalliklar  va  xatarli  xolatlar  yaratadi?  Ushbu  savollar  tadqiqot  maqsadiga 
yo’naltirilgan  savollar  ko’lami  bo’lib,  ular  ko’lamni  kengaytirish  va  yanada 
aniqlashtirish mumkin. Asosiy maqsad esa «A» firmaning yangi modeliga bo’lgan 
ehtiyojini  oshirish  imkoniyatlarini  topish  hisoblanadi.  Demak,  «A»  avtomobil 
firmasi  «qushimcha  jihozlar»  hisobiga  iste’mol  doirasini  oshirish  siyosatini 
yuritmoqda.