Biznesni tadqiq etish

Tayanch tushunchalar 
Bozor  -  tovarni  xarid  qiluvchi  va  sotuvchilarni  har  qanday  kelishuvlar 
(shartnomalar)  yordamida  shu  tovarni  oldi-sotdi  qilish  bo’yicha  munosabatda 
bo’lishidir. 
Iste’mol bozori - bu tovarlarni va xizmatlarni o’zining shaxsiy ehtiyoji uchun 
sotib  oladigan  yakka  shaxslar  va  oilalar  majmuidan  iborat  bo’lib,  ommaviy 
iste’molchilarga egaligi, raqobatning xilma-xilligi va markazlashmagan strukturaga 
ega ekanligi bilan xarakterlanadi. 
Ishlab  chiqarish  -  texnik  maqsadlarda  foydalaniladigan  mahsulotlar 
bozori  deganda  boshqa  tovarlar  ishlab  chiqarishda  qo’llaniladigan  tovarlar  va 
xizmatlarni sotib oluvchi korxonalar va shaxslarning majmui tushuniladi. 
Davlat  tashkilotlari  bozori  deganda  esa  o’z  faoliyatlarini  yuritish  uchun 
tovarlar  va  xizmatlarni  sotib  oluvchi  yoki  ijaraga  oluvchi  hamma  bo’g’indagi 
davlat tashkilotlari tushuniladi. 

---

160 
Ehtiyoj  –  inson  tomonidan  biror  bir  narsani  etishmovchiligini  his  etish 
tuyg’usidir. 
Zarurat  –  insonning  ijtimoiy  –  iqtisodiy  kelib  chiqishi,  madaniy,  milliy, 
estetik,  geografik  joydashuvi  va  boshqa  omillarning  ta’siri  asosida  shakllanuvchi 
xohishidir. Xohish cheksiz bo’lishi mumkin, lekin bu xohishni qondirish uchun pul 
mablag’lari zarur. Shuning uchun inson o’zi uchun eng muhim bo’lgan xohishini 
qondirishga intiladi. 
Talab  –  iste’molchining  konkret  tovar  yoki  xizmat  turiga  bo’lgan  ehtiyojini 
pul bilan ta’minlab qondirilishidir. 
Xarid  –  bozordama’lum  tovar  yoki  xizmatni  sotibolishjarayonidir.  Bu 
jarayonda ayirboshlash vabitim operatsiyalari amalga oshiriladi. 
Bitim  –  ikki  tomon  o’rtasida  ular  uchun  zarur  bo’lgan  tovar  va  xizmatni 
sotish va sotib olish operatsiyasidir. 
Ayirboshlash  –  ikki  tomono’rtasida  ularuchun  kerak  bo’lgan  narsani 
ikkinchitomonga  boshqa  bir  narsani  taklif  etib  savdo  operatsiyasini  o’tkazishga 
aytiladi. Masalan, bir tonna shakarga 10 tonna kartoshkani ayirboshlash.