Biznesni tadqiq etish


 Kursning bozor iqtisodiyoti sharoitiga va islohotlar talabiga xos


Download 1.97 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/101
Sana05.01.2022
Hajmi1.97 Mb.
#208025
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   101
Bog'liq
biznesni tadqiq etish usullari

1.3. Kursning bozor iqtisodiyoti sharoitiga va islohotlar talabiga xos 
vazifalari 
 
O’zbekistonda  amalga  oshirilayotgan  bozor  islohotlari  barqaror  iqtisodiy 
o’sishni  ta’minlash  orqali  aholining  turmush  farovonligini  oshirishga  qaratilgan. 
Aholining  ish  bilan  bandligini  va  turmush  farovonligini  oshirishda  kichik  biznes 
hamda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish ham muhim ahamiyatga egadir. Bunga 
sabab  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlikni  rivojlantirish  asosida  quyidagi 
muhim  ijtimoiy-iqtisodiy  vazifalar  hal  qilinadi:  -birinchidan,  ichki  bozorni  zarur 
tovar va xizmatlar bilan to’ldirish, iqtisodiyot tarkibiy tuzilishini o’zgartirishning, 
yangi  ish  o’rinlarini  yaratishning,  aholining  bandligini  va  daromadlarini 
oshirishning  muhim  omili  va  manbai  bo’lib  xizmat  qilish;  -ikkinchidan,  o’zining 


13 
harakatchanligi,  bozor  konyunkturasi  o’zgarishlariga  moslashuvchanligi  va  kam 
sarmoya  talab  qilish  hisobiga  ishlab  chiqarishni  tez  modernizatsiya  qilish,  ishlab 
chiqarilayotgan  mahsulot  va  ko’rsatilayotgan  xizmat  turlarini  yangilash;  - 
uchinchidan,  mulkdorlar  o’rta  sinfini  shakllantirish  asosida  mamlakatda  ijtimoiy-
iqtisodiy  va  siyosiy  barqarorlikni  ta’minlashga  erishish.  Shu  boisdan 
mamlakatimizda  mustaqillik  yillarida  xususiy  mulk,  kichik  biznes  va  xususiy 
tadbirkorlikni  qo’llab-quvvatlash,  tadbirkorlik  faoliyati  erkinligi  kafolatlarini 
yaratish,  ular  huquqini  himoya  qilish  borasida  qonunchilikni  mustahkamlash, 
bozor  infratuzilmasini  shakllantirishga  qaratilgan  qator  ishlar  amalga  oshirildi. 
Biznesni  ro’yxatga  olish,  ixtiyoriy  ravishda  yopish  va  tugatish,  shuningdek, 
faoliyatning  alohida  turlari  bilan  shug’ullanish  huquqini  beradigan  litsenziya  va 
ruxsatnomalar  berish  jarayonlari  soddalashtirilib,  tartibga  solindi.  Belgilangan 
soliq stavkasi miqdori sezilarli darajada kamaytirildi, ayrim jarima turlari butunlay 
bekor qilindi. Biznes sohasiga davlatning aralashuvini cheklashga qaratilgan ishlar 
davom  etmoqda,  biznes  sub’ektlariga  nisbatan  har  qanday  sanktsiya  faqat  sud 
qarori  bo’yicha  qo’llanishi  ustidan  monitoring  olib  borilmoqda.  Moliya,  soliq  va 
statistika  hisobotlarining  barcha  shakl  hamda  muddatlari  keskin  qisqartirildi. 
Soliqqa tortish stavkalari unifikatsiya qilinib, kamaytirildi. Tadbirkorlarga avvalo, 
kichik  biznes  sub’ektlariga  asosiy,  shu  jumladan,  talab  yuqori  bo’lgan  moddiy 
resurslardan  keng  foydalanish  imkonini  beradigan  barqaror  bozor  mexanizmi 
shakllandi. O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojlanishi uchun 
etarli  darajada  qulay  imkoniyatlar,  shart-sharoitlar  yaratilgan  bo’lsada,  lekin 
iqtisodiyotda  hali  ham  uning  ulushi  dunyoning  rivojlangan  mamlakatlari  darajasi 
miqdoridan  past  bo’lib,  bu  sohada  echimini  kutayotgan  tashkiliy,  iqtisodiy, 
huquqiy va ijtimoiy muammolar talaygina. 
Iqtisodiyotda  boshqaruv  tizimi  eskirgani,  innovatsion  g’oyalarni  qo’llab-
quvvatlash  bo’yicha  samarali  mexanizmlar  o’z  vaqtida  joriy  qilinmagani  jiddiy 
muammo bo’lib qolmoqda. Shuningdek, texnologik qoloqlik, resurs va energiyani 
tejaydigan  texnologiyalar,  muqobil  energiya  manbalarini  tatbiq  etishning  sustligi 
iqtisodiy taraqqiyot yo’lida to’siq bo’lmoqda. 


14 
Shu  nuqtai  nazardan  davlatning  innovatsion  yangilanish  dasturini 
shakllantirish,  innovatsiya  va  investitsiyalardan  samarali  foydalanadigan  yangi 
avlod  kadrlarini,  yangi  sarmoyadorlar  sinfini  tayyorlash  o’ta  muhim  ahamiyatga 
ega.  Buning  uchun  O’zbekistonni  texnologik  rivojlantirish  va  ichki  bozorni 
modernizatsiya  qilish  bo’yicha  kuchli  milliy  g’oya,  milliy  dastur  kerak.  2018  yil 
faol  tadbirkorlikni  rivojlantirish  e’tibor  markazida  bo’ladi.  Bu  sohani  qo’llab-
quvvatlash, biznes sub’ektlarini jadal va barqaror rivojlantirish yo’lidagi to’siq va 
g’ovlarni bartaraf etish bo’yicha zarur choralar ko’riladi. 
Ayrim  korxonalarga  imtiyozlar  berilgani  erkin  raqobat  muhiti  bo’g’ilishiga 
olib  keldi.  Endi  bunday  amaliyotdan  voz  kechiladi.  Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida 
teng  va  halol  raqobat  muhitini  yaratish  maqsadida  “Mamlakat  oziq-ovqat 
xavfsizligini  yanada  samarali  ta’minlash  chora-tadbirlari  to’g’risida”gi  farmon 
loyihasi ishlab chiqilib, keng jamoatchilik muhokamasiga qo’yildi. 
Bojxona  tartib-taomillarining  murakkabligi  tadbirkorlikka  to’sqinlik 
qilayotgan  asosiy  omillardan  biri  hisoblanadi.  Jahon  bankining  hisobotiga  ko’ra, 
eksport-import  hujjatlarini  rasmiylash-tirish  bo’yicha  O’zbekiston  190  davlat 
orasida 175-o’rinda turadi. Bojxona hujjatlarini rasmiylashtirish uchun Belgiyada 1 
soat  kifoya  qilsa,  O’zbekistonda  1  oy  muddat  sarflanadi.  Shu  munosabat  bilan 
kelasi  yildan  boshlab,  tadbirkorlik  sub’ektlari  uchun  bojxona  ko’rigida  xavf-
xatardan ogoh etish tizimi, ya’ni, tadbirkorlar qanchalik halol ekaniga qarab, ularni 
“yashil” va “qizil” yo’laklar orqali o’tkazish joriy etiladi. 
Iqtisodiyotni  rivojlantirishda  puxta  va  barqaror  bank-moliya  tizimi  ulkan 
ahamiyatga  ega.  2018  yilda  bank  tizimi  faoliyatini  rivojlantirish  bo’yicha 
belgilangan  vazifalarni  amalga  oshirishda  banklar  bilan  tadbirkorlik  sub’ektlari 
o’rtasida  samarali  va  o’zaro  manfaatli  hamkorlik  munosabatlarini  ta’minlash 
masalalariga alohida e’tibor qaratiladi. 
O’zbekistonda xalqaro standartlar asosida valyutani liberallashtirish jarayoni 
boshlandi.  Valyuta  siyosati  biznes  va  iqtisodiyotni  rivojlantirish  manfaatlariga 
to’liq xizmat qilishi, investitsiya faoliyatiga ijobiy turtki berishi lozim. 


15 
2018 yilda soliq siyosatini amalga oshirishda keskin chora-tadbirlardan voz 
kechiladi. Chunki islohotlar davrida davlat tizimining uzluksiz faoliyat ko’rsatishi 
uchun byudjet barqaror bo’lishi kerak. 
O’zbekistonda  yirik  investitsiya  loyihalarini  amalga  oshirish  niyatida 
bo’lgan  investorlar  uchun  mamlakatimizni  jozibali  qilish  maqsadida  soliq  tizimi 
takomillashtiriladi.  Barcha  biznes  toifalari  uchun  soliq  yukini  kamaytirish  va 
qulaylashtirish,  shu  asosda  ishlab  chiqarishni  va  soliqqa  tortiladigan  bazani 
kengaytirish  zarur.  Soliq  imtiyozlari  berishda  individual  yondashuvlardan  voz 
kechib, ularni faqat iqtisodiyotning ma’lum tarmoqlari uchun qo’llash amaliyotiga 
o’tiladi. 
 

Download 1.97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling