tashkilotdir.
Jahon amaliyotida xalqaro korporatsiyalar deyilganda, jahon tovar
va ishlab chiqarish omillari bozorlariga sezilarli darajada ta’sir
ko‘rsatuvchi yirik kompaniyalar tushuniladi. Ular quyidagi shartlar
asosida belgilanadi:
- yillik sotish hajmi 1 mlrd. dollardan kam bo‘lmasligi;
- umumiy moliyaviy aylanma mablag‘larining beshdan bir qismi-
dan uchdan bir qismigacha xorijdagi operatsiyalar ulushiga to‘g‘ri
kelishi;
- xorijdagi aktivlar ulushi 25% dan kam bo‘lmasligi;
- kamida oltita mamlakatda filiallarga ega bo‘lishi.
Har qanday xalqaro korporatsiya quyidagi asosiy
xususiyatlar bilan tavsiflanadi:
1) jahon iqtisodiyoti rivojlanishi va xalqaro mehnat taqsimoti
jarayonlarining faol ishtirokchisi;
2) milliy chegaralarda yuzaga keladigan jarayonlarda kapital
harakatining nisbiy mustaqilligi bilan ajralib turadi;
3) jahon iqtisodiy munosabatlarini obyektiv ravishda tartibga
soladi;
4) yuqori daromad olish uchun o‘z operatsiyalarini amalga
oshiradi.
Ko‘pgina G‘arb tadqiqotchilari transmilliy korporatsiyalarning
quyidagi xususiyatlarini ajratib ko‘rsatadilar:
1) bir nechta mamlakatda mahsulotlarni sotish (mahsulotlarining
katta qismi chet elda sotiladi, shu bilan jahon bozoriga sezilarli ta’sir
ko‘rsatadi);
2) ikki yoki undan ortiq mamlakatlarda filiallarining mavjudligi;
3) korporativ mulkning turli mamlakatlar aholisi o‘rtasida taqsim-
lanishi (xorijiy korxonaning iqtisodiy faoliyati ustidan nazoratni
Do'stlaringiz bilan baham: |
